De voorpagina van de Telegraaf sprong in mijn gezicht. Ik moest even met mijn ogen knipperen, moest het hoofd even schudden tot het wakker genoeg was om de vette kop tot me te nemen.
Bijlmerbajes zo lek als een mandje. Voorpaginanieuws. De opening. Herinneringen kwamen naar boven. Ooit was ik dat voorpaginanieuws. In 1990 deed ik een boekje open. Veertien jaar geleden is dat inmiddels. De bajes was toen namelijk ook zo lek als een zeef. ‘Incidenten,’ zei de minister en her en der werden wat gaten gedicht en lekken gestopt. De boodschapper, ik dus, werd publiekelijk gestoord verklaard en men deed een poging om me via de WAO af te serveren. De publiciteit voorkwam dat destijds.
Destijds voelde ik me geroepen om de vinger op de zere plek te leggen. De klok te luiden. Er was sprake van grootschalige corruptie in de Penitentiaire Inrichtingen Over Amstel. Personeel bracht van alles binnen dat niet erg bevorderlijk was voor de veiligheid. Er werd ontsnapt dat het een lieve lust was. Sabotage van deuren, zelfs schietpartijen met dodelijke afloop. Ik vertelde daarover op de televisie en de kranten stonden er bol van. ‘Overal is wel eens wat,’ mompelde de staatssecretaris destijds in antwoord op kamervragen. In interviews voorspelde ik dat het nog eens verkeerd af zou lopen en dat het binnensmokkelen van semtex zelfs niet ondenkbaar was. ‘Onzin,’ bromde de directie van het Gevangeniswezen. ‘Sensatiezoeker.’ ‘Het zwartmaken van een eerbare beroepsgroep,’ riep de vakbond van het bewarend personeel verontwaardigd.
Een jaar later ontplofte de eerste bom en vlogen de ruiten uit het Amsterdams complex. Al snel volgde een tweede. ‘Het is het keukenpersoneel. Het zijn de schoonmakers. Het zijn de advocaten. Het zijn de bezoekers. Het zijn…’ Het bleek, achteraf, een bewaarder te zijn. De man werd gepakt, bekende, werd veroordeeld. Er kwamen detectiepoorten waar personeel steekproefsgewijs wordt gecontroleerd. Bij het betreden, niet bij het verlaten van de petoet. Maar dus toch maatregelen, gelukkig. Want daar was het me allemaal om begonnen. Rust. Veiligheid.
Ik schreef een boek over corruptie in de Bijlmerbajes, getiteld De Toren. U vindt het op de boeken-pagina van www.tontheunis.nl. Het staat nog steeds in bibliotheken en de meest beduimelde exemplaren vindt u in de gevangenisbibliotheek van de Bijlmerbajes. Het wordt ieder jaar aangehaald wanneer aankomende bewaarders les krijgen in integriteit. Het wordt ze echter niet gegeven en dat is jammer. Volgens bewaarders die het via mij hebben aangeschaft, is het een boek dat ogen opent. Het zou verplichte kost moeten zijn.
Veertien jaar later. Op de grote foto in de Telegraaf prijkt een sleutel. Te koop. Er wordt beweerd dat het een kopie is. Ik ken die sleutel. Als dat geen echte is, vreet ik een bezem. ‘Het is het keukenpersoneel. Het zijn de schoonmakers. Het zijn…’ Die zogenaamde P-sleutel hangt in de grote sleutelkasten in de torens. Achter slot en grendel. Ze hangen niet in de keuken, meneer de directeur. Bij die sleutel komen vrijwel alleen bewaarders en hoger personeel.
‘Een incident’, mompelt de directie van de gevangenissen. Men is geïrriteerd dat het verhaal in de media terecht is gekomen. Dat ken ik. De boodschapper zal wel met een vergrootglas worden gezocht inmiddels. En worden onthoofd. De boodschap is al met een schouderophalen afgedaan.
De geschiedenis herhaalt zich.
Categorieën: Actualiteiten
10 reacties
Irma · 22 september 2004 op 20:08
De ware sleutel ligt besloten in de eerlijkheid.
De klokkenluider beschikt vrijwel altijd over die sleutel, maar mag ‘m vooral niet gebruiken!
Er is nog heel veel te leren…
Blijf schrijven! 😉
Mup · 22 september 2004 op 21:28
Ben je hier dan niet vreselijk boos over, of overheerst de verwondering.
Ik vergelijk deze gebeurtenis, misschien een kromme vergelijking, een beetje met een buurvrouw van een gedood kind. Ze trok herhaaldelijk aan de bel, waarschuwde over vermeende mishandeling, maar kreeg nul op request. Zouden de verantwoordelijken die hiervoor de ogen en oren gesloten hielden ’s nachts de ogen nog kunnen sluiten?
Groet Mup.
Ma3anne · 23 september 2004 op 08:23
Op dit moment is mijn dagelijkse werk het zitten bij een detectiepoortje bij de uitgang van een fabriek en mensen visiteren. Gelukkig in een onschuldiger omgeving dus dan in een bajes.
Nooit aan gedacht dat ik zo nog eens mijn brood zou verdienen, maar soms doe je voor geld veel, als je het hard nodig hebt.
Wat me al snel opviel is, dat in een op het oog waterdicht veiligheidssysteem heel wat gaten zitten. Heb intussen zoveel geleerd over hoe je dingen in of uit een gebouw kunt smokkelen, dat ik zelf een prima boef zou kunnen worden.
Dit soort dingen is enkel te voorkomen als je ELKE persoon die het gebouw betreedt of verlaat zich piemelnaakt zou laten uitkleden en minutieus al zijn/haar bezittingen zou inspecteren. Zo lang dat niet tot de mogelijkheden behoort, zal er altijd lekkage zijn, is mijn mening.
Een sleutel is niet zo moeilijk naar buiten te smokkelen. En aan integriteit schijnt een prijskaartje te hangen, heb ik me laten vertellen in een gesprek over omkoopbaarheid van mensen.
Ik denk dat de verantwoordelijke mensen dondersgoed weten, dat lekkage niet uit te sluiten is en dat het naief is te menen, dat er waterdichte veiligheidssystemen bestaan. Zo naief was ik tot voor kort ook. Maar ik leer snel bij.
Ik zou niet kunnen inschatten hoeveel fouts er de detectiepoortjes passeert, waar dan ook. Ik denk dat er meer wegslibt dan gepakt wordt.
De ervaring leert me na vier weken al, dat ik af en toe belazerd word waar ik bijsta en dat ik dat niet kan voorkomen met de regels die ik in acht dien te nemen.
Waar mensen werken, zal altijd lekkage zijn, is mijn sombere conclusie.
pepe · 23 september 2004 op 15:00
Ik las zeer geboeid twee van je boeken (de pion + de toren).
Vraag me af of jij niet bijna uitelkaar barstte van woede bij het lezen van stuk op die voorpagina.
sally · 23 september 2004 op 16:18
Gaaf, die boeken van jou.
Kijken of ik er eentje kan bemachtigen.
Je hebt me echt nieuwsgierig gemaakt met je column.
Groeten Sally
Louise · 23 september 2004 op 19:15
Ik ga morgen meteen eens kijken of ik een boek van je te pakken kan krijgen…
Anima · 23 september 2004 op 19:27
[quote]Men is geïrriteerd dat het verhaal in de media terecht is gekomen. [/quote]
Dat is nog het ergste van de hele zaak, dat ze hun eigen onverschilligheid en gebrek aan integriteit als normaal zien, en dat de anderen de lastpakken zijn.
Bij mij op het werk is dat ook helaas de overheersende mening “jij leert het ooit nog wel eens”, zeggen ze.
Ik hoop dat jij het ook nooit leert en vooral blijft verder schrijven Ton. 🙂
Mvg,
Anima.
tontheunis · 24 september 2004 op 08:49
[quote]Ik ga morgen meteen eens kijken of ik een boek van je te pakken kan krijgen…[/quote]
De Toren en De Pion zijn alleen nog te verkrijgen in de bibliotheek.
146 Schoten is te bestellen via de boekhandels en Nordica ligt in vrijwel elke boekhandel in Nederland maar is ook te krijgen via Bol.com en Bruna.nl.
Hartelijke groet,
TT
ignatius · 24 september 2004 op 13:06
Is het niet altijd zo geweest dat, helaas, de slechtnieuwsbrenger als eerste wordt terechtgesteld/geslachtofferd opdat men zich kan verschuilen achter ‘wir haben es nicht gewusst?’. Bang als men is eigen falen toe te geven en dat de echt betrokken medewerkers als ‘lastig’en ‘dwarsliggers die altijd wat te zeiken hebben’ te kijk worden gezet?
Klasse dat je toch de eer aan jezelf gehouden hebt.
Kees · 29 september 2004 op 20:51
Hoewel het natuurlijk erg treurig is wat er gebeurt, is het wel een heel mooie promotie voor je boeken. Het onderwerp is weer helemaal actueel. Ik heb vandaag trouwens Nordica gekocht. Ben benieuwd. (maar eerst nog enkele andere boeken te lezen, ik heb nog een stapeltje te gaan…)