Het jaar van de kaasletter

Dat sinterklaasvierend Nederland aan verandering onderhevig is moge ondertussen duidelijk zijn en daar heb ik geen moeite mee. Immers, deze traditie, die vanaf de dertiende eeuw ook in West-Europa wordt gevierd, bestond rond 1500 slechts uit het zetten van den schoen in den kerk en hield niet meer in dan het leggen van een duit, door de rijken, op het inlegzooltje van de armen.

De eerste officiële intocht vond plaats in Venray (1888) en landelijk stonden we voor het eerst in 1952 te wuiven aan de kade. Pakjesavond vieren we pas na de Tweede Wereldoorlog, als er wat meer te verteren valt. Over veranderingen gesproken. Dus roetpiet, dans- of sjanspiet, het is mij om het even. En na de pietjes is ook de niet-levende have aan de beurt, afgelopen week las ik het volgende bericht: ‘Geen grap, er bestaan nu ook kaasletters!’ Nu? Niks nu.

De schrijver (m/v) van het artikel heeft verzuimd historisch onderzoek te doen, de kaasletter zag het licht namelijk al een tijd geleden. Want de pakjesavond, die daarna onze familiare geschiedenis inging als het Jaar van de Kaasletter, staat in mijn geheugen gegrift. Overigens had onze buurman, die ik zag aanbellen en wegsluipen waardoor ik een illusie armer werd, in dat laatste gegeven ook een redelijk aandeel. We schrijven ergens midden jaren 70.

Onze Haagse kaasboer wist mijn moeder er dat jaar van te overtuigen dat ze haar koters een groot plezier zou doen met ‘eens iets anders’. Een kaasletter. Hij had ‘m zelf bedacht. En omdat van social media nog geen sprake was deed hij zijn uiterste best om die krengen in de markt te zetten als op zaterdagochtend zijn winkel volstond. Even proeven, dames. In die tijd wasten mannen nog hun auto’s en deden dames op zaterdag de schapjes.

Op 5 december 1975 kreeg ik onderuit de zak het laatste pakje. Vurig hopend op een dikke chocoladeletter K, grepen mijn gretige, kleverige kinderhandjes in een grasgroen doosje met een raampje van cellofaan, waardoor een goudgele rakker met harde randjes en kleine, groene stipjes me aanstaarde. Vanaf dat moment was het overduidelijk dat onze kaasboer een creatieve denker was maar te vroeg wilde pieken. En ik kon niet anders dan zijn vinding een roomzachte dood toewensen en mijn teleurstelling wegkauwen met een mierzoete chocoladekikker.

Nu ik langzaam wen aan de wederopstanding van de doodgewaande kaasletter, wordt hij steeds aantrekkelijker. Mits goed verpakt, uitgevoerd in oude brokkelkaas en zelf voorzien van een flinke klodder Zaanse mosterd. Veranderingen zijn zo gek nog niet. Ik wens je een gezellige pakjesavond, met chocola én kaas.