Soylent Green, een koekje van eigen deeg

Soylent Green. Een sciencefictionfilm uit 1973 met in de hoofdrollen Charlton Heston en Edward G. Robinson. Het verhaal speelt zich af in 2022, en dat jaartal komt voor ons nu, vierenveertig jaar na het uitbrengen van de film, akelig dichtbij. De naam Soylent Green staat voor een soort van wafelkoek, op de markt gebracht door het bedrijf Soylent Incorporated. De wafel bevat voldoende ingrediënten om de schijf van vijf te vervangen. Een van de hoofdrolspelers in de film: Sol Roth (Edward G. Robinson) ontdekt het procedé dat achter de productie van de Soylent koekjes schuil gaat. Dit inzicht grijpt hem zo aan, dat hij rigoureus kiest voor vrijwillige euthanasie, en hij begeeft zich hiervoor per direct naar een speciale kliniek. Sol wordt zonder verdere poespas ingeschreven, opgenomen, en naar een sfeervol verlichte kamer gebracht. Na het drinken van de gifbeker krijgt hij een film te zien, waarin het vroegere leven op aarde in al zijn schoonheid wordt getoond. Met het dramatische ‘Soylent is people,” op de lippen blaast hij zijn laatste adem uit. Na het overlijden wordt Sols’ stoffelijk overschot effectief naar de wafelfabriek afgevoerd, daarmee diens ontdekking onthullend: De een zijn dood is de ander zijn brood, in de meest letterlijke betekenis van het woord.

Veertig jaar geleden zag ik deze film op tv, en vooral de euthanasie scene is mij bijgebleven. Daaraan moest ik laatst terugdenken, toen het in mijn directe omgeving over vrijwillige levensbeëindiging ging. Ik begon een beetje uit de losse pols te filosoferen. Vroeger werd het leven immers gezien als een geschenk van God, en hieraan werd door middel van het geloof een zinvolle invulling gegeven. Vrijwillige levensbeëindiging was vloeken in de kerk. Tegenwoordig wordt (uit de losse pols) het leven meer als een product gezien, dat wordt geleverd aan de consument. Een product dat, zodra het niet meer aan de eisen van de huidige tijd voldoet, op een praktische en effectieve manier beëindigd moet kunnen worden. Onze huidige door marketing en commercie gestuurde invulling van leven leidt er in toenemende mate toe dat er eigenlijk alleen nog maar wordt gekeken naar; hoe kan ik mijn aards bestaan zo lang mogelijk volstoppen met prikkels, reisjes, uitstapjes en andere leuke gadgets. Zodra de garantie echter is verlopen moet ik er op een efficiënte manier uit kunnen stappen. Zo. En dan nog een stapje verder zit je weer in de film Soylent Green: waarin de dood bouwstenen c.q. voedsel oplevert voor de overlevenden. De ultieme circle of life.