Eeuwelingen

Onlangs vertoonde het onvolprezen geschiedkundig televisieprogramma Andere Tijden een compilatie van filmfragmenten uit de jaren tien van de vorige eeuw. Ik kan daar niet genoeg van krijgen want ik hunker naar een correct beeld van vervlogen tijden. Veel plaatjes en verhalen in musea en geschiedenisboeken verkleuren en verminken de historie, sturen, steunen en heulen met onderliggende ambities, intenties en gevoelens. De realiteit is altijd rauwer, meer confronterend en lijkt in vele opzichten veel meer op onze tijd dan we zelf vaak denken. Elke nieuwe generatie meet zich een bepaald superioriteitsgevoel aan ten opzichte van de vorige. Daar begint de bijziendheid al. Nederland bevindt zich honderd jaar geleden in een fase van grote veranderingen, vooral van technologische aard. Elektriciteit, auto’s, vliegtuigen, telefoon en film doen hun intrede of worden voor steeds meer mensen bereikbaar. De tegenstellingen tussen oud en nieuw, zeg tussen burgers en buitenlui, worden feilloos gefileerd in stemmig zwart-wit. Boeren, een ouderwets juk torsend, afgewisseld met vliegtuigen op een veld dat nu Schiphol heet. Te zien is ook een klas lagere schoolkinderen uit Volendam, allen in klederdracht, die naar de bioscoop gaan in Amsterdam. Deze leerlingen hebben het leven nog voor zich en zullen onderdeel worden van een generatie die, ondanks de grote depressie van de jaren dertig en een gruwelijke wereldoorlog, ons land verder helpt ontwikkelen. Ik realiseer me dat ze het Volendam van vandaag niet meer zullen herkennen. Hiermee wordt het echt een cynische spiegel: die toen zo uitgelaten en verwachtingsvolle kinderen zijn nu immers allemaal dood.

26 januari 2019  #BinnenDoorDenker  www.robertbeernink.nl