Niets is zeker

Mensen nemen de dingen alsof ze vanzelfsprekend zijn. Dat je ademhaalt – terwijl een kleine aandoening aan je luchtwegen die zekerheid kan wegslaan. Dat je hersenen en organen functioneren – terwijl een minuscule storing de hele boel op zijn kop kan zetten. Dat je überhaupt leeft – ik bedoel: met een iets betere spurt van een van die doodlopertjes in moeders buik had niet jij maar je broertje of zusje dit gelezen! Dat je te eten hebt, een dak boven je hoofd hebt, dat er wegen en treinen zijn, vliegtuigen en mobieltjes, computers en boeken. Alsof die dingen vanzelfsprekend zijn, zonder bloed, zweet en tranen van duizenden generaties en miljarden werkenden over de hele wereld, door de eeuwen heen, tot op dit moment.
We mopperen als het na mooi zomerweer dag in dag uit regent – alsof we ‘recht’ hebben op mooi weer. Alsof de natuur, de wereld, de kosmos, het heelal, what’s in a name, in elkaar geknutseld is voor óns, voor ons plezier of verdriet…
Terwijl een regenbui de poezen drijfnat ons huis in jaagt, kruip ik achter (voor?) mijn pc en ontstaat deze column. Allerlei bestaande en spontaan opkomende gedachten worden langzaamaan een geheel. Vóór het schrijven weet ik niet precies waarover ik ga schrijven. Tijdens het schrijven weet ik niet waar ik zal uitkomen. Na het schrijven ben ik net zo verwonderd als sommige van mijn lezers. Toch zeggen mensen dat ze mijn schrijfstijl herkennen. Of dat hij veranderd is, wat óók betekent dat ze een stijl herkennen. Een column schrijven is voor mij zeer zeker een onzekere zaak. Ik weet bij wijze van spreken vast en zeker letterlijk niet waaraan ik begin. Misschien is dat niet eens zeker en kan ik niet anders schrijven dán ik schrijf. Zelfs als ik woorden schrap en er andere voor in de plaats zet, is dit misschien geen toeval. Dat is echter niet zeker. Het is zelfs niet zeker dat dit niet zeker is. Zo is het met veel dingen. Zeker met schijnzekerheden als geloof, ideologie en maatschappelijke verhoudingen ‘die nu eenmaal zo zijn’. Kritisch denken, vrij en zelfstandig denken, kunnen deze ‘zekerheden’ ondersteboven keren. Denken is net spitten: je haalt de grond waarop je staat overhoop zodat deze weer vruchtbaar wordt. Multatuli heeft zich vast en zeker dan ook in mijn geest genesteld. Als een vrije vogel vloog ik uit dat nest op. Multatuli spoort aan tot kritisch denken. Haalt alle tempels van dogmatisme, schijnheiligheid, bijgeloof en gemakzucht neer, sloopt elke kerker waarin het denken verrot. Zijn vrije denken, bevrijdend denken, dwingt je ook over de gewoonste dingen na te denken alsof je ze voor het eerst ziet of leest en werkt nog steeds door. Voorlopig is dát altijd zeker. 😀

© Jan Bontje 2006