Creatief rouwen

Ze wijst verontschuldigend, maar ook wat lacherig, naar een vierkante rieten mand op de vloer. ’Daar zitten de condoleance brieven in. We zeggen tegen elkaar als er weer een aantal binnenkomen: gooi maar even in de ‘grafbak ‘, dan lezen we ze straks wel’. Moe en breekbaar is het gezicht van de vriendin die onverwacht weduwe is geworden. Maar humor gloort een ogenblik door het verdriet heen. Haar man, een filmer, ligt in zijn eigen werkhuisje aan de dijk opgebaard, omringd door scenarioboeken vol tekeningen. Ze zijn levendig en expressief . Omrand door kriebelige aantekeningen .
De blankhouten ruwe kist heeft lussen touw als handvatten: een boot in het dok. Klaar voor haar tewaterlating. En daarna de onverwachte maar avontuurlijke afvaart. Trossen rode sierappeltjes, als betuwse vlaggen zijn vastgemaakt op het tegen de wand klaarstaande deksel. Een zeer recent kleurig fotogezicht kijkt met ironisch genoegen naar zijn eigen tafereel. Het ronde dienblad op de tafel draagt flakkerende rode en oranje kaarsen. Allerlei formaten door elkaar heen. De muren komen tot leven. Het is er warm.

Een paar dagen na de begrafenis ga ik bij haar langs. Onder het drinken van ons glaasje port is het even stil, dan zegt ze zacht met weer die twinkeling in haar ogen: ‘Weet je, toen de kist dicht zou gaan en ik voor het laatst nog even met hem alleen kon zijn, heb ik stiekem een borrelglas in zijn hand geduwd en gezegd: Hier jongen, neem maar lekker je glaasje mee op reis’.
Ze heeft de tv aan staan, een voetbalwedstrijd in de Russische mist. ’Dat voelt normaal en daar heb ik behoefte aan, af en toe de dingen te doen zoals ik gewend ben.
Zelfs het geluid van de wasmachine helpt me, ik luister er naar, het geruststellende ritme van het gewone. Of ik vul een kruiswoordpuzzel in’.

Als ze meeloopt tot de deur, wanneer ik wegga, zie ik even een aarzeling op haar gezicht en een flauwe glimlach. Dan zegt ze, met de deurknop in haar hand enigszins gegeneerd: ‘Ik heb de kleren aan die hij het laatste droeg, zijn trui en broek, enne, ja, een beetje maf, ook zijn onderbroek. Net gewassen allemaal en zo ga ik nu lekker naar de wedstrijd zitten kijken’.

Langs de dijk teruglopend naar huis, zie ik in het avondlicht een zwerm ganzen rondstappen in de uiterwaarden van de rivier met schuin opgeheven halzen. Ze maken allemaal verschillende geluiden die samen een kakofonische melodie vormen. Ik denk na over rouwen, het persoonlijke en ook soms het creatieve ervan. In dit onconventionele rouwproces zie ik humor als belangrijk element, die de zwaarte hanteerbaar houdt. De koffer wordt af en toe neergezet om de rug te ontlasten.

De lucht lijkt lichter, nadat de ganzen vleugelkleppend zijn weggevlogen.