Het selectieve geheugen

Het menselijke brein is een vreemd vernuftig instrument dat, hoewel al eeuwen bestudeerd, zijn geheimen nooit prijs zal geven. Het is in staat ons de mooiste en tevens pijnlijkste momenten te laten ervaren, zonder duidelijk herkenbare afbakening, van waar het één begint en het ander eindigt.
De aansturing van deze grijze massa geschied voor het grootste deel door de eigenaar zelf, maar is het tevens niet een feit dat ons brein, ingegeven door een zelflerend vermogen, ons zo nu en dan buiten spel zet bij het nemen van beslissingen? Hoe anders kan een, bij vrijwel ieder mens aanwezig, zeer selectief geheugen verklaard worden. Wij ervaren allemaal prikkels van buitenaf, en slaan in ons gehele leven miljoenen visuele beelden op in ons geheugen, als foto’s in een ouderwets fotoboek. Waarom kan dan echter dezelfde gebeurtenis, bij de ene persoon een onuitwisbare indruk achterlaten, en bij de ander slechts een stoffige foto op een achteraf plankje in de verste uithoek van zijn geheugen.

Waarom laat een vluchtig ervaren affaire soms een diepere indruk achter dan een solide relatie die jaren van je leven beslagen heeft? Was dit door de intense passie van het moment, of is het zo dat iets wat als vertrouwd voelt en ervaren wordt, automatisch wordt gearchiveerd en afgesloten omdat die emoties niet als heftig worden ervaren?
Als mens hebben we allemaal één of meerdere partners in ons leven, maar waarom kan je van de ene persoon, zelfs na jaren nog, de geur en lach visualiseren of het gisteren was, terwijl de ander als sneeuw voor de zon uit ons inlevingsvermogen is verbannen.

Komt dit selectieve geheugen slechts door de pijn barrière die wij voor onszelf opwerpen, om zo met voor onszelf minder prettige herinneringen om te gaan, of heeft dit als oorzaak dat ons brein zelfregulerend is en derhalve slechts opslaat wat het wil opslaan? En moeten we hieruit dan automatisch concluderen dat van twee, als uitermate prettig ervaren herinneringen, de bovenliggende de meeste prikkels heeft gegeven aan ons brein?

Ons brein zal tot in de lengte der jaren een doolhof van mysteries opleveren, en misschien is dit ook wel goed, want met hetgeen de mens zich nu al aangeleerd heeft, is een laatste restje onzekerheid over ons eigen functioneren, de puzzel die ons aan het denken houd.