[i]De vrijdenker Jan Hoving behoorde tot het slag gedreven mensen dat zijn onuitwisbare stempel heeft gedrukt op het atheïsme en vrijdenken. Hij bestreed met hoofd, hart en ziel de georganiseerde godsdienst, die we gerust als de geestelijke pest van de samenleving kunnen zien.[/i] Wat mij in Hoving aantrekt is, naast het feit dat hij autodidact was en dus zelf zijn weg ‘op naar het licht’ heeft gebaand, vooral zijn onvermoeibaar verbreiden van het vrijdenken en zijn onverschrokken bestrijden in woord en geschrift van fascisme, nazisme en antisemitisme. Voordien trok hij, hoewel zelf afkerig van homoseksualiteit, uiterst fel van leer tegen de ‘zedenwet’ uit 1911 die homoseksualiteit na honderd jaar weer strafbaar stelde in ons land. Deze wet was gemaakt door de Rooms-katholieke minister Regout. Hiermee toonde Hoving zich een waarachtig vrijdenker: je hoeft het niet met iemand eens te zijn om je hard te maken voor het recht van die ander om in vrijheid naar eigen aard en opvattingen te leven – of te sterven. We zien nu opnieuw achteruitgang in persoonlijke vrijheid door het toetreden van de ChristenUnie tot de regering. Denk aan pogingen tot en oproepen tot censuur, het willen verbieden van (bijna-)naaktafbeeldingen, de stiekeme strijd tegen homo-huwelijk, de geraffineerde hetze tegen abortus en euthanasie… Ronduit griezelig! Godsdienst hoort achter de voordeur en nergens anders!

Eén zinsnede is mij bijgebleven uit Hoving’s boek ”Levensherinneringen van een vrijdenker – allerlei lui” uit 1938: ”Het centrale religieuze vooroordeel bestaat in het geloof, dat er slechts één waar religieus geloof kan zijn.” Uiteraard hadden andere vrije denkers dit in hun eigen woorden al eerder betoogd, maar de formulering van Hoving vind ik nog steeds de chicste weerlegging van het geloof.

De VRO (Vrijdenkers Radio Omroep) maakte in de jaren ’30 gretig gebruik van Hoving’s spraakwaterval om nazistisch en antisemitisch vuil weg te spoelen. De Haagsche Post prees de VRO en Hoving in 1936 als degene ‘…die zich het eerst tegen de rassenhaat keerde, toen alle grote omroepverenigingen verstek lieten gaan.’ De NSB speelde zijn weerzinwekkende ’trap de laars in de aars’ rol dan ook met verve. Knokploegen van deze vuilnispartij verstoorden bijeenkomsten van De Dageraad en uiteindelijk wist Hitler’s schoothondje Mussert, samen met de Katholieken (!), de Christelijke (!) minister De Wilde zover te krijgen de VRO op 30 december 1936 te verbieden wegens ‘belediging van een bevriend staatshoofd’. Hoving had het ‘geluk’ al in 1939 te overlijden, zodat hij niet, zoals elf miljoen andere [i]‘Untermenschen’[/i], door datzelfde staatshoofd en diens trouwe trawanten en gore geteisem [i]ausradiert[/i] kon worden…

De tijden zijn veranderd, maar waakzaamheid blijft geboden.

Categorieën: Algemeen

3 reacties

pally · 3 juni 2007 op 10:42

Een gedegen stuk met kennis van bronnen. Klasse!
En ik ben het met jou en Hoving eens.Al kun je niet alle gelovigen als geteisem wegzetten, natuurlijk…. 🙁

groet van pally

Dees · 3 juni 2007 op 11:42

Geweldig. Jouw column en die man. Ik ga meteen het boek bestellen.

Het geloof wordt niet enkel aangehangen door geteisem, maar de aard van het geloof zorgt er wel voor dat er geen discussie meer mee mogelijk is. Dat staat ook mij zo tegen.

Ik ben ook blij te zien dat er nog mensen over zijn die de ChristenUnie als gevaar zien. Al zou ik daar het CDA graag ook onder willen scharen, zeker met de CU naast ze.

KawaSutra · 3 juni 2007 op 15:48

Goed geschreven column.
Van de inhoud krijg ik toch een wat korzelig gevoel. Zoiets als ‘de pot verwijt de ketel’. Waar blijft het principe van ‘vrijdenken’ als een bepaalde specifieke politieke stroming die zonder enige twijfel democratisch door de meerderheid is verkozen als griezelig wordt bestempeld. Vrijdenken zou ook ruimte en respect moeten inhouden voor andersdenkenden. Ik kan me vanuit de Christelijke hoek geen denigrerende uitspraken herinneren in de richting van vrijdenkers. Incidenteel zal dat ook voorkomen maar toch zeker niet als visie die uitgedragen wordt.

[quote]je hoeft het niet met iemand eens te zijn om je hard te maken voor het recht van die ander om in vrijheid naar eigen aard en opvattingen te leven – of te sterven.[/quote]
Deze gedachte zouden vrijdenkers moeten hanteren naar alle bevolkingsgroepen en zeker niet middels de volgende quotes:

[quote]…de georganiseerde godsdienst, die we gerust als de geestelijke pest van de samenleving kunnen zien. [/quote]
[quote]Ronduit griezelig! Godsdienst hoort achter de voordeur en nergens anders![/quote]
Het politieke proces is er een van stellingen en compromissen, en zo moet het ook gespeeld worden. Het uiteindelijke democratisch verkregen resultaat zou iedere deelnemer aan dat proces moeten accepteren. Het blijvend evalueren van het resultaat door middel van het democratisch proces moet voldoende waarborgen bieden om excessen tegen te gaan.

Als het principe van vrijdenken alleen maar kan floreren op basis van de aanval op geloof en andere levensovertuiging dan is naar mijn idee het vrijdenken een loze kreet zonder inhoud.

Geef een reactie

Avatar plaatshouder