De mogelijke wegen van de psyche zijn, voor zover ik dat kan overzien, het ene moment ongebruikelijk obscuur, het andere irritant voorspelbaar. Als ik mag kiezen, zou ik de TomTom tot persoonlijk raadsman benoemen. Dit vanwege mijn GPS, Geen Persoonlijkheidsstoornis: dat lijkt mij een goede afkorting voor de mens die redelijk oké functioneert, maar ook geregeld afdwaalt. En op onbegonnen gebied wat stuntelig,  af en toe de weg blokkerend, naar een enigszins herkenbaar oriëntatiepunt zoekt. Achter jezelf aan lopen, het overkomt iedereen weleens. Helaas, van een kleine misstap ben ik daarentegen nog weleens behoorlijk van de kaart.

“Meneer de grijze en wijze psychiater, de wegen in mijn psyche leiden mij vooralsnog veel te weinig naar Rome; is dat het resultaat van denkfouten of een teken van een klein geestelijk gebrek?” Vooral wanneer het besluitvorming betreft, loop ik geregeld spaak op een mentaal kruispunt. En sta dan in de file tussen een stroom opties,  haperend en kwakkelend, met geen blik op de uitweg.

Ik hoor het mijn moeder nog zo zeggen, waarschijnlijk gister nog: ‘Jij had vroeger al zo’n moeite met keuzes maken. Zelfs als het een ijsje betrof, bekende je vrijwel onmogelijk smaak.’  

18 juli 2013: Ik sta in de boekhandel en ben van plan een flinke stoot info tot eigendom te roemen. De keuze is reuze, mijn oog valt op een boek met de titel ‘De eenzaamheid van de waanzin’. Een geschiedenis van de psychiatrie, uitgewerkt middels literaire voorbeelden. Ik bedenk duizend-en-een redenen waarom juist dit boek de gezochte bijdrage aan mijn boekenkastvulling is. Daar verteer ik de schuldgevoelens makkelijker mee, die onvermijdelijk toenemen wanneer ik thuis opmerk dat de koelkast zo’n zeven keer gevuld en geleegd is onderwijl geen van de meesterwerken de route naar mijn nachtkastje heeft ontdekt.

Ik denk aan mijn werk als coach, aan de studie Literatuurwetenschap waarvan de meerwaarde niet voor velen direct helder is, zeker niet gezien mijn  beroepsactiviteiten. Dit boek is daar een onontbeerlijk bewijs van en voor.  Ik denk ook aan anderszins gezapige gesprekken op een feestje of wellicht zelfs: een wereldveranderend inzicht. Mijmerend passeren drie of vier andere titels mijn blikveld en voor ik het weet zijn de gesuggereerde onderwerpen allemaal plausibel deel van mijn werkzaamheden. De vele uithoeken waar schrijvers en denkers zich mee bezig houden worden dermate krom gesproken dat ik ze uiteindelijk allemaal het label ‘zinnig in virtueel elke context’ kan toedichten.

Ik voel een irritante spanning opborrelen. Alles lijkt mij wel relevant. ‘Must read, must read, must read…’, repeteert nu als een gecomputeriseerde stopzin door mijn gedachtestroom. De etiketten op de lay-outs prediken op pedante wijze:“Uitgebreide en definitieve versie!”

Relevant is al gauw een synoniem aan interessant. Andersom bekeken neemt door deze gelijkschakeling de keuzestress ogenblikkelijk toe. Ik weet niet of er een stoornis is die wordt gekenmerkt door overmatige interesse, een afhankelijkheid aan inhoudsinname. Vast, besluit ik, om te voorkomen dat ik mezelf opleg toch echt weer eens ‘te moeten gaan dansen’ ter vermijding van de-normalisatie .

De spanning neemt toe wanneer er een man naast mij semigeïnteresseerd over de verzameling ‘actueel’ heen buigt, nadat hij mij ongewoon doordringend aan heeft gekeken terwijl ik een boekje over denkfouten doorblader. Zo krijg ik het idee dat ik word  gevolgd en mij de domheid hiervan ook direct wordt benadrukt. De ijdelheid waarmee ik nu mijn best doe een zogenaamde logica in de volgorde van boekverkenning te realiseren, roept vervolgens schaamte op. De wirwar aan interne conflicten worden mij te veel en ik bedenk, alsof het een uiterst vernuftig computerspel betreft, een geniepig stappenplan richting de afdeling Geschiedenis. Daar zit je goed, ik sla geen flaters daar. Maar de ironie wil dat achteruitkijken meer keuzemogelijkheden biedt dan een vooruitziende blik. ‘Algehele geschiedenis van het denken’.  Bedoelen ze hier nu mee dat we het denken achter ons kunnen laten? In dat geval lijkt mij dit het ideale handboek om vandaag te overleven.

Al die jaren geschiedenis, opgeteld in bladen, doen mijn zenuwstelsel te beladen aan. Die constatering vreet aan mijn geweten, ‘onwetendheid uit zelfbescherming kan een bron van onverantwoordelijkheid zijn, Lotte.’ Er is zoveel gruwelijks waar ik zo weinig vanaf weet. Maar een kleine hint op de covers, verraadt dat ik niet kan omgaan met zoveel leed en mij momenteel zeker niet op het grensgebied tussen wijsbegeerte en de actuele optelsom van driften moet begeven.  De Meest Dramatische Eeuw Uit De Franse Geschiedenis’, vertelt een ondertitel. In ongeveer tien seconden tijd zie ik de term ‘oorlog’ zo’n acht keer voorbijkomen.

De bewuste ontkenning zoekt nu een onbewuste rechtvaardiging en, wat een geluk, een boodschappenlijstje redt mij van deze wrange zelfobservatie. Ik word herinnerd aan de noodzakelijkheden van het hier en nu. Om te voorkomen dat ik ook in de supermarkt tegen een muur aan twijfels en onzekerheden banjer, vermijd ik de AH XL en kies ik ervoor de oude, vertrouwde, door en door bekende supermarkt te bezoeken. Daar neem ik de keuzes op de koop toe. Dit plan verloopt opvallend soepel, mede dankzij een veilige selectie tussen gezonde maaltijden. Geen schuld of schaamte die mij hier ongunstig op de maag vallen. Terwijl ik de winkel uitloop, groet ik alleen bekende gezichten en beken ik mezelf ook maar direct dat de autistiforme neiging die hier wellicht achter schuil gaat nog geen reden tot paniek is.  Nu heb ik dorst en de opgedane moed stuurt mij richting een vol plein met zomergenietende studenten. Een golf aan stemmen doen mij denken aan marcherende soldaten, alsof iedereen op precies hetzelfde moment, precies dezelfde ‘small talk’ opdreunt.

Bij een café aangekomen dendert er een drammerige ‘je moet’ door een net opgedane scheut endorfine heen. Ik baal. ‘Misschien had ik toch dat boek moeten kopen, wat doet die man er nu toe, het staat morgen niet in de krant, kies nu gewoon eens, luister naar jezelf.’ Mijn lichaam benadrukt dit gezeur, ik moet nodig naar de toilet. Zo nodig dat ik mij richting het bordje ‘Nooduitgang’ haast. De druk op mijn blaas vertraagt mijn begripsvermogen en pas wanneer ik een stem tweemaal ‘mevrouw’ hoor roepen realiseer ik mij dat de ‘toiletten’ zich toch echt aan de andere kant bevinden. Verstrooidheid. Dit is een ernstig teken van degeneratie.

Eenmaal thuis aangekomen, voel ik een andere noodzaak oprukken. De verscheidenheid aan ‘labels’ die ik opgedaan heb tijdens een relatief kortdurend bezoek aan de stad, zijn even opdringerig als de blik van de man. Ik wil ze kwijt, uit mijn denksysteem, en zoek wederom een goede rechtvaardiging. Ik scan de genomen stappen, tel de onzinnige gedachten, probeer de hoogmoedige emoties voorgoed uit mijn bovenkamer te filteren. Dit laatste is een ijdele poging waard, maar bij voorbaat gedoemd te mislukken. De geschiedenisboeken waren daar stellig getuige van.

 De boekhandel, schiet mij te binnen, is het bewijs dat er in ieder geval contextgerelateerde ADD bestaat. Met dat bombardement aan keuzemogelijkheid haal je de kassa überhaupt  nooit, althans niet met een bedachtzaam gekozen exemplaar  nieuwe kennis. Voer voor het gulzige, maar zelfgeproclameerde, kieskeurige brein. De associaties ratelen door nu er een overtuigende verklaring voor mijn onrustige gedrag is gevonden. ‘Sowieso, als ik aan de term ADD denk, blijf ik een compulsieve neiging hebben de afkorting als een werkwoord te lezen. ‘Add’  lijkt mij een toepasselijke duiding.’

Verdorie, zit ik er toch weer aan vast: een sterk associatief vermogen was toch juist een kenmerk…? Gelukkig interrumpeert mijn bewustzijn dit gepeins nogmaals op hooghartige wijze. ‘Jij wilt ook alles zeker weten.’

  Er schiet mij een beeld te binnen. Ik zit in de kamer met voor mij een psycholoog. ‘Wil je één of twee ‘labels’ bij deze behandeling?’ Alsof het om suiker gaat. Doe mij dan toch maar een zoetje, dat blijft minder kleven.  ‘Ach’, denk ik dan,  ‘een psycholoog heeft het pas moeilijk wanneer het op keuzestress aankomt.’ Een handboek met om en nabij 300 beschrijvingen van psychische problematiek en krap aan 45 minuten om maar één persoon treffend te diagnosticeren . Ik zou binnen ‘no time’ zelf rijp zijn voor een grondige, geestelijke check up. Maar nu overdrijf ik misschien weer mateloos. Gelukkig, een beetje column vraagt om de nodige theatraliteit!

Categorieën: Algemeen

10 reacties

Meralixe · 29 juli 2013 op 12:39

Welkom op column x.

Maar…he… die column gaat mijn petje te boven hoor. Mede daardoor….geen commentaar. ?:-)

Libelle · 29 juli 2013 op 13:01

Welkom op columnX Lotte. ‘Dame maak uw brein eens leeg en zie eens wat er gebeurd’, kwam er in mij op tijdens het lezen. Maar dat is een moeilijke beslissing.
Theatraal kwam je op mij niet over, de complexiteit overheerste.
Er zijn deelnemers bij CX die véél meer kunnen met dit werk.
En hun waardering kunnen nuanceren.

Libelle · 29 juli 2013 op 13:03

Wat gebeurt er?

brilmans · 29 juli 2013 op 16:02

Er zijn mensen die tegenwoordig om een label vragen wanneer hun symptomen niet gelabeld kunnen worden. Doe maar wat, zeggen ze dan, anders wordt het niet vergoed.

Lastig stuk, het is dat ik er laatst iets over heb gelezen, maar niet verkeerd.

Pierken · 29 juli 2013 op 18:09

Mooie uiteenzetting van jouw twijfelhandicap. Herkenbaar ook. Je maakt altijd de verkeerde keuze, omdat de volgende optie teveel afleidt. Bij o.a. de Gall & Gall verkopen ze flessen intuïtie en besluitvaardigheid. Zo, eens per week twee glazen voor het winkelen verbreekt enigszins de drang van het moeten kiezen. Welkom hier. Graag gelezen, want dichtbij jezelf gehouden. Frisse speling met de taal. ‘Wil je één of twee labels’ :yes:

Ferrara · 29 juli 2013 op 19:38

Voor mij valt deze column onder vakliteratuur.
Geen eenvoudige kost.
Doorgeklikt naar uw website zit ik daar, denk ik, niet ver naast.
Succes hier.

pally · 29 juli 2013 op 22:51

Interessant, maar naar mijn gevoel veel te veel. Een tsunamie van woorden en gevoelens valt over mij heen. Haal de kern er uit en verkort tot minstens een derde, zou ik adviseren, Ik kom hier niet doorheen. Wat ik er van gelezen heb vind ik wel eerlijk.

Mien · 29 juli 2013 op 23:38

Aan het begin van een nieuwe eeuw is er vaak sprake van overdaad.
Getuige de vele smaakjes van eenzelfde produkt in een supermarkt bijvoorbeeld.
Door de overdaad valt het mensen moeilijk om te kiezen.
Keuzestress. Heel barok.
Mooie column. Welkom hier.
Ben benieuwd naar je volgende inzending.

Nachtzuster · 30 juli 2013 op 09:26

Door de vaak lange zinnen vond ik het wat lastig lezen. Het is wel duidelijk dat je kunt schrijven en dat je weet waarover je schrijft. Het leven bestaat uit keuzes maken. Ook zonder een labeltje. Welkom hier!

Lotte van Lith · 31 juli 2013 op 12:53

Bedankt voor alle reacties, met begrip van de nodige hobbels die er genomen moeten worden bij het lezen van alle woordenslingers, begin ik aan een volgende column; ofwel knip – en keuzewerkje 🙂

Geef een reactie

Avatar plaatshouder