Gloomy Sunday

Een tijd geleden stuitte ik op een cover van het nummer Gloomy Sunday, een van de meest gecoverde nummers aller tijden, en dit keer was het de band The Associates die in 1982 een wonderbaarlijk goede poging hadden gedaan om het nummer in een meer elektronische synthi-pop vorm te gieten. Zowel oudere als jongere artiesten hebben het lied ooit gecoverd. Enkelen hiervan zijn Billy Holliday (met waarschijnlijk één van de bekendste versies van het nummer)en Mel Thorme, maar zelfs hedendaagse artiesten als Bjork en Sinead ‘O Connor hebben zich ooit gewaagd aan het zingen van de beroerende melodie van het nummer. Het origineel van Gloomy Sunday stamt uit 1920, en is geschreven door de componist Reszo Seress. Het lied wordt ook wel gezien als het Hongaarse zelfmoordlied. De sombere tekst handelt letterlijk over het overpeinzen van zelfmoord vanuit het oogpunt van een rouwende nabestaande die zich niet kan vereenzelvigen met het verlies van zijn geliefde. Sinds de creatie van Gloomy Sunday zijn er veel urban-myths ontstaan rond de impact die het nummer zou hebben op de luisteraars ervan. Een hele horde mensen zou zichzelf de jaren na het verschijnen van het nummer van het leven hebben beroofd, waar bij velen een relatie tussen de zelfmoord en het nummer kon worden aangeduid. Uit ooggetuigenverslagen bleek dat bij vele gevonden lichamen vaak de bladmuziek dichtbij lag, ook waren er mensen die de ongelukkige het nummer hadden horen zingen of fluiten slechts kort voordat ze besloten hadden om zichzelf tot het eeuwige nirvana te begeven. Sommigen hadden zelfs delen van de tekst opgeschreven in hun achtergelaten zelfmoordbrief.

De tekst van het nummer is geschreven door de Hongaarse poëet László Jávor en werd later vertaald door de tekstschrijvers Sam M. Lewis and Desmond Carter. Het was de tekstuele versie van Sam Lewis die de grootste bekendheid zou bereiken en als eerste werd opgenomen door Hal Kemp en zijn orkest, met Bob Allen als zanger(1936). Het was ook deze versie van de tekst die later het meest gecoverd zou worden. Toch bleef Gloomy Sunday een omstreden stuk muziek. Zelfs na de alom geprezen versie van Billy Holliday werd het alsnog verbannen van radiostations en muzieklijsten. Zo gebruikte de BBC als argumentatie dat zij het nummer te depressief vonden om airplay te geven. Opvallend is dat in de versie van Holliday het derde couplet is herschreven, waarmee er een dromerige nieuwe wending aan het nummer werd gegeven. De gestorven geliefde blijkt in het hart van de zanger nog steeds te leven, en de rouwende verontschuldigt zich tegenover haar wegens zijn gedachte aan zelfmoord. Ondanks dat Gloomy Sunday, zelfs nog na de positievere twist in de tekst, van alle kanten werd verboden heeft het ook anno 2006 nog niets aan kracht verloren.

Saillant detail is dat tevens de originele componist van het nummer zichzelf in 1968 van het leven beroofde door van een flat te springen. Wie net zijn geliefde kwijt is geraakt, mentaal niet al te stabiel is en nu in een zware depressie zit, raad ik aan om dit nummer vooral niet te luisteren. Alle anderen kan ik aanraden om eens wat versies op te sprokkelen, achterover te leunen, zakdoeken binnen handbereik te houden en om vooral te genieten van dit meesterlijke lied.