Een wijze les aan mijn hokjesgeest

Bij het aanzien van een nieuw persoon ontstaan er talloze gedachten in ons hoofd. Iemand met longkanker zal wel jarenlang hebben gerookt. Een werkloze zal geen zin hebben om werk zoeken. Vooroordelen. Een mening die niet gebaseerd is op feiten en je doet het de hele dag door. Ook als verpleegkundige is het onvermijdbaar. Bij elke stap die je zet moet je de volgende tien al paraat hebben. Die kritische blik is onmisbaar en vooroordelen daarbij ook. Samen met het bekende onderbuikgevoel heeft het al genoeg levens gered. Hoewel het maken van vooroordelen dus ook zeker functioneel kan zijn, is bewust omgaan met deze gedachten niet minder belangrijk.

Het wordt ook wel de ‘hokjesgeest’ genoemd. Het automatisme van ons brein en dat stuk stof boven in ons lichaam heeft mij regelmatig doen verbazen. Tijdens mijn vroege dienst zorgde ik voor een man met een urinestoma. De operatie is nu twee dagen geleden en buiten de verschillende slangen aan zijn lichaam ging het vrij goed. In het medisch dossier las ik de informatie die nodig was om aan mijn dienst te beginnen. Daarin stond onder andere dat deze man voor zijn opname een fles jenever per dag dronk en twee pakjes sigaretten per dag rookte. Mijn hokjesgeest kwam om de hoek kijken en gaf mij tientallen vooroordelen. Binnen een seconde had ik in mijn hoofd een beeld geschetst van deze man. Ik was benieuwd wat voor persoon ik zou aantreffen. Zoveel drank en sigaretten gaan je niet in de koude kleren zitten. Zo’n grote operatie ook niet.

Tegen het einde van mijn dienst liep ik de kamer van meneer in om de laatste dingen te doen. Zijn echtgenote was er ook. Een aantal vragen over hun periode voor de ziekenhuisopname was een goed aanknopingspunt voor een gesprek. Hetgeen dat zij vertelden verbaasde me. Werkloosheid en maandenlang met pijn rondgelopen. Een van de aanleidingen om meer te gaan drinken. Het sloop erin. Het afgelopen halfjaar stond het leven van dit echtpaar in teken van angst en onzekerheid. Constante pijn zonder duidelijke oorzaak.

Toen de diagnose kanker werd gesteld was dit dan ook een opluchting. Een stap dichterbij duidelijkheid. Dat waar zij zo naar snakten en toen er bij nader onderzoek geen uitzaaiingen bleken te zijn was dat hun wonder. Zo ongelukkig als zij eerst waren, zo gezegend voelen zij zich nu. Kanker vrij en een nieuwe kans op een beter leven. Zonder drank en sigaretten. Nooit meer zelf kunnen urineren en een stoma was een bijzaak. De kanker leek de zonneschijn na jarenlange regen te zijn. Het was mooi om te zien. En het gooide al mijn vooroordelen met een vlaag van de tafel. Een wijze les aan mijn hokjesgeest.