De zwakste schakel

Het is ‘vijf-voor-twaalf’. Het individuele meldkamergedoe van brandweer, ambulancedienst en politie moet afgelopen zijn. Een gezamenlijk registratiesysteem (GMS) en een gezamenlijk communicatienetwerk (C2000) is niet goed genoeg vindt Den Haag. Eén gezamenlijke meldkamer voor de rood-wit-blauw keten per veiligheidsregio is het credo. GMS, C2000 en een gezamenlijke meldkamer, dat wordt de hardware. Dat de mensen achter het rood-wit-blauw daar ook ‘compatible’ mee moeten zijn lijkt vanzelfsprekend. Geen sinecure, iedereen vindt zichzelf van nature belangrijk. Door het samengaan zullen structuren en patronen veranderen. Iedere regio dient dat zelf uit te zoeken. Sommige regio’s organiseren vooraf iets om de drie culturen aan elkaar te laten ruiken. Dat varieert van een bijeenkomst in een verloren uurtje tot een heuse bindingsdag met Oudhollandse spelen. Desondanks denk ik dat centralisten best compatible willen zijn. De daarvoor geleverde energie en inzet moet wel zinvol en nuttig zijn. Het doel van het regionaal samenvoegen van de drie soorten meldkamers en de invoering van GMS en C2000 is vooral een optimale rampenbestrijding. Dat lijkt erg zinvol en nuttig, daar kan niemand iets op tegen hebben. GMS is landelijk al aardig aan het inburgeren. C2000 komt nogal wat hobbels tegen. Zo had de burgemeester van Eindhoven pas nog felle kritiek op de voortgang en hoge kosten. Hij heeft spijt van deelname aan het project. Daarnaast blijkt dat de landelijke invoering van C2000 forse vertraging oploopt. Het ziet er naar uit dat pas in 2006 de eindstreep gehaald wordt. Problemen in de ontwikkeling van de software en de kosten vormen de oorzaak van de nieuwe vertraging. Ook de val van het kabinet draagt niet bij aan een voortvarende aanpak van de problemen. Dat betekent dat de ‘oude’ communicatienetwerken langer mee moeten. Die worden in afwachting van C2000 niet meer onderhouden. Komt dat allemaal wel goed?

Ook een krantenartikel op de voorpagina van een landelijk dagblad doet mij twijfelen. Daarin staat te lezen dat defensie de nationale veiligheid verkoopt en onrust veroorzaakt. Omdat ze het militaire glasvezelnet willen verkopen aan het bedrijfsleven. Volgens defensiepersoneel staat daarmee de veiligheid van Nederland op het spel. Omdat met de defensiecomputers de paspoortcontrole en de bewaking van het luchtruim kunnen worden uitgeschakeld. En, let op, ook omdat het militaire computernetwerk als noodnet functioneert wanneer orde en veiligheid in het geding zijn.

Wie het verband met de meldkamer nog niet ziet: het is de bedoeling dat de knooppunten van C2000 ook via dit te koop staande netwerk gaan communiceren. Ingewijde militairen stellen dat `landsvitale systemen’ niet mogen worden uitbesteed aan het bedrijfsleven, waar `fusies, overnames en faillissementen de kwaliteit en continuïteit’ kunnen bedreigen. Ook de verhuizing van de computersystemen van zwaar bewaakte militaire terreinen naar private locaties noemen zij `een bron van zorg’. Deze zouden te gemakkelijk zijn te benaderen voor `degenen die kwaad in de zin hebben’. Nu ben ik zelf nooit zo’n soldatenman geweest maar in de redenering van de verontruste militairen kan ik een heel eind meegaan. Haagse financiële motieven lijken ineens belangrijker dan veiligheid. Defensie wil met het uitbesteden 2200 banen schrappen. Jaarlijks kost het netwerk het ministerie 232 miljoen euro. Door het extern `inhuren’ van hetzelfde netwerk kunnen jaarlijks tientallen miljoenen euro’s worden bespaard. Die besparing is blijkbaar meer waard dan een veilig communicatienetwerk en verkleint daarmee juist de kans op een optimale rampenbestrijding. In de hulpverlening is communicatie altijd de zwakste schakel en dus verbeterpunt met hoge prioriteit geweest. Een ketting is immers zo sterk als haar zwakste schakel. Nu de communicatie dreigt te verbeteren lijkt het Haagse beleid zelf de zwakste schakel te worden.

G@P