De Zwarte Madonna

Ik heb ooit met mijn vrouw het prachtige klooster van Montserrat, nabij Barcelona, bezocht. Daar staat een beeld van de Zwarte Madonna. De Zwarte Madonna van Montserrat is een beeld van de Maagd Maria, met op haar schoot het kindeke Jezus. Het gelaat van zowel de Madonna als het kindje zijn compleet zwart geblakerd. In het Catalaans wordt dit beeld liefkozend ‘La Moreneta’ genoemd.

Volgens de legende werd het eerste Mariabeeld in 880 door een aantal herdersjongens gevonden in een grot, op de berg Montserrat. Toen de bisschop dit hoorde, probeerde hij het beeld naar Manresa, een stad in Catalonië, te verplaatsen. Dit bleek echter onmogelijk omdat het beeld eenvoudigweg te zwaar was. De bisschop interpreteerde dit, slim als hij was, als een wens van de Madonna om te blijven op de plaats waar zij gevonden was. Persoonlijk denk ik dat hij geen zin had om zich een blijvende hernia te sjouwen. De beste man liet er de hermitage van de Heilige Maria bouwen, wat uitgegroeid is tot het huidige klooster.

De Madonna die tegenwoordig wordt vereerd is een Romaans beeld uit de 12e eeuw. Ze verbeeldt de Madonna met het kind op haar schoot. In haar rechterhand houdt ze een bol vast die het universum symboliseert. Het kind heeft zijn rechterhand opgeheven in een gebaar van zegening en houdt in zijn linkerhand een dennenappel vast, teken van vruchtbaarheid en eeuwig leven. Het beeld is, afgezien van het hoofd en de handen, volledig vervaardigd uit goud. De aanbidders beweren dat het zwarte gelaat van de Madonna en het kindje, veroorzaakt is door een brand, een paar eeuwen geleden. Het gelaat en de handen werden zwart en de rest van het beeld bleef onaangetast. Klinkt leuk, maar meer waarschijnlijk komt het door de rook van kaarsen die eeuwenlang aan haar voeten werden gezet ter verering.

Het verhaal wil dat als een vruchtbare vrouw de dennenappel die het kind in zijn hand heeft streelt, de vrouw binnen een jaar zwanger zal raken. Tijdens ons bezoek gingen ook wij in de lange rij staan. Na een uur stonden wij oog in oog met de Zwarte Madonna en haar net zo zwarte kindje. In haar pure onschuld streelde mijn vrouw de dennenappel. En nog eens, En nog eens. Het was bijna erotisch, alsof zij in trance was en de dennenappel moest blijven strelen. Nog geen 10 maanden later werd mijn oudste zoon geboren.

Jan van Oranje
www.janvanoranje.nl