Het was een behoorlijk gecompliceerde opdracht, deze laatste UvdM. Wat doe je als je in de huid van de andere sekse kruipt? Je moet een geloofwaardig personage neerzetten, je moet duidelijk maken of het een man cq een vrouw is – en hoe doe je dat – en je schrijfstijl moet passen bij het personage, terwijl je natuurlijk als schrijver ook je eigen mannelijke of vrouwelijke stijl hebt.
Of zoals Frans dat zo mooi verwoordde: “Als mannen en vrouwen verschillend schrijven vanwege hun sekse, dan is het onmogelijk om aan de opdracht te voldoen. Als de ene sekse best vanuit de ander kan schrijven, is er geen wezenlijk verschil en slaat de opdracht nergens op. Beetje kort door de bocht, maar subtieler kan ik het niet brengen. Vraag blijft natuurlijk of het verschil in schrijven bestaat en zo ja of het in de aard van het beestje zit of is aangeleerd.”

Ik denk wel dat het verschil bestaat. Zelf lees ik over het algemeen liever vrouwen dan mannen, al zijn er mannen die fantastisch schrijven op een manier waarop een vrouw het nooit zou doen, omdat ze nu eenmaal een ander beestje is. En ook dat is niet waar, want sommige vrouwen schrijven als mannen (ik denk nu aan Pat Barker), en sommige mannen schrijven als vrouwen (Arthur Japin). Er was eens een #50books-vraag over dit onderwerp, en ik heb me er ook wel eens kwaad over gemaakt.

Hoe geef je de sekse van de hoofdpersoon aan?
De simpelste manier is de derde persoon gebruiken: hij of zij. Daarnaast het uiterlijk: kleding, kapsel. Daarna kom je al gauw op de cliché-typetjes en de cliché-gevoelens. Veel seks bij de vrouwelijke heren der schepping.
Het knapst is natuurlijk om het in het taalgebruik tot uiting te laten komen, zowel qua schrijfstijl als in dialoog.

We hebben 21 inzendingen, 9 keer vrouw als man, 12 keer man als vrouw.

Ik doe eerst de “vrouw als man”-stukken.

Koffie (vrouw als man)
In de derde persoon is het geen probleem: gewoon hij of zij, meteen duidelijk. Daarna volhouden in de taal. Dat gaat bijna helemaal goed. Lekker grof in de bek, ‘bak koffie,’ ‘geen gezeik.’ Tot de laatste alinea. ‘Zijn eeltige handen.’ Daar verraadt zich de vrouwelijke schrijfster, zelf gevallen voor de ruwe bolster met de blanke pit.
Zie je niks aan me? (vrouw als man)
In de ik-vorm. De man die op auto’s let. De man die ‘verrekte moeilijk’ zegt. Een herkenbaar toneelstukje met een fijne titel en een perfecte eindzin.
Emoticon (vrouw als man)
Als handpalmverhaal erg geslaagd! Ik worstel even met mezelf: op de een of andere manier zie ik toch dat een vrouw dit schrijft. Is dat mijn eigen cliché? Dat ik van een man niet verwacht dat hij zo schrijft over gevoelens? Is de taal te ‘gevoelig’? Heren columnx-ers, help eens?
Mijmeringen van een sportvisser (vrouw als man)
We gaan ervan uit dat een visser met een vrouw thuis wel een man zal zijn. Hun relatie is herkenbaar neergezet, in die zin ook wel een beetje cliché. Hoe zou je aan dit verhaal een draai kunnen geven die het uit het cliché trekt?
Pissen (vrouw als man)
Toch een beetje een vrouwencliché van een man, voor mijn gevoel. Ik kan me best voorstellen dat er zulke mannen zijn, maar ik denk dat een mannelijke auteur dat heel anders zou opschrijven. Hier klinkt nog een beetje te veel het vrouwelijke oordeel in door.
Vrije jongen (vrouw als man)
Ja, deze is een stuk beter! Het cliché-mannetje tegenover het originele karakter. Het is zoals altijd weer een kwestie van dieper onder de huid kruipen.
Paul (vrouw als man)
Originele invulling! Ik had alleen – naast de titel – in het verhaal een hele kleine hint willen hebben zodat het einde iets minder als een Roald Dahltje zou voelen. Echt piepklein hoor, bijvoorbeeld “die ze voor de barbiepop van haar zusje tekende … ”
Amsterdam (vrouw als man)
Wat een afschuwelijk misbaksel, deze kerel. Volkomen geloofwaardig neergezet wat mij betreft. Of zou hij ook een vrouw kunnen zijn, met een sul als man?
Ikeakast (vrouw als man)
Hier hebben we de man als sul. De man die niet de gebruiksaanwijzing leest. Beetje cliché, maar dat hoeft niet per se een bezwaar te zijn, als we maar op de een of andere manier door hem geboeid raken. Waardoor het in dit geval niet helemaal werkt, volgens mij, is door het laatste zinnetje. Dat blijkt nergens uit het voorgaande, dat hij van zijn Lies houdt. Het was sterker geweest als hij bijvoorbeeld vol lof was geweest over Lies’ kleding, en dat wij als lezer zijn frustratie opmerken door het geworstel met die kast – zonder dat hij het zelf in de gaten heeft.

En dan nu de “man als vrouw”-stukken.

En toch zie ik hem graag (man als vrouw)
Een moderne, modebewuste vrouw van dertig? Of een ouderwetse zemelkont van onbestemde leeftijd? Een gevalletje tell don’t show. Ik geloof dat we hier een man hebben die denkt dat vrouwen denken dat mannen denken dat vrouwen denken …
Metamorfose (man als vrouw)
Strikt genomen geen man die zich voordoet als vrouw, maar een man die steeds vrouwelijker wordt. Het schijnt van de hormonen in het drinkwater te komen, de toename van man boobs. Misschien zijn alle problemen de wereld uit als we allemaal koffiekleurige hermafrodieten zijn geworden.
Tanja’s droom (man als vrouw)
Ik geloof dat dit eerder Splinters droom is, en een natte bovendien. Met een driestuivertjesuitsmijter.
Mijn man denkt dat hij schrijver is (man als vrouw)
Op literaire leest gestoeld? Die schrijf ik op voor in de verhaspelcolumn van december!
“Mijn vrouwelijke plicht” is de enige aanwijzing die we krijgen dat hier een vrouw aan het woord is. Het zou ook een stel valse nichten kunnen zijn.
Op zoek naar … (man als vrouw)
Hè, gelukkig, eindelijk een man die het wél goed doet. Die overtuigend een vrouwelijke hoofdpersoon van een handpalmverhaal neerzet, met doorvoelde motivaties en reacties. *zucht van opluchting slaakt*
Kontfobie (man als vrouw)
Tja. Wel grappig, en tegelijk is er bijna niets in het taalgebruik dat mij serieus het gevoel geeft dat hier een vrouw aan het woord is.
Duivels maatpak (man als vrouw)
Ja, dit is een hele knappe, met veel meer lagen dan alleen mannetje/vrouwtje. Of misschien komen alle lagen ter wereld wel daarvandaan. Complimenten, ook voor de schitterende titel!
Skydiving (man als vrouw)
Een vrouw met een plasser. Kan, hoor, tegenwoordig. Maar het geeft meteen aan dat deze meneer geen vrouw wilde zijn, maar hebben.
Droom of werkelijkheid (man als vrouw)
Graag gelezen, ik herken er wel iets in, zal het altijd zo blijven dat het goed voelt voor een vrouw om een man een hak te zetten op zijn vermeende superieure kennis? Deze man voelt de vrouw tenminste aan!
Love unlimited (man als vrouw)
Griezelverhaal eerste klas, origineel, al wil ik een verbod op “lokken” – dat is geloof ik het driestuiverigste woord dat ik ken. Wees ook véél zuiniger met het benoemen of beschrijven van gevoelens. Toon alleen de dingen die die gevoelens veroorzaken, zodat je ze bij de lezer veroorzaakt.
Op bezoek (man als vrouw)
En ze moest nog ongesteld worden ook, zeker? Wel een beetje cliché, maar in handen van de meester toch weer lekker om te monkelen.
Hork (man als vrouw)
Tsja. Frits is een hork, zoveel is duidelijk. En Wilma is een sekreet. Maar emokipje zelf? Wat valt het mannen moeilijk om een normaal vrouwmens neer te zetten! Of: wat is het een verontrustend beeld dat mannen van vrouwen hebben. Maar dat viel me al op bij Madame Bovary.

Het was weer een gigantische klus, maar met plezier geklaard, dames heren ook!


13 reacties

Mien · 28 augustus 2015 op 08:22

Grappig ’the war of the sexes’. Veelzeggende titel bij deze recensie van de schrijfopdracht. Ik dacht eerst ‘oorlog’ dat is toch iets typisch mannelijks? Maar hee, ik vergat heel even de ‘stille’ oorlog.
Wat mij opviel aan de invulling van deze opdracht is de uitvergroting van cliché’s. Soms lomp en soms subtiel. Wat ik gemist heb is de loftrompet. Die wordt niet of nauwelijks uitgestoken in de opdrachten. Maar wellicht ligt dat verankerd in de aard van Nederlanders. Zonder te generaliseren. Ha, ha.
In ieder geval weer veel geleerd over deze beschouwing en de invulling van de opdracht.
Dank aan Hella voor 12 maanden met name positieve en opbouwende kritiek op alle invullingen van de schrijfopdracht.
Hopelijk krijgt dit mooie en waardevolle initiatief nog een vervolg.

    troubadour · 28 augustus 2015 op 08:39

    Mien, ik erger me mateloos aan dat betuttelen van jou! Overal duik je op met teksten die in veel gevallen overkomen of wij jou hebben aangewezen als woordvoerder, die namens ons bevlogen uitspraken doet, omdat we dat zelf niet beheersen. Het mankeert er nog maar aan dat je niet hier en daar ‘we’ gaat gebruiken.
    Ik ben heus wel in staat om te zeggen dat ik teleurgesteld ben over de reactie van Hella over mijn stukje; ‘Skydiving’. Niet door het inhoudelijke commentaar, maar door het mankeren van enig commentaar, behoudens een sneer dan.

Esther Suzanna · 28 augustus 2015 op 11:34

Bedank Hella, voor alle tijd en moeite. Het waren veel stukjes…

Zelf vond ik ze allemaal geniaal, daar er ook zoveel types qua mannen en vrouwen zijn.

De ‘lastige’ opdracht blijkt ook maar weer bij het beoordelen, de beoordeling van een vrouw … over een man…en de voorkeuren gaan toch – of je nu wilt of niet – een rol spelen. Stijl en smaak, gewenning of ongemak… kijk, dat bedoel ik.
Dan dient zich bij mij de vraag aan of over schrijven überhaupt een eenduidig oordeel te vellen valt? Eenduidig natuurlijk nooit…

Taalkundig natuurlijk wel maar inhoudelijk denk ik eerlijk gezegd niet…

pally · 28 augustus 2015 op 12:05

Dank je wel, Hella! Hels werkje dit onderwerp vanuit verschillende perspectieven te bekijken…

Yfs · 28 augustus 2015 op 12:58

Dank je wel Hella!

Dit regeltje stond eerst in mijn column : ‘het was altijd problematisch om elegante schoenen in haar schoenmaat te vinden. Maar heb het verwijderd omdat ik bang was dat het de clou meteen zou verraden. De hint van de barbiepop had inderdaad een mooie geweest, eentje waarvan je na het ontdekken van de clou zegt “Ooooooh” !! haha.

Hartlijke dank. Ook voor de waardevolle adviezen die je geeft in de inleiding!

:yes:

Thomas Splinter · 28 augustus 2015 op 18:30

Zoals ik al aangaf was mijn inzending een gokje. Voor hetzelfde geld valt ie wel.

Suus · 28 augustus 2015 op 20:38

Ik heb niet meegedaan, wel veel op proef geschreven, maar ik kon het gewoon niet. Het werden clichématige stukjes, lachen gieren brullen. ik kreeg het niet voor elkaar om me te verplaatsen in de man. Wellicht ligt het aan de mannen in mijn leven.

Nu ik net de column van Frans lees over de moeder in de rechtbank inspireert me dat wel om die fase vanuit mijn zoon gezien eens op papier te zetten. Dus mooi, om te merken, dat verhalen kunnen inspireren. Bedankt Frans en Hella voor de opdracht die ik niet in augustus kon doen. I’ll be back.

Ferrara · 28 augustus 2015 op 22:27

Hella, dank je wel. Ik pieker me suf over die visser en kan je vraag nog niet beantwoorden.

Is je medewerking aan CX hiermee afgelopen of hebben jullie iets nieuws bedacht?

Dees · 29 augustus 2015 op 10:23

En, hoe is het je bevallen Hella?

De laatste is wel het meest kritisch trouwens.

Lianne · 29 augustus 2015 op 11:48

Dank je, Hella, ik heb veel geleerd het afgelopen jaar. Ik hoop op een leuk en creatief vervolg.

Geef een reactie

Avatar plaatshouder