Via Charlie

Het was een aardig onderdeel van de lessen Frans. Het zou onze uitspraak ten goede komen. Schrijven zoals je het zegt. Fonetisch schrijven. De docent die daarmee experimenteerde heette Frans. Sjuh mapèl Frans. Frans gaf Frans. Dat kon ik onthouden, heb ik onthouden, evenals het feit dat ie ons dwalende pubers waarschuwde voor de gevaren van het roken. Begin er niet aan want je komt er nooit meer vanaf was zijn boodschap. Hij ageerde tegen de reclame voor het roken; tegen de veronderstelde stoerheid, het roken als identiteit. Doe het niet. Hij was zelf overigens een stevig roker; Gauloises zoals een would-be Fransman betaamt. Aan een stuk. Op de gang, in de pauzes, bij aankomst en bij vertrek. Hij rookte niet tijdens de les. Die beperking had hij zich zelf opgelegd. Uit eigen beweging. Niet omdat het hem van directie of overheidswege werd verboden. In die tijd zaten we nog niet. Het is overigens de vraag of hij zich van zo’n verbod überhaupt iets zou hebben aangetrokken. Frans had nogal uitgesproken eigen opvattingen.

Frans propageerde de eigen gang. In het Frans en in het Nederlands. Zijn lessen gingen vooral over vertalingen, grammatica, tekstverklaringen. Behoudens zijn fonetisch schrijven herinner ik me van de inhoud weinig. Alleen het eeuwig terugkerende la veeritee neksieste pah. Dat was waar het vaak, op welke wijze dan ook, over ging; zijn overtuiging dat de waarheid niet bestond. La vérité n’existe pas. Wie het tegenovergestelde beweerde diende gewantrouwd te worden. Hij had er zijn missie van gemaakt om de verkondigers van welke waarheid dan ook onderuit te halen. Wij waren onderdeel van die missie. Het geloof moest het vaak ontgelden, opiniemakers, directie, reclame, de tabaksindustrie uiteraard. Hij was verslaafd, slachtoffer, gevallen voor de verleiding; voor zichzelf onmachtig maar naar buiten toe gedreven. Hij wel. En wij dan? Wij waren padvinders, voetzoekers, dwaallichten; beïnvloedbaar maar nauwelijks geïnteresseerd. Het ging ons boven de pet. Twijfelen aan waarheid, dan kon je overal wel aan gaan twijfelen dachten wij. Het was voor ons al ingewikkeld genoeg. Wij hoorden hem aan en beoordeelden zijn verhalen vooral op de vraag of het in een repetitie of proefwerk getoetst zou worden. De inhoud van zijn verhaal was achtergrond voor ons, willekeurige versiering. We vonden hem vermakelijk. Frans met zijn energie, zijn niet aflatende pogingen ons iets bij te brengen. Het kwam niet binnen, rotsige bodem waren we. We hadden meerdere lessen, andere dingen aan ons hoofd.

Ach waarheid. Met waarheid heb ik sinds de pubertijd wat te stellen gehad. Ik heb er een aantal uitgeprobeerd. De een fanatieker dan de ander. Ondertussen weet ik er redelijk mee te dealen. Mijn waarheid ligt vaak ergens in het midden, naast mijn beperkingen, inconsequenties en worstelingen. Als de zon schijnt is dat een boeiend landschap. Een landschap met soms hobbelige wegen, zijpaden, scherpe bochten, bewuste uitvluchten en min of meer acceptabele excuses.

Frans dacht ik. Met Frans zou ik het heden ten dage waarschijnlijk goed kunnen vinden. Aardige man. We zouden een sigaret roken en goede Franse wijn drinken. We zouden het hebben over vroeger; over mijn herinneringen, zijn herinneringen; over zijn fascinatie voor waarheid. Ik zou hem voorhouden dat overtuigd niet geloven ook een vorm van geloof is. Hij zou zich glimlachend verklaren stel ik me voor; mijn herinneringen in twijfel trekken. Terecht denk ik. Het is een onbetrouwbaar mechanisme dat geheugen. Twijfelachtig. Een boek met vervagende bladzijden. Altijd herschreven met eigen opvattingen.
We zijn het eens. Natuurlijk. Maar het maakt niet uit. Knikkend en schouderophalend drinken we, Frans en ik; toasten we op het leven; lachen we om ons.