De laatste eer

De kleine televisie staat aan. De nieuwslezeres, gehuld in zachtroze, tiert en schreeuwt. Haar stem laat ze dreigend dalen en dan weer triomferend stijgen.
‘Wij vieren de lancering van de waterstofbom,’ lacht ze trots, dramatisch zwaaiend met de armen.
‘De grote Leider Kim Jung-Un was aanwezig bij deze grootse lancering.’
Het pafferige gezicht van de Leider met de kleine oogjes wordt getoond. Hij draagt een zwarte bontmuts en een statig uniform.

Overal in de stad Pyongyang zijn afbeeldingen te zien van de grote leider en zijn voorgangers. Ik ken hen haast beter dan ik mijn ouders ken. Op het Mansudae-plein staan twee bronzen beelden van De Eeuwige Leider van de Republiek: Kim Il- Sung en zijn zoon Kim Jong-Il. Mama en ik staan regelmatig stil bij deze indrukwekkende beelden. We buigen drie keer, dat moet. Mama legt bloemen neer. Op het plein staan vrouwen in hun traditionele volkskledij. Roze zijden jurken met witte bloemen en een strik op de rug. De voorjaarsbomen bloeien en tonen voorzichtig hun eerste lentebloemen. Mannen in groene uniformen marcheren op het plein. Links rechts, links rechts. Ze marcheren kaarsrecht in de maat. Mama houdt halt om bewonderend toe te kijken.

Ze frunnikt aan haar kraag. De kleine rode speld met de afbeelding van de Eeuwige leider zit nog goed vast. Mama draagt hem elke dag. Het is haar meest dierbare bezit. Naar papa mag ik niet vragen. Waar hij is en of hij terugkomt. Ook dan grijpt mama naar de speld op haar borst die ze zenuwachtig begint te strelen. Alsof De Eeuwige Leider mijn impertinente vragen zou kunnen horen en zij hem moet behoeden voor elke vorm van kritiek.

Toen de Grote Leider Kim Jong-Il afgelopen winter stierf, moesten we eer betonen op het Mansudae-plein. Mannen en vrouwen huilden, sommigen vielen op hun knieën in de dikke sneeuw, trokken aan hun haar en schreeuwden onbeheerst. Papa stond naast ons en keek toe hoe mama knielend snikte aan de voet van het bronzen beeld van de Eeuwige Leider. Zijn blik was star. Als een ijzige sneeuwpop stond hij daar, stilzwijgend. Hij huilde niet. Urenlang bleven de mannen en vrouwen op het plein staan om eer te bewijzen, huilend en verkleumd door de kou.

Papa werd van het plein weggehaald door vier mannen in uniform met de speld van de Grote Leider op de kraag. Hij viel neer op handen en voeten. Smekend en buigend. Maar er was geen genade. Zwijgend sleepten ze hem mee. De hakken van papa maakten lange diepe sporen in de sneeuw.
‘Niet kijken,’ siste mama, ‘Huil, kniel!’
Ik begon te huilen. Het kostte me geen enkele moeite om te voldoen aan dit bevel. Net als alle honderden mannen en vrouwen huilde ik bittere tranen, niet om de Grote Onsterfelijke Leider die nu toch sterfelijk gebleken was, maar om de papa die ik nooit weer zou zien.