Midlife psychose

Filosofie wat moet je er mee? Al die dikke boeken vol vage woorden wat heeft het voor zin? Het zijn boeken die door het leven zelf een verband gaan krijgen. Het lezen van een filosofisch werk is een beetje als door een microscoop naar een film kijken. Je ziet maar een klein stukje van het plaatje. Het kan ook moeilijk anders want wanneer je het hele plaatje ineens krijgt vallen de details niet meer op en heeft het plaatje geen zin meer. Filosofie krijgt stil aan meer betekenis wanneer het leven zelf aan zin en betekenis lijkt in te boeten; wanneer dingen niet meer vanzelfsprekend zijn. Mensen die rond hun veertigste aan hun zekerheden gaan twijfelen. Je hebt veel bereikt maar er rest een leegte die alleen laat zien dat er weinig over is om nog voor te gaan. Wat is dan de werkelijke zin van je leven geweest? Stel nu eens dat je gaat twijfelen….

Natuurlijk vraagt de samenleving om een inspanning van haar inwoners anders kan ze niet overleven. Maar heeft dat werk wat je doet eigenlijk wel zoveel meer zin dan je van een zekerheid te voorzien? Er is toch zoveel meer en anders mogelijk dan de voorgeschreven wegen toestaan. Eigenlijk kan alles veel beter functioneren wanneer er eerst bij het nut van dingen voor de mensen zelf wordt stil gestaan. Niet zozeer maatschappelijk of economisch nut; de maatschappij is er ook alleen maar voor haar mensen.

Je probeert naast je werk wat meer gerichte zaken te doen voor mensen in de buurt of gaat de plaatselijke politiek in. Dat baantje heb je nog wel nodig anders komt je gezin te kort. Geleidelijk aan begin je verbanden te zien in de niet functionerende chaos die samenleving heet en de ideeën hoe het beter kan ontwikkelen zich als vanzelf. Het ontbreekt alleen aan een draagvlak, een plek waar je er ook iets mee kunt doen. Steeds meer raak je op je zelf met je plannen en verlangens en uiteindelijk is het een alles overheersende fantasie van een andere en betere wereld. De waan ideeën waar het toe leidt brengen je in een isolement van iedereen die probeert het hoofd boven water te houden en liever niet te veel stil staat bij het betrekkelijke van elke dag.

De meeste mensen maken een midlife crisis door waarbij soortgelijke dingen spelen. Het isolement van een waan is een realiteit voor iedereen die psychiatrische hulp nodig heeft. Dat isolement en niet zozeer de waan, is datgene wat hen aan hun identiteit doet twijfelen. Dit is ook wanneer het interessant wordt om je te realiseren dat je nog net zoveel mens bent. Je kunt nog steeds denken en voelen. Er zijn nog steeds mensen om je heen die een betekenis voor je hebben. Mensen die je nodig hebt om je eigen realiteitszin te behouden en jezelf bevestigd te zien. Het lijkt wellicht dat je hun taal niet meer spreekt en niet meer in hun land woont. Dit is slechts schijn want alleen de interesses zijn veranderd.

Veel filosofen hebben nagedacht over zijnsvragen en die worden alleen maar boeiender wanneer je je identiteit dreigt te verliezen. Je ziet de wereld alleen door je eigen ogen en wie zegt dat die wereld die voor jou echt lijkt ook de werkelijkheid is? Niets dan je eigen waarneming maakt je bewust van de wereld, dus wat zegt dat er echt een wereld om je heen is buiten jezelf? Het zijn twee kanten van hetzelfde want wat is belangrijker? Je gedragen zoals de omgeving van je verwacht of een leven leiden waar je jezelf prettig bij voelt?

Het enige wat het vanzelfsprekend maakt de wereld te aanvaarden zoals je hem ziet is dat het deelbaar is met iedereen. Dit geldt net zo goed voor belangrijke levensdoelen en de verwachtingen van de maatschappij. Zaken die niets vanzelfsprekends hebben maar het twijfelen aan deze gedeelde werkelijkheid leidt tot vervreemding van je omgeving. Niet het twijfelen aan eigen zekerheden is het grote probleem daarbij, maar het verlies van een sociale identiteit.