Verborgen armoede.

Wat is dat eigenlijk? Kun je verborgen armoede objectief beoordelen of is het subjectief?

Armoede bestaat niet in Nederland volgens de maatstaven van de VN. Toch leven 2.000.000 mensen in Nederland onder de door het CBS genormeerde armoedeniveau.

In bepaalde televisieprogramma’s krijgen we daar soms een glimp van te zien. Voor de kijkcijfers worden er gezinnen uitgekozen waar vooral domme keuzes, naïviteit en struisvogelpraktijken de oorzaak zijn van schulden en armoede. Een team van budgetspecialisten en dergelijke gaan dan de boel eens flink opschonen. De kijker wordt een beeld voorgeschoteld, alsof de situatie geheel en al aan die domme mensen ligt. Eigen schuld, dikke bult. Zelfs ik denk dat soms.

In de piramide van Maslov staan fysiologische basisbehoeften op nummer 1, gevolgd door zekerheid, sociale acceptatie, waardering en tot slot zelfontplooiing.
Voedsel, water, slaap, ontspanning, beweging, seks (?) vallen allen onder fysiologische basisbehoeften.
Maar hoe kun je ontspannen en slapen als je elk moment uit je huis kan worden gezet, nog erger, geen huis hebt? Persoonlijk denk ik dat seks en sporten wel het laatste is waar je aan denkt als je geen eten hebt – fysiologisch gezien. Geen eten: geen energie – maar dit ter zijde.

Zekerheid staat op nr. 2.
Wat is zekerheid tegenwoordig? De zekerheid van een inkomen dat je voorziet in alles wat je nodig hebt? Wie heeft tegenwoordig nog de garantie op zekerheid?
Wat mij betreft klopt er van die hele pyramide geen meter. Het één kan niet zonder het ander. Als je sociaal buiten de boot valt of jezelf niet kunt ontplooien, of onder de armoedegrens leeft dan stort die hele pyramide als een kaartenhuis in elkaar.
Wat nou als je het wél allemaal netjes doet, de regels volgt zoals Rutte zo mooi placht te zeggen, en het maar net aan redt?
Het ‘net aan’ redden betekent dat je al je vaste lasten kunt betalen zodat je niet op straat komt te staan maar bijna niks overhoudt voor voedsel en extra’s. Oftewel, je hebt geen ‘zichtbare’ problemen.
Als je weinig geld overhoudt, nadat je alle vaste lasten hebt betaald heeft dat soms grote gevolgen voor iemands nachtrust, ontspanning, seksleven, familieleven, sociale leven, carrièremogelijkheden, zelfwaardering en ontplooiing etc…

Bijvoorbeeld:
– Dat je kinderen niet bij jou kunnen wonen omdat je ze niet kunt geven wat ze nodig hebben.
– Als ze bij je wonen kunnen ze niet naar een sportclub, sportschool, niet mee met extra schooluitjes, niet mee met vrienden (film, zwembad etc…) geen kleding dragen die anderen wél hebben, geen nieuwe schoenen, jas, computer, telefoon etc…
– Dat je elke baan aangrijpt, terwijl je van te voren weet dat het te zwaar is (fysiek), niet geschikt, onder je niveau en je jezelf daardoor voorbij rent. (burnout of fysiek overbelast)
– Je elke maand in spanning zit of je het einde van de maand haalt qua voedsel.
– Elke maand in spanning zit of er niks onverwachts kapot gaat. (wasmachine, stofzuiger, fiets, brommer, auto etc…)
– Dat je van alles kunt verzinnen om verder te komen maar dat bijna alles geld kost.
– Je graag een ander beroep zou willen, omdat je overbodig bent verklaard voor je oorspronkelijke beroep, maar niet de middelen (geld) hebt om een opleiding te volgen.
– Dat je al jaren niet op vakantie bent geweest, of überhaupt ergens anders dan in en om je huis, woonplaats, regio.
– Dat het er niet naar uitziet dat het op korte termijn of überhaupt ooit wél mogelijk is.
– Dat je eigenlijk geen; feest, etentje, barbecue, cadeau kan geven, omdat die kosten een gat slaan in je ‘eetbudget’.
– Dat je uitnodigingen afslaat van anderen, omdat je niks terug kan doen, of mee kan nemen, zoals een fles wijn of bloemen.
– Dat je nooit op een terras gaat zitten, ergens koffie gaat drinken of iets anders met vriendinnen en vrienden. (omdat je geen rondje kunt geven en ook niet wilt dat zij voor jou betalen)
– Dat alles wat je verzint aan leuke plannen, initiatieven, ideeën gelijk de kop worden ingedrukt omdat er altijd kosten bij komen kijken. (parkeergeld, treinkaartje, bus, benzine, hapje, drankje, toegangsgeld)
– Dat al je activiteiten zich in een kleine cirkel afspelen, dus beperkt. (gratis, benenwagen)
– Dat dromen meestal dromen blijven.
– Dat voor bijna alles wat je verzint om verder te komen, of jezelf te ontplooien geld nodig is. (studeren, investeren, een buffer voor de opstarttijd)
– Dat je rare gedachtes krijgt zoals: een bank overvallen … (is trouwens niet eens mogelijk, de bank heeft geen geld ‘in huis’), iets ‘gratis’ meenemen uit de winkel … (wat je niet doet omdat je te netjes bent) en na die rare gedachten om jezelf moet lachen als een boer met kiespijn.

Het netjes leven binnen beperkte mogelijkheden is heel benauwend en beperkend. Natuurlijk dwingt het de mens ook tot creatieve oplossingen. Helaas heb je zelfs voor creatieve oplossingen ook een zeker budget nodig.
Je huis, boot, auto of brommer verkopen is vaak onmogelijk in deze maatschappij.
Op het moment dat je een auto hebt gekocht, is deze al in waarde gedaald. Huizen staan soms jarenlang te koop. Waar vind je een huurhuis? Wat doe je tegenwoordig zonder auto? Bovendien is het verkopen van je verworvenheden een lapmiddel, geen oplossing.

Ik schrijf dit stuk zodat er misschien iets meer begrip ontstaat voor het gegeven ‘verborgen armoede’.
Oordeel niet te snel, want zelfs personen die in een prachtig huis wonen, met een mooie tuin en een auto voor de deur zouden zomaar diegenen kunnen zijn die amper kunnen rondkomen.