Verloedering v/h Nederlands en Kees en Indonesisch

Telkens ik columns lees over de verloedering van de Nederlandse taal, maak ik mij de bedenking dat de taal niet door schoolmeesters, maar door gewone mensen wordt gemaakt. Het woord “wijf” werd honderden jaren lang gebruikt om een gehuwde vrouw aan te duiden. Toen was dat een heel normaal woord voor echtgenote, maar nu heeft dat woord een negatieve betekenis en dat komt door een verschuiving in de taal die het gewone volk heeft ingevoerd en niet de schoolmeesters.
Zo ook het meervoud van “ei” dat gedurende honderden jaren “eier” was tot het volk er “eieren” van maakte.

In de jaren 1845 werd er in de oude spelling geschreven : “De taal is gansch het volk” en dat is ook inderdaad waar want de hele cultuur van een volk wordt bewaard door de taal en elke wijziging van cultuur wordt even nauwkeurig geregistreerd door de taal als door een elektronisch opnametoestel.

Wanneer ik dan denk aan het Soendanees of het Indonesisch dien ik vast te stellen dat daar ook een zekere verloedering plaatsgrijpt maar het gaat hier allemaal veel trager.

In Indonesië worden meer dan 250 talen en dialecten gesproken door ongeveer driehonderd ethnische groepen.
Sommige van die talen zoals het Soendanees, het Javaans en het Balinees bezitten drie niveau’s, beantwoordend aan de sociale status van de spreker en de aangesprokene.

Het is dus niet gemakkelijk om Soendanees te spreken omdat men dient te weten welk niveau te gebruiken : hoog, midden of laag.
Tegenover oudere mensen en mensen die een “hogere status” bekleden in de maatschappij gebruikt men het Hoog Soendanees. Dit betekent dat je dan een geheel andere woordenschat dient te gebruiken dan in het Laag Soendanees. Zo is bijvoorbeeld het werkwoord “eten” in het Hoog Soendanees “tuang”, in het Midden Soendanees “dahar” en in het Laag Soendanees “neda”.

Bovendien zijn er 7 verschillende woorden om “ik” uit te drukken, en evenveel om respectievelijk “jij” en “u” te zeggen.
Vergist men zich, zijn de Soendanezen geschokt door deze grove onbeleefdheid, of ze beginnen te lachen.
Wanneer ik in het Soendanees niet zeker ben welk woord ik dien te gebruiken, zeg ik het gewoon in het Hoog Soendanees, en dat maakt dan een kassierster van de supermarkt aan het lachen want ik spreek haar dan aan als ware zij een prinses aan het hof van de sultan.
Nou, beter dat dan dat zij mij onbeschoft zou vinden door haar aan te spreken op een te laag niveau.
Pikant détail : aan de wijze waarop mensen elkaar aanspreken (de woorden die zij gebruiken voor “jij” of “u”) kan je weten hoe intiem ze met elkaar omgaan in hun privé leven.

Zelfs in het Indonesisch bestaan er 7 woorden om “ik” te zeggen en te tutoyeren en te vousvoyeren op verschillende niveau’s (en dan heb ik de samentrekkingen en afkortingen er nog niet bijgeteld)
Is men niet zeker welk woord te gebruiken voor “u” of “ik” spreekt men gewoon in de derde persoon, en dan verloopt een gesprek als volgt.
Ik zeg : “Vind mijnheer Hambali het ook zo warm vandaag ?”
Hij zegt : “Ja, Hambali vindt dat het erg warm is”
Ik zeg : “Dirk denkt dat mijnheer Hambali dorst heeft. Kan Dirk een drankje aanbieden aan mijnheer Hambali ?”
Hij zegt: “Hambali dankt mijnheer Dirk”
Om zichzelf aan te duiden, dus in feite om op neutrale toon “ik” te zeggen, gebruik je gewoon je eigen naam, maar nooit voorafgegaan door “mijnheer” want dat is arrogant.

En zo zie je dat de taal al de Indonesische tradities van standenverschil, eerbied voor de ouderen, de klasleraar, de regering, kortom, de Indonesische beleefdheid, in stand houdt…

Op de voorgevel van de meeste Indonesische scholen staat in grote letters geschreven : “Hormati Orang Tua, Guru, dan Teman anda” en dit betekent : “Heb Respect voor uw Ouders, uw Leraars en uw Vrienden”
“Orang tua” betekent letterlijk “oudere mensen” en daartoe behoren natuurlijk de ouders, grootouders en ouderen in het algemeen. “Guru” is niet alleen de leraar, maar ook de lerares en iedereen die iets onderwijst. “Teman” betekent zowel “vrienden” als “vriendinnen” en “anda” is één van de vele manieren om “u” of “uw” te zeggen.
Dit is kenschetsend voor de waarden en normen die de kinderen hier op school – maar ook thuis – leren te respecteren.

Voor iemand zou zeggen dat ik een rechtse klootzak ben wil ik hier nog even aan toevoegen dat beleefdheid niks met politiek rechts of links te maken heeft.

Als trotse vader schrijf ik natuurlijk graag dat mijn zoontjes die respectievelijk 11 en 9 jaar oud zijn vloeiend Engels spreken op school, vloeiend Indonesisch onder elkaar en, met hun Soendanese grootouders, redelijk goed Soendanees.
Zij gaan naar een Australische privé school in Bali, want als Belgen worden zij niet toegelaten op een Indonesische school.

Spijtig dat zij geen vloeiend Nederlands spreken om hun afkomst langs vaderszijde te eren, maar dat is ook mijn fout omdat, wanneer zij mij aanspreken in het Indonesisch, ik uit luiheid in dezelfde taal antwoord. Ze verstaan wel wat Nederlands, maar ze lijken die taal niet zo graag te spreken.

Hun moeder is een Soendanese, dit betekent dat zij afkomstig is uit West-Java waar 45 miljoen mensen Soendanees spreken.

Op 17 augustus 1945 riep Indonesië de onafhankelijkheid uit en opteerde voor het Bahasa Indonesia (Indonesisch) als eenheidstaal. De koloniale taal, het Nederlands, wordt enkel nog gesproken door oude mensen van de vroegere elite en wordt als schriftelijke taal gebruikt door studenten in de rechtsgeleerdheid die de koloniale wetgeving nog in het Nederlands moeten lezen omdat deze nooit vertaald is en een heel aantal van die wetten nog steeds van kracht zijn.

Het Indonesisch is een variant van het Maleis dat al sinds de zevende eeuw gesproken wordt in de archipel. Het is de zesde wereldtaal vermits meer dan 210 miljoen mensen die taal spreken.
Indonesisch wordt geschreven in Latijnse lettertekens zoals het Nederlands.

En nu ga ik even naar het strand om daar onder de palmbomen te mijmeren over alles wat ik zojuist geschreven heb.

[i](Eerste opmerking : Indien er vraagtekens in deze tekst verschijnen in plaats van “aanhalingstekens” is dat de schuld van de het systeem)
(Tweede opmerking : deze column is opgedragen aan Kees wiens columns en wiens heerlijke onbeschoftheid die ik meen te bespeuren in zijn columns mij warm aan het hart zijn ; doe zo voort Keez, ik ben jaloers op je taalgebruik en je woordenschat ! Ik zal even een artikeltje schrijven over hoe het hier aan toe gaat, dus met jouw heerlijke onbeschoftheid zou je het hier – misschien – niet lang volhouden)[/i]