Dialectiek

In de column “Bento” heb ik aangegeven waarmee Baruch Spinoza mij heeft geïnspireerd. Heb ik de grote vrijdenker daarmee tekort gedaan? Die vraag impliceert dat ik in een paar zinnen zijn hele filosofische erfenis kan samenvatten. Die arrogantie matig ik mij niet aan. Gelijktijdig rijst de vraag of het kies is, slechts een onderdeel uit de nalatenschap van een wijsgerige in de persoonlijke levensfilosofie op te nemen. Dat riekt immers naar eclecticisme. Ik vind dit verdedigbaar, als het weloverwogen gebeurt, tegen het licht van de tijdgeest en de denker in volle waarde laat. Mijn doel is slechts om via enkele bespiegelingen, tot de in mijn ogen belangrijkste opdracht aan kunst te komen. Was Spinoza bezig met de vraag in hoeverre de vrije wil bestaat, Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) zet mij op het spoor van de dialectiek. Dit is niet de leer van de streektalen, maar van een systeem waarbij de “geest” de aard aller dingen is, die zich verder ontwikkelt door these te confronteren met antithese, tot een synthese komt en zo een nieuwe these vormt. Volgens Hegel bestaat echte waarheid niet, maar via het dialectisch proces kan de waarheid wel dieper en rijper worden. Ik zie hierin de voortdurende onbalans, plus en min, vragen en antwoorden, als noodzakelijke voorwaarde voor beweging, denken, vooruitgang en tijd. Het negatief geladen elektron draait om de positieve atoomkern om de stof in stand te houden. Tijd is in die zin een randvoorwaarde voor bestaan. Stilstand laat stof uiteen vallen tot dood.

18 februari 2017

Naar het Paneel van Inspiratie op www.robertbeernink.nl. Eerder verschenen in deze reeks: “Paneel” en ”Bento”.