K-Sociaal

De intercity naar Enkhuizen komt piepend tot stilstand op Amsterdam Centraal. Ik sta vooraan. Ik moet het deze keer doen. Tientallen ogen priemen in mijn rug; branden bijna de gaten in mijn blauwe vest. Snel handelen, je kan het. Door de stress druk ik op het verkeerde knopje; de deuren weigeren. De trein zucht, evenals de man naast mij. Ik heb gefaald, ik heb zojuist twee seconden van zijn kostbare tijd verspilt, en hij zal ze nooit meer terugkrijgen.

Het is slechts een greep uit duizenden. Het spinnenweb van miljarden sociale moetjes is het onvermijdelijke gevolg van de miljoenen mensen die deze handelingen uitvoeren. Vijftien miljoen mensen, op dat hele kleine stukje aarde. Wisten Fluitsma & Van Tijn veel dat ook zij iedere dag het keurslijf ingedrukt worden. Elke dag verplicht onze zogenaamde socialiteit ons tot het maken van onontkoombare keuzes, wat soms bijna voelt als het kiezen tussen twee kwaden.

De wachtkamer van de dokter karakteriseert deze tweestrijd treffend. Brandende blikken dwingen de net naar binnengelopen persoon tot een half gemeend goedemorgen, dat op zijn beurt slechts mondjesmaat wordt beantwoord. Het is maar net wie er op het knopje moet drukken. Het is maar net wie de gevangene is van ons gedrag.

Des te beter voelt het wanneer je ons sociale systeem te slim af bent. Ontsnappen aan de beklemmende orde van de meerderheid kan een bevrijdende werking hebben. Het is als de tevredenstellende minachting die een mens voelt wanneer hij als enige een zonnebril opheeft in een zonovergoten stad. Waarom jij wel?

Slechts één demografische groep kan constant leven zonder deze druk. Kinderen kunnen nog ongebonden aan regels rondhuppelen, ontvangen zelfs complimenten voor hun eventuele beleefdheid. Een kleuter die zich (nog) niet schikt in onze standaard rolverdeling is allesbehalve asociaal, met een beetje geluk zelfs schattig. De beginfase van ons leven kenschetst zich door een eigen systeem, of beter gezegd het ontbreken ervan. Deze k-socialiteit is de grootste zegen van je jonge jaren.

Bewust dan wel stiekem, ons innerlijke kind heeft zich nooit helemaal op zijn gemak gevoeld tussen de volwassenen, de grote mensen. De voordelen zijn het probleem niet, het zijn de verzonnen verplichtingen. Geen mens verlangt terug naar zijn kindertijd tijdens het hebben van seks, of op een met alcohol doordrenkte avond. Pas wanneer hij het overzicht verliest en de onzin van onze omgang zichtbaar wordt, dan pas slaakt hij een zucht, slaat zijn ogen op naar de hemel en denkt: Mijn God, kon ik nog maar voor één dag kind zijn.