Do They Know It’s Christmas?

[b]E[/b]lk jaar rond Kerst word ik achtervolgd door een geest als in A Christmas Carol. Alleen niet van Charles Dickens maar van Bob Geldof. Ik was namelijk 10 jaar toen hij [i]Do They Know It’s Christmas[/i] uitbracht en die plaat komt elk jaar terug om mijn kerst te verpesten als Charles Dickens’ [i]Ghost of the Past[/i]. Aanleiding voor de plaat was een televisiereportage die Michael Buerk maakte voor de BBC. Hij bracht de hongersnood die een miljoen, ik herhaal, een miljoen Ethiopiërs het leven kostte in beeld. In [i]Do They Know It’s Christmas[/i] zingt Bono daarover nogal treffend “Well tonight thank God it’s them, instead of you”.

Nou was de hele tekst van ’t liedje niet geweldig met zinnen als “there won’t be snow in Africa this Christmastime”. Nee, allicht niet, ik heb Jan de Rooy tijdens zijn Dakar-crossjes horen mompelen over los zand, stuif zand, schuivend zand, woestijnzand en Stuyvesant maar nog nooit over sneeuw. En dan de titel: [i]Do They Know It’s Christmastime?[/i] In Ethiopië hebben ze namelijk de Koptische kalender waardoor het christelijke kerstfeest op een hele andere dag valt dan in de rest van de wereld. Dan kun je net zo goed vragen: “weten ze wel dat het het jaar van de Rat is volgens de Chinese Astrologie?”. Werkelijk waar, op 11 september was het in Ethiopië exact 2 jaar geleden dat men met een groot feest het jaar 2000 en daarmee het nieuwe millennium inluidde. Hartstikke maf – zeven jaar na de rest van de wereld!

Maar toen ik 10 jaar oud was, en nog Knight Rider lampjes op mijn fiets bouwde, viel mij dat allemaal niet op. Het nummer klonk nog beter dan de schoolbel op een woensdagmiddag. Er deden ook zoveel bekende popsterren mee dat het één groot feest leek, ondanks de videoclip met Afrikaanse kindjes vol vliegen rond het hoofd en dikke opgezwollen buikjes.

En het werd nog beter. Kort erna werd het benefiet concert Live Aid georganiseerd op een manier zoals we dat niet eerder hadden gezien. Het was gigantisch, duurde 16 uur en was in 108 landen live te zien. Alle grote artiesten waren erbij en het optreden van Queen wordt nu nog beschouwd als het beste concert aller tijden. Er werd ruim een miljard dollar verzameld voor Ethiopië. Het was geweldig. Het was werkelijk een Happy End, net als Scrooge die zijn leven op het einde van het verhaal betert. Ik hoop echt dat de Ethiopiërs net zo genoten hebben als ik!

En nu vieren wij nog jaarlijks het einde van de hongersnood door met kerst Do They Know It’s Christmas door de speakers in de winkelstraten te laten schallen. Vanaf de dag na Sinterklaas worden deze liedjes vrolijk meegezongen in de ochtendfile om alvast in de stemming te komen.

Ook door mij. Maar elk jaar minder. Eigenlijk is er geen plaat die mijn kerstgevoel meer kan verzieken dan deze. Het is nu 25 jaar later en de hongersnood is nog steeds niet minder geworden. Sterker nog, elk jaar als we het nummer op de radio horen worden we eraan herinnerd welke belofte we ooit maakten en dat er weer een jaar voorbij is gegaan zonder verbetering.

Want vergis je niet, Michael Buerk is 5 jaar geleden terug gegaan naar Ethiopië om te kijken of alle hulp heeft geholpen. Men denkt dat door de Live Aid actie 7 miljoen Ethiopiërs zijn gered maar sindsdien is de hongersnood in Ethiopië alleen maar toegenomen. Wereldwijd zijn in ontwikkelingslanden 146 miljoen kinderen ondervoed. Jaarlijks leggen daarvan 5,6 miljoen kinderen van onder de 5 jaar het loodje. Dat is nog eens een [i]An Inconvenient Truth[/i].

Net als de tweede [i]Ghost of Present[/i] herinnert deze plaat me er ook aan hoe wij ondertussen een generatie zijn doorgeschoven. Dit is niet meer de tijd van Ruud Lubbers en Andre van Duin maar van Najib Amhali en Barak Obama. We zijn 25 jaar ouder geworden, wij zijn nu de volwassenen, en hoe oncomfortabel ook: als iemand iets moet doen, zijn wij het.

Gelukkig kun je ook wat doen: op 3FM kun je tijdens de [i]Serious Request[/i]-actie als bedrijf voor vijftig euro je naam op de landelijke radio noemen en [i]Do They Know it’s Christmas[/i] aanvragen. Boze tongen zullen beweren dat het schaamteloze reclame is over de rug van de armen! Ik ben het daar volledig mee eens.

Het probleem is natuurlijk dat geld niks oplost. Dat is de moraal van het verhaal. Met financiële steun financieren we alleen de AK-47’s en Uzi’s in Rwanda en Congo. We kunnen veel beter meer koffie gaan drinken of, nog beter, overstappen op de partydrug [i]qat[/i] die in arme landen verbouwd wordt. We kunnen onszelf ook allemaal laten klonen en onze kloon vrijwilligerswerk laten doen in ontwikkelingslanden. Is dat niks?

De laatste geest in [i]A Christmas Carol[/i] is de [i]Ghost of Yet To Come[/i]. Wat die ons komt laten zien is duidelijk: als we niet eindelijk spijkers met koppen gaan slaan zullen we hier nog eerder Koningin Catharina-Amalia hebben dan minder hongersnood in de wereld.

Dus ik vind alles goed: [i]All I want for Christmas[/i] van Mariah Carey, [i]Driving Home for Xmas[/i] van Chris Rea of [i]Last Christmas[/i] van Wham. Maar zullen we Band Aid met [i]Do They Know Its Christmas[/i] een jaartje overslaan, aub?