The United Nations Moral Climate Change Top 2009 in Kopenhagen

Ik keek weer eens naar dat dagelijkse praatprogramma waarvan een van de presentatoren een warrige haardos heeft, die niet au naturel is en daarmee zeker niet CO2-neutraal. Er was een jongedame, waarvan de naam me niet duidelijk is geworden, aan het woord met een bruin vlekje in haar gezicht. Ik dacht dat het een Bekende Nederlander was. Ze had een week lang klimaatneutraal geleefd, zei ze. Je zag haar vervolgens in een filmpje met haar driejarig dochtertje in een badkuip rondlopen. “Het is goed voor de was als je stampt”, lichtte ze het tafereel toe. “Het was een zware week,” meldde ze vervolgens. En ook haar relatie had onder druk gestaan. Op een gegeven moment had haar vriend met de sleutels van zijn SUV bij de voordeur gestaan, “Ik kap ermee, ik ga naar een hotel!”. Toen was hun dochtertje tussen hun in gaan staan en riep ”Maar dat is slecht voor de aarde, papa”. Dat zal Andries Knevel, die ook aan de gesprekstafel zat, leuk hebben gevonden. Andries, de enige Nederlandse talkshowhost die gelooft dat de aarde in zeven dagen in elkaar is gezet, de ultieme Ikea-logica.

“Wat een bullshit”, dacht ik bij mij zelf. “Het zal de aarde een rotzorg zijn of wij met z’n allen een CO2-footprint achterlaten waar die van Venus bij verbleekt.” “De aarde heeft wel meer catastrofes doorstaan. Megavulkaan-uitbarstingen, meteorietbombardementen, pool-shifts, magnetische stormen. Daar kunnen de uitwerpselen van 6 miljard homo sapieae ook nog wel bij. Die aarde herstelt zich wel weer, over honderdduizend jaar. Of misschien over twee miljoen jaar. Neen, het is niet zo zeer slecht voor de aarde, het is slecht voor [i]onszelf[/i].”

We zijn de laatste jaren natuurlijk met allerhande wetenschappelijke rapporten rondom klimaatverandering om de oren geslagen. Ze hebben geleid tot krantenkoppen als: “Reductie van CO2-uitstoot met 20% voldoende voor afname zeespiegelstijging met 30cm”. Of: “Slechts 10% CO2 uitstoot voor rekening menselijke activiteit”. Of “Invloed oppervlakte-activiteit zon dominant voor klimaat op aarde”.

De uitkomsten van de studies hebben geen echte waarde. Daarvoor is de materie veel te ingewikkeld, hetgeen wel blijkt uit de vaak volledig tegenstrijdige conclusies die worden getrokken. De conclusies worden slechts gebruikt als voor- of tegenargumenten in een oneigenlijke discussie die nooit een winnaar zal kennen. Een discussie die in het leven is geroepen om een andere discussie te vertroebelen. Die werkelijke discussie gaat er niet over of door het menselijk handelen de zeespiegel zes meter stijgt, of drie meter daalt; of dat de temperatuur de komende tien jaar met twee of drie graden zal stijgen. Door de discussie toe te spitsen op zaken die toch nooit 100% te bewijzen zijn ontwijk je het debat over de zaken waar het nu werkelijk om draait.

De werkelijke discussie gaat erover of wij mensen ons op de aarde gedragen als een goede huisvader, een rentmeester van een gebied waar wij gebruiksrecht over hebben gekregen. En ook dit is niet eens een discussie, want iedereen is het er wel over eens is dat wij mensen ons als de slechtst denkbare rentmeester hebben gemanifesteerd. Ik bedoel, we hebben er in zo’n 200 jaar bijna alle bodemschatten, die de aarde in 200 miljoen jaar heeft opgebouwd, doorheen geragd; we hebben meer dan de helft van de vruchtbare grond uitgemergeld en afgegraven; we hebben meer dan de helft van de bossen platgebrand; we hebben de oceanen leeggevist en wat er nog over is, is zwaar aangetast door onze vergiftigde afvalberg. Over tien jaar kun je geen harinkje meer happen zonder een spontaan gezwel in je lever als gevolg. Dat biedt dan wel weer kansen voor onze Franse ganzenleverhoeders, die hun trechters dan vaarwel kunnen zeggen: “Aan het staartje of in stukjes.”

De vrouw met het bruine vlekje in haar gezicht maakte een ding pijnlijk duidelijk: we zijn verslaafd aan ons ecologisch onverantwoord bestaan. Met al onze electrische apparaten, verpakkingsconcepten en uitheemse voedselvoorkeuren. En wat nog erger is, wij zijn de laatste decennia druk bezig geweest om ook diegenen die nog niet verslaafd waren te bekeren tot junk. Zo’n dertig tot veertig jaar geleden verkeerden vele derdewereld landen, zoals Mexico, Ecuador of Oeganda nog in betrekkelijke ecologische balans, met grote rurale gemeenschappen, die voor een groot deel in hun eigen voedselproductie konden voorzien. Import van goedkope stijfgesubsidieerde landbouwproducten uit Europa en Amerika, maakte echter dat de boeren kapot werden geconcurreerd en de massale trek naar de steden is daardoor in gang gezet. Monsterlijke, vervuilende megasteden zoals Mexico Stad, Lagos en Mumbai waren het directe gevolg van deze “omgekeerde ontwikkelingshulp”, onder strakke regie van hiertoe in het leven geroepen organisaties als het IMF, de WTO en de Wereldbank.

The United Nations Climate Change Top 2009 in Kopenhagen. Is die belangrijk? Ja, hij is zeer belangrijk. De titel is echter misleidend, omdat hij suggereert dat het klimaat het onderwerp van gesprek zou moeten zijn. En dat is niet het geval. Een eventuele klimaatverandering zou een van de gevolgen kunnen zijn als we onze morele verantwoordelijkheid wel of niet voor onze leefomgeving zouden nemen. The United Nations MORAL Climate Change Top 2009, die zou ik graag bijwonen.