Ontzetting

[i]De Dam, Amsterdam, 4 mei 2010, 20.01 uur. Het is de vooravond van Bevrijdingsdag. Er zijn honderden mensen bijeen en er heerst absolute stilte. Dan gaat er een telefoon. Er volgt een ijzingwekkende schreeuw. Iemand laat zijn koffer vallen. Iemand neemt het woord ‘bom’ in de mond. En honderden mensen vertrappen elkaar om levend weg te komen bij de dodenherdenking.[/i] Wat zijn wij Nederlanders toch een ongelooflijk zielig volkje geworden. Angst en lafheid, dat zijn de primaire kenmerken van onze huidige samenleving. Niks nuchter volkje, niks VOC-mentaliteit. We vertrouwen elkaar niet meer en we durven elkaar nergens meer op aan te spreken. Bleven de Britten en de Spanjaarden nog betrekkelijk laconiek onder echte aanslagen, en had Orson Welles ooit een tot in detail uitgewerkt hoorspel nodig om de Amerikanen ontredderd te krijgen, in ons land van paniekzaaiers heeft men aan een half verstaan woord al genoeg om totale hysterie te oogsten.

“Je denkt toch meteen aan de aanslag in Apeldoorn”, aldus één van de slachtoffers. De psyche van Nederland in een notendop. Waarom is de tragedie van Koninginnedag 2009 het eerste dat door je hoofd flitst als iemand begint te schreeuwen? En waarom hemel je die wanhopige eenmansactie op tot een goedgeorganiseerde terreurdaad? Omdat je jezelf laat manipuleren door ‘objectieve’ berichtgeving. Omdat je bent geïndoctrineerd door de scoringsgeile pers.

Na het volledig uitgemolken verhaal van “de aanslag” heeft het Nederlandse journaille eindelijk weer een nieuw onderwerp om zich weken achtereen, tot bloedens toe, op te kunnen sufrukken. Slachtoffers, familie van slachtoffers, overburen van familie van slachtoffers, kennissen van overburen van familie van slachtoffers, collega’s van kennissen van overburen van familie van slachtoffers… iedereen mag de komende tijd weer in geuren en kleuren vertellen wat hij/zij niet gehoord, gezien of begrepen heeft. En zo wordt de angst weer wat dieper in ons collectief bewustzijn genesteld en zijn wij weer wat ontvankelijker voor het geneuzel van journalisten, veiligheidsexperts en politici.

Wat kunnen wij volgens al deze slechte raadgevers het beste doen? Meer blauw op straat, meer controlepunten, meer afluistermogelijkheden, meer noodverordeningen. Meer, meer, meer. Elke drie meter een politieagent, in elke straat een detectiepoortje, op elke telefoon een tap. En het lafhartige deel van Nederland praat het allemaal na en levert gewillig elke vrijheid, ook die van kritische medeburgers – want die hebben dus iets te verbergen – in. Alles is geoorloofd om de strijd tegen het terrorisme te winnen.

Maar die strijd is nooit te winnen. Sterker nog, die is allang verloren. Het debacle van de dodenherdenking toont wel aan dat terroristen tegenwoordig enkel in het openbaar hoeven te kuchen om totale chaos te creëren. Daar hoeft geen enkel technologisch snufje meer aan te pas te komen. Ook ik ben daardoor bang geworden. Bang dat ik plotseling op een nationale feestdag in het openbaar moet niezen en door omstanders of agenten tegen de vlakte wordt gewerkt om mijn biochemische aanslag te verijdelen. Bang dat ik de fout bega enthousiast zijn naam te roepen als ik in de menigte Frits Bom herken. Bang dat willekeurig welke van mijn handelingen, hoe klein en onbeduidend ook, door een oplettende bijstander tot terroristische proporties wordt opgeblazen.

Vandaag vieren wij Bevrijdingsdag. Geregeerd door angst en met de schrik van gisteravond nog in de benen proberen wij elkaar wijs te maken dat wij vrije mensen zijn. In een oerwoud van bodyscanners en metaaldetectors, onder het toeziend oog van ontelbare beveiligingscamera’s en tot in onze vingerafdrukken gecatalogiseerd door onze diepwantrouwige overheid, vieren wij niet langer gebukt te gaan onder een intolerant regime.
Bevrijding? Ik heb nog nooit zo’n inperking van mijn bewegingsvrijheid ervaren als vandaag de dag. De Duitsers mogen dan verdreven zijn, onze psyche hebben wij opnieuw laten gijzelen. Nederland is ontzet.