Zuinig

Zuinig

Over Nederlanders bestaat het hardnekkige vooroordeel dat ze zuinig zijn. Volledig onterecht natuurlijk. Wij ‘Hollanders’ zijn namelijk geenszins zuinig, tenminste niet zolang ik leef. Sterker nog, we laten het breed hangen en leven op veel te grote voet. Gewoon omdat het kan. Met z’n allen potverteren we argeloos 106.004.070 mondiale hectare (gha), dat is zo’n 6,3 hectare p.p., terwijl het volledige oppervlak van Nederland slechts 4.152.800 hectare meet. Ruim boven onze stand, dus… maar wel lekker!

Dat wij Hollanders de laatste decennia zelfs zonder te participeren met z’n allen zo heerlijk in weelde hebben kunnen leven, het overgrote deel nog steeds, hebben we naast wat royale ‘hobbyisten’ voor een aanzienlijk deel te danken aan een u waarschijnlijk onbekend fenomeen: de activiteiten van de Zuidwalvulkaan.

Carboon

Zo’n 300 miljoen jaar geleden, ruim voordat ons land naar de westelijke wereld verhuisde, werd de basis gelegd voor de verzorgingsstaat zoals wij hem nu, nog, kennen.

‘Verhuisde?’, vermoed ik u vragen. Ja verhuisde! Tijdens het Carboon bevond ons land zich namelijk op een derde-wereld-locatie. Vlak bij de evenaar. Bijna exact op de plek waar nu Suriname ligt.

‘Ja, en, maar… toen leefde er toch geen hond’, meen ik dat u verder zult stribbelen, ‘hoe kan daar dan de basis zijn gelegd voor onze verzorgingsstaat?’

Ik zal het u uitleggen

Hoewel de eerste ruggengraten reeds voor het Carboon voet aan wal hadden gezet, woonde er toentertijd in Nederland geen hond, laat staan een mens. Daarvoor was het nog veel te vroeg. Zover was de evolutie nog niet. God zij dank. Alsdan was het in ons land namelijk uitermate onprettig toeven. Stond gans het land niet onder water (vroeg Carboon) dan was het wel een uitgestrekt sompig moeras, dat regelmatig diende als sedimentaire stortplaats van de zee danwel het achterland (Laat Carboon). Doordat de hele boel gedurende deze periode ook zo nu en dan droog viel, ontstonden er, om een lang verhaal kort te maken, verspreid over ons grondgebied ondergrondse lagen fossiele brandstoffen: onze kolen, olie en aardgas.

Ondanks dat het Carboon ons deze enorme hoeveelheid aan delfstoffen naliet, danken wij ons vijfsterrenleven niet aan deze periode. Één specifiek oogmerk ligt daar aan ten grondslag.

Rendement

Is het zoeken naar fossielen, het ‘hobbyistenwerk’, doorgaans ter leering ende vermaeck, bij het zoeken naar fossiele brandstoffen is dat geenszins het geval. Daar draait het om de centen. Poen, poen, poen, daar is het om te doen. Zonder kans op winst gaat er geen schep in de grond. Het moet rendabel zijn!

De situatie zoals het Carboon hem achterliet was verre van rendabel. Daarvoor zat het gas, onze enige echte ‘goudmijn’ veel te homogeen in de grond verspreid. Daar viel met de beste bedoelingen geen verzorgingsstaat uit te boren. Als de situatie onveranderd was gebleven, waren we hoogst waarschijnlijk tot op heden niet begonnen aan het winnen ervan. Dat het er toch van gekomen is, danken wij, aan de enige vulkaan die Nederland rijk is. En maakte!

De Gasbel

Diep onder de bodem van ons wad rust de vulkaan die zich 160 miljoen jaar geleden dwars door de lagen met gas boorde om vervolgens enkele malen kort maar hevig uit te barsten. Door deze activiteit braken de lagen waar het gas jarenlang in opgesloten zat en ontsnapte het naar andere lagen; het gas kwam in beweging. Het verplaatste zich omhoog totdat het aan het eind van een dikke laag poreus zandsteen stuitte op een ondoordringbare zoutafzetting. Daar in die laag zandsteen, een ideaal gesteente om uit te delven, vormde zich dusdanig onze sociale zekerheid: ‘De Gasbel’.

Dutch disease

Wanneer wij Nederlanders zuinig zouden zijn, dan hadden we nu een vermogensfonds van op zijn minst 300 miljard euro. Een vermogen waar vele generaties op zouden hebben kunnen teren, lang nadat het laatste gas gewonnen was. Het enige wat we daarvoor hadden hoeven doen, was het eventjes opzij zetten. Hup, in de spaarpot!

Maar dat deden we niet, liever pompten wij de aardgasbaten rechtstreeks in de sociale zekerheid, collectieve zorg en het openbaar bestuur. En natuurlijk niet te vergeten de hogesnelheids- en de Betuwelijn. Het kon niet op!

Nu het gas toch bijna op is, kun je daar over zeuren, maar dat kun je ook niet doen; kijk eens hoe we erbij zitten! Lekker warmpjes en heerlijk boven onze stand. Nee, het zeuren is voor de toekomstige generaties die door onze weelderigheid zullen opgroeien in een participatiemaatschappij en moeten zwoegen voor sociale zekerheid. De stakkers!