Daar zijn geen woorden voor!

Een vriend schreef me in een bezielende e-mail onder meer: ‘vrede in het Pools is pokoj – hetzelfde woord betekent ook: ruimte.’ Een wonderlijke en ook mooie speling van de taal: vrede en ruimte in één woord. Nu ik stel me ongeveer het volgende voor. Vrede is: elkaar de ruimte gunnen om jezelf te zijn, te bewegen, te groeien… Alleen als die ruimte er is kan er vrede zijn. Als mensen als ratten in de val zitten in getto’s of achterbuurten, of als beesten in een wagon worden vervoerd, of als robotten aan de lopende band moeten werken zodat hun geest verdoofd wordt, of als ontzielde slaven in een steeds sneller productieproces moeten produceren, of als lijfeigenen mee worden verkocht met hun bedrijf, of als kafka’s leven onder een anoniem regime van knechten van dode letters… dan kan er geen vrede zijn. Dan zullen de mensen elkaar naar het leven staan, of op zijn minst knokken om wat ruimte, om een stuk brood, of om meer loon, maar ook om meer consumptiegoederen, alsmaar meer, meer, méér… Als de mens zichzelf kwijt is, als hij van zichzelf vervreemd is, kan hij de ander niet als mens zien maar alleen als vreemde, als vreemdeling, als vijand.
Het Russische woord ‘mir’ betekent zowel ‘vrede’ als ‘aarde’. Hier drukt een woord juist de verbondenheid uit van de mens met de aarde. Er is alleen vrede als de mens zich met die aarde verbonden weet. Als hij de aarde, de natuur, respecteert en niet, zoals nu gebeurt, plundert en vernielt. De mens is bewoner en bewerker van de aarde. Alleen als de mens de grond van zijn bestaan, moeder aarde met al haar rijkdommen, respecteert en koestert, kan er vrede zijn – op voorwaarde wel te verstaan dat de mensen elkaar ruimte gunnen om te leven. Als ze zich verbonden weten met de anderen op diezelfde, steeds kleiner wordende, aarde.

© Jan Bontje 2005

Quindrein

In Rusland zegt men ‘mir’
als men naar vrede snakt
Men wil van alles meer
Door geld gegrepen (en gepakt)
–
De slinger gaat heen en weer…

© Jan Bontje 2005

(N)onzinnen

Blondie zoekt steun in Amerika, het Wilde(rs) Westen…
–
Dat met die Harry is gewoon een misverstand: zijn handenarbeidlerares zei alleen maar tegen hem ‘Haak een kruis’.
–
© Jan Bontje 2005