Geen gehoor

Een heerlijke geur, een mengsel van koeien, melk en kuilvoer, komt me tegemoet als ik de achterdeur open doe. Rechtsaf ga je naar de stal, linksaf naar de keuken. Daar woont hij samen met zijn moeder, mijn oma. Meestal ligt ome Jan op de bank. Broek met bretels, ongeschoren en zonder gebit. Een markante kop. Hij is mooi geweest, dat zie je. Terwijl ik met oma kaart, houd ik een oogje op hem. Naast zijn bank ligt een indrukwekkende stapel boeken. Die boeken, daar zou ik het zo graag eens met hem over willen hebben. Hij is de persoon met wie ik altijd al wil praten. Maar als ik in mijn leven één zin met hem heb uitgewisseld is het veel.

Er zijn niet zo veel mensen met wie je kunt filosoferen. Op de middelbare school vond ik het geweldig als de geschiedenisleraar zijn boekje te buiten ging aan een diepere mijmering. Terwijl de klas in slaap viel ging ik geestdriftig met hem in discussie. Totdat ik merkte dat mijn interesse in de niemandslanden van zijn vakgebied me niet in dank werd afgenomen door de rest. Vanaf die dag hield ik wijselijk, maar met grote tegenzin, mijn mond.

Mijn eerste filosofieboek was een openbaring. Heerlijk dat er mensen bestaan die net zo graag nadenken over het denken zelf als ik. Priegelgedachten op een vierkante centimeter. Schaven en schaven tot de flinterdunne kern. En die vervolgens weer opbouwen, optuigen met logica. Niets is vanzelfsprekend, alles heeft een haakje en een oogje. Waar iedereen rechtsaf gaat ook de linkerweg ontdekken. Of in het putje van de riolering verdwijnen om het eens van onderen te bekijken. Wat ik tot mijn persoonlijke afwijking had bestempeld bleek nu een vak te zijn.

Mijn ouders keken vreemd op van mijn plotselinge interesse in filosofie. Het paste niet bij de handelsgeest van mijn vader. Als een rasechte ondernemer had hij een bloedhekel aan vergaderen en wauwelen. Tijd is geld. Niet te veel denken maar doen.

Mijn moeder keek me met angstige ogen aan toen ik fanatiek een lang verhaal afstak over de grot van Plato. Doe maar normaal dan doe je al gek genoeg. Het is me met de paplepel ingegoten maar ik leek het even vergeten te zijn. Dat ik van mijn eigen moeder vervreemde door mijn filosofische monologen remde me zo mogelijk nog sterker af dan de no-nonsense houding van mijn vader.

Al mijn hoop was gevestigd op ome Jan. In zijn stapel boeken had ik Also Sprach Zarathustra herkend van Nietzsche. Als je dit soort literatuur in je vrije tijd puur en alleen voor de lol leest, dan ben je in mijn ogen een held. Of op zijn minst, een boeiend persoon. Waarom leest hij dat soort teksten? Hij kan er zijn koeien niet beter door melken. Oma zal er geen enkele interesse in hebben. Hij is vrijgezel en vrienden zie ik nooit.

Jammer genoeg is ome Jan allesbehalve gemakkelijk aan te spreken. Praten doet hij zelden. Soms hoor ik hem wat zinnen uitwisselen, met de buurman of mijn andere ooms die ook boer zijn. In burgers en vrouwen heeft hij weinig interesse, en ik ben beiden. Als hij op de boerderij aan het werk is, is hij nooit alleen. Altijd loopt Bruno bij hem, een Mechelse herder die grommend zijn tanden ontbloot tegen iedere vreemde die bij de baas in de buurt komt.

Sinds oma overleden is heb ik minder dan ooit een excuus om bij ome Jan op bezoek te gaan. Mijn moeder komt er wel, wat boodschappen doen, poetsen, misschien kookt ze nog een keer voor hem.

Vandaag vertelde mijn moeder me dat ome Jan, die altijd al wat hardhorend was, nu zo slecht hoort dat hij haar niet meer verstaat. Pijnlijk besef ik dat ik een kans heb gemist. De boerderij is stiller dan ooit.