Perspectief

Het is een onbestemd gevoel, beklemmend. Zo tussen maag en middenrif. En het drukt, het ligt zwaar op de maag. Af en toe vlamt het op. Als een veenbrand woekert het onderhuids om plotseling als een steekvlam in de hersenen tot ontbranding te komen. Door oververhitting knappen er hersencellen waarna het vuur door verstikking lijkt te doven. Maar dat is slechts schijn. Als kind voelde ik me veilig in die ouderlijke vesting, de eigen beslotenheid binnen die grote boze buitenwereld. Bedreigingen kwamen echter niet alleen van buiten. Die ontstonden ook in mijn kinderlijke fantasie. Het schijnsel van de volle maan dat de kier tussen de gordijnen steeds groter deed lijken. Het plotseling aangestoken licht op de overloop dat de slaapkamerdeur een spookachtige aura gaf. Controleren of die donkere ruimte onder het bed niet de schuilplaats was van een of andere sluipmoordenaar. Totdat mijn broer daar een keer dankbaar gebruik van maakte. Maar wel altijd in de geruststellende wetenschap dat mijn ouders over mij waakten.

Natuurlijk groei je daar overheen. Je wordt zelfs overmoedig. Wat kan je gebeuren, je hebt toch altijd alles in de hand? De zekerheid van een diploma op zak, een vaste baan en daardoor een maandelijks gevulde bankrekening. Motorreizen naar alle uithoeken van het continent, een grote vriendenkring. En het belangrijkste misschien wel: het besef van een heel leven voor je. Maar die periode van onbesuisd vrijbuiten maakt plaats voor het dragen van verantwoordelijkheid en het plannen van een toekomst. Een toekomst die uiteindelijk niet te voorspellen blijkt.

En ongemerkt steekt dat onbestemde gevoel af en toe weer de kop op. Maar deze keer geen wakende ogen, geen rots in de branding waar je bij hoog water een veilig heenkomen kunt vinden. Slechts de vraag, hoe zouden zij dat opgelost hebben. Een zoektocht naar parallellen, alleen vanuit een ander perspectief. Dan ineens wordt het mij helder. De gelijkenis in karakters en levenslijnen. De gevoerde strijd, buiten de belevingswereld van het kind, komt nu opeens zo dichtbij door herkenning dat het stilistische beeld van die ouders uit mijn jeugd weer geheel tot leven komt. Maar nu met een heel andere gevoelswaarde. Onbegrip vanuit onwetendheid slaat om in een bewonderend respect door de levenservaring van nu.

Een nieuw probleem dient zich aan: onzekerheid en het gevoel tekort te schieten als ouder. Het hectische gezinsleven dat ik onze kinderen kan bieden staat in schril contrast tot de rust van het eenvoudige arbeidersgezin in de jaren zestig, begin zeventig. Een pleister op de wonde is misschien wel het feit dat mijn vader in zijn laatste jaren liet doorschemeren dat hij zeker niet jaloers was op de omstandigheden waarin wij nu onze kinderen moeten grootbrengen. Dat de eenvoud van de maatschappij en de duidelijke rolpatronen het toen, ondanks de schaarse middelen, een stuk makkelijker maakten een groot gezin aan te sturen.

Blijft de dreiging van het ongrijpbare, dat wat ik nooit echt in de hand zal kunnen hebben. Boven mij hangt een ballon. Door de aanhoudende vrees dat de ballon zal knappen durf ik het touwtje niet te ver te laten vieren, mijn vingers verkrampen en ik ben blind geworden voor zijn schoonheid en hoe prachtig hij kan dansen in de lucht.
Vervolgens het besef dat het leven dus écht eindig is. Dat de tijd die normaliter nog rest al bijna te beperkt is om gedane zaken nog eens dunnetjes over te doen, maar dan anders. Het is nu of nooit, dan wel berusten in het lot en daar het beste van proberen te maken.

Als ik in het verleden mijn toekomst had kunnen voorspellen zou ik wellicht andere keuzes hebben gemaakt. Als mijn ouders hadden geweten dat het volgende kind weer een jongetje zou zijn, de vierde op rij, dan was ik er zeer waarschijnlijk nooit geweest.
Het is maar goed dat we niet alles van tevoren weten.