Kiezersherstel in een land zonder keus

Ineengestorte huizen. Onbegaanbare gebieden. Natuurgeweld. Duizenden doden en gewonden. Nog eens duizenden mensen, die wachten op hulp. In China en Myanmar heerst complete chaos. De beide overheden staan zwaar onder druk om de orde te herstellen. Onder hun ‘kiezers’, wel te verstaan. Een dictatoriale inwoner heeft het niet altijd gemakkelijk. Een slachtoffer ook niet. Maar als slachtoffer binnen een dictatuur wordt het pas echt zwaar vertoeven. Uiteengerukte gezinnen in Myanmar weten daar alles van. Een verdwenen vader, een begraven zoon en een weggespoelde dochter zouden al genoeg moeten zijn om iemand tot waanzin te drijven. Tel daarbij een acute hongersnood, het gebrek aan een dak boven je hoofd en andere dingen om jezelf te kunnen helpen en de chaos is compleet. Hoewel, het kan nog erger. De junta van Myanmar doet er een schep bovenop door alle hulp van het buitenland te weigeren.

Het militaire bewind ziet nu de kans om zichzelf te bewijzen. Als zij zelf de schade in hun eigen land herstellen, zullen zij de helden van de bevolking worden en zo toch de steun van de bevolking krijgen. Maar de regering is onzichtbaar. Voor de kust liggen buitenlandse schepen klaar met hulpgoederen, maar het laatste nieuwtje uit Myanmar is dat deze zijn afgeschilderd als oorlogsschepen. Op dit tempo van de zogenaamde binnenlandse hulpverlening is er straks geen bevolking meer om over te regeren. Het voordeel voor de junta is dat er geen tegenspraak zal zijn. Doden zijn doorgaans niet zo opstandig.

China heeft de kneepjes van het regeren duidelijk beter begrepen. Dit land aanvaardt wel geld en goederen uit het buitenland. Maar manschappen komen er niet in. China zet haar eigen leger in om de schade na de aardbeving te herstellen. Om ook de mentaliteit te versterken, heeft de staatstelevisie nadrukkelijk opdracht gekregen om dit vast te leggen. Zwoegende soldaten, kinderen die na vier dagen levend onder het puin vandaan worden gehaald, emotionele gezinsherenigingen en de president die polshoogte komt nemen, moeten het vertrouwen in de regering herstellen. Chinezen geloven namelijk dat natuurrampen een voorbode zijn voor de val van de keizer, of in dit geval, de regering.

Wat de Chinese overheid liever niet laat zien, zijn de lijken. Het feit dat vooral scholen zijn ingestort, waardoor vele ouders hun enige kind kwijt zijn. De klagende mensen, die zien dat de militairen geen groot materieel in kunnen zetten vanwege de onbereikbaarheid van sommige getroffen gebieden. Een ingestorte school, waar nog ruim 500 lijken onder liggen, dat wordt overgoten door chloor en kalkpoeder om cholera en andere ziektes te voorkomen. Slachtoffers, die zien dat hard werkende soldaten plotseling hun werk uren stil leggen zonder duidelijke reden.

Waar de media ingezet kan worden om extra hulp te bieden aan de mensen die dat het hardst nodig hebben, wordt de voorkeur gegeven aan zelfbehoud door imagebuilding en selectieve waarheden. Propagandische taferelen die de overlevenden onder de duim kunnen houden, zijn in een eenpartijstaat blijkbaar meer waard dan een mensenleven.