Mijnwerk

In de mijnlift was het eigenlijk begonnen. Een snelle blik. Een kwinkslag volgde. Ze lachte haar witte tanden bloot. Rap tussen neus en lippen vragen wat hij op zijn boterhammekes had. Hij moest zelf ook even kijken, want hij maakte zijn lunchpakketje niet zelf. Het duurde even. Voordat al dat inpakpapier en folie en plastic van zijn boterhammen waren verwijderd. Er was tijd genoeg. Zijn en haar mijnwerk was deze nacht op een van de diepste plekken in de mijn.

‘Mwah, boterhammen met chocoladevlokken?’ Hij knikte. ‘Joepi!’riep ze. Weer één punt! Ze gierden het samen uit. Ze kende hem. Ja, de mijnliftritjes werden langzaam aan belangrijk voor onze mijnwerker. Het was niet alleen lachen en prietpraat wat ze deden tijdens de lift naar boven of beneden. ‘Hoe is ’t eigenlijk allemaal begonnen?’ Tja, hij wist wel veel, hij verzon ook veel maar hoe ’t was begonnen? De allereerste mijn zou via toeval zijn ontstaan. En ontdekt door een nieuwsgierige mens met hoge hakken.

Op een gegeven moment stond het kleine pikhouweeltje na de mijndienst altijd naast die van de oude mijnrot. Ze stond haar mannetje daar onderin de mijn. De kleinste gaatjes, daar kon zij bij. In de kleinste gaatjes kon je de kleinste kooltjes vinden. ‘Kleine kooltjes zijn ook kool!’ Hij kon er af en toe een kwinkslag tussen gooien. Maar hij was met tijden heel serieus. De mijnwerkster kroop achteruit terug op handen en voeten. En veegde haar handen af. Het was nodig. ‘Gaat het?’ Ze blies het haar uit haar gezicht en keek hem vuil aan. Haar helmlichtje scheen recht in zijn gezicht.

De mijnwerker verschrok, hoestte en verslikte zich. ‘Rook jij niet te veel? Denk aan je gezondheid!’
De mijnwerkster zat naast hem op de mijnbank te eten. Uit een tupperwarebakje. Een prakje. Kool. Rode kool. Met appelen. En azijn.
‘Hela, het zijn wel mijn longen hoor!’
‘Even nadenken! Ja! Ik weet ‘t! Wat er bij jou allemaal tussenzit! Chocoladevlokken!’ Zijn vrouw wist wat ie lekker vond. Zij even later ook. Hoe lang was het al weer geleden? Die eerste keer? Dat ze elkaar hadden getutoyeerd?
‘Is het bij jouw?’ ‘Wat!!’Is het bij jou! Is het bij jou!’ Maar jongetje toch! Het is bij jouw!’ Hij hoorde het later meermaals. Soms zat er een vervelende echo in de mijngang.

De mijnwerkster floot een riedeltje uit een of andere film. En haalde daarbij eigenwijs haar neus op. Ze was flink verkouden. De mijnwerker kende het riedeltje ongeveer maar dit keer trok het op niet veel. In een donkere zijmijngang ging ie iets te ver. Volgens haar. Ze haalde haar neus op en floot hem terug. Het fluiten trok op niet veel.
Weer haalde ze haar neus op. Nu leek het of ze iets heel erg vies rook. Verschrikt keek ze naar de gele kanarie in het mijnkooitje. Ah, gelukkig die zat nog op zijn mijnstokje.
De mijnwerker glimlachte geruststellend.’Geen paniek mijnmaatje, het is maar mijn gas!’ Weer haalde ze haar neus op.

In de mijnlift naar beneden was mijnwerkstertje nogal stil. Ze was er niet echt bij. ‘Wat zei je? O ja, de boterhamvraag. Euh….boterhamworst?’ Haar mijnmaat wist genoeg. En deed er het zwijgen aan toe. Beneden gaf hij haar een schopje en haar kleine pikhhouweeltje.
Bij een mooi steenkoolrotsje met een grappig puntje dat naar beneden hing probeerde hij haar nog wat op te vrolijken. ‘Waar lijkt dat op?’
‘Ik moet morgen bij mijn directeur komen!’ Haar mijnmaatje wist genoeg. Hij deed er het zwijgen aan toe.

‘Wist je dat mijnwerkers hun handen beter wassen vóór het plassen dan erna?’
Ze lachte weer. ‘Da’s heel normaal bij de mijnen hoor!’ Het was er een, ’n kadee, ’t mijnwerkstertje.
De mijnwerker en de mijnwerkster. Naast elkaar. De grote pikhouweel en het kleine pikhouweeltje sloegen er op los. Ja, er kwam nogal wat los. Stof tot nadenken.
Verdorie. Hij bleef maar aan haar denken. Aan wat ze had gezegd. Over dat antwoord. Natuurlijk! Haar vader was ook mijnwerker!
De lift was bijna boven. Hij zag het licht iets eerder dan zij. Daglicht!

Verdorie! Mijnstroom is een ramp! De lift was weer even gestopt. Halverwege. En normaal vond de mijnwerker dat niet erg. Wanneer de mijnwerkster er ook bij was en haar wit T-shirtje niet aanhad. Vandaag was ze er niet bij. Afspraak met de mijndirectie over een vast mijncontract.
Beneden zag hij het kleine pikhouweeltje staan. Het mijnlicht flikkerde. Het mijnradiootje speelde af en toe wel, af en toe niet. ‘Black Velvet, if you….’ Mijnspanning. Wat een klotezooi! In de grond van zijn hart. Hij miste zijne mijnmaat.

‘Verdomme verdomme!’
Alleen in de wereld. Diep van binnen knaagde er iets. Hij sloeg met zijn grote pikhouweel maar echt brokken maakte hij niet. Hij dacht aan de tijd dat hij naast hem het kleine pikhouweeltje vinnig hoorde tikken. In het donkere mijnschacht, en dan vooral tijdens de nachtdienst, maakte zijn mijnlichtje het verschil. Hij zag zijn mijnmaatje wel zitten. Ook al was het donker en zwart. Hij moest maar even omkijken. Maar nu was er niemand in de buurt. Hij miste haar zweetlucht, haar doffe haren, haar donkere ogen. Haar mooie postuurtje in de strakke mijnwerkersoutfit. In een keer dacht hij aan een grot. ‘Dat zijn kelders in bergrotsen. Dus eigenlijk zit je gewoon op niveau begane grond!’ Ze kon soms zo bijzonder uit de hoek komen! Hij dacht aan haar. Hij zette zijn pikhouweel even tegen een stuk mijnhout. Het was wel warm hier zeg! Hij dacht weer aan haar en haar grotje. Hij spuwde eens flink in zijn rechterhand.