Digitale vrouwenmanipulatie via Photoshop

Je kunt mooie dingen doen met Photoshop. Ik ben vaak jaloers op de creaties van anderen, die van een ogenschijnlijk doodnormale foto (of een mix van verschillende plaatjes) een heus kunstwerk te maken. En je kunt ook nuttig werk verrichten door beschadigde foto’s te herstellen. Maar los van al dat moois wordt Photoshop ook misbruikt voor minder frisse doeleinden.

Zo zijn er landen als Iran die hun militaire kracht oppeppen door een mock-up van een spannend nieuw vliegtuig spontaan te laten vliegen, om hun vijanden af te schrikken. Slimme propaganda met behulp van moderne techniek, al wordt het snel doorzien. En Noord Korea staat er om bekend dat ze graag een paar duizend man bij elkaar Photoshoppen en altijd de heilige eeuwige leider tot in de puntjes digitaal uitlijnen. Iets onschuldiger maar minstens zo fout is Hotel Alicja in Polen, dat voor het gemak een pittoreske kolencentrale als buurman digitaal liet vervangen door een stralende blauwe lucht.

Maar misschien wel de meest gebruikte Photoshop-actie is het retoucheren van personen – vooral vrouwen. Tot op zekere hoogte is dat prima. Je zal maar net een puist op je neus hebben zitten tijdens een fotoshoot. Of een wondje ofzo. Wat slordige make-up weghalen of een vlek op je t-shirt is ook prima. Maar waar ligt de grens? Bij het ‘verwijderen’ van wat rimpels, grijze haren of een moedervlek? Ja, wat mij betreft wel! Zo’n moedervlek is een onderdeel van jezelf. Zonder dat kenmerk ben jij het niet meer, maar toont de foto een virtueel persoon die niet in werkelijkheid bestaat.

Je ziet het vooral op de cover van glossy tijdschriften. Allereerst worden vrouwen voor een studioshoot voorzien van een meter plamuur en geaccentueerde make-up om oneffenheden te minimaliseren en de uitdrukking van de ogen en lippen te versterken. Vervolgens wordt het kunstlicht goed opgesteld en wordt de juiste hoek gekozen om het model er zo goed mogelijk uit te laten komen. Daar stopt het realisme meestal al, want na tijdens een studioshoot ben je vaak bijna niet meer herkenbaar.

Maar daar stopt het niet. Na alle make-up is het tijd voor digitale manipulatie, oftewel Photoshoppen. Daarmee kun je van een dikke vrouw een slank fotomodel maken en van een engerd als Mr. Bean een knappe 007. Britney Spears was er vorig jaar heel open over door zelf de oorspronkelijke foto’s te tonen nadat ze weer ‘bijgewerkt’ in een blad had gestaan. Dit om te laten zien dat ze nog steeds trots was op haar lichaam.

Blijkbaar willen de glossy magazines geen mensen op hun covers, maar niet bestaande virtuele ‘klonen’. Het probleem is dat de Photoshoppers daarbij de realiteit volledig uit het oog verliezen. De lichamelijke proporties slaan nergens meer op: extreem smalle tailles, kilometers lange benen en een enorm strak gevulde boezem. Zelfs Barbie, zelf ook een onmogelijk maaksel van een vrouw, zou er jaloers op zijn.

Boven het origineel, daaronder de bewerkte versie.

Het zelfvertrouwen van vrouwen wordt daardoor enorm op de proef gesteld. Zij hadden al moeite om op te boksen tegen mooie beroemde filmsterren als rolmodel, maar doordat digitale manipulatie de maatstaaf is geworden en bladen dit zelfs eisen, kunnen zij op geen enkele mogelijkheid op deze virtuele mensen lijken – zelfs niet met plastische chirurgie. Het wordt tijd voor een emancipatieslag in de fotografie!

Deze column is oorspronkelijk geplaatst op FotoVideo.nu