Gespreid bedje

Laaiend enthousiast waren ze. ‘Bovendien een verhaal dat héél actueel is!’ Een pluim voor ‘Les misérables’ van de 19de eeuwse Franse schrijver Victor Hugo in een hypermodern 21ste-eeuws musicaljasje. Victor Hugo begon zijn leven in een gespreid bedje: hij werd geboren in een vooraanstaand milieu. Zijn vader was generaal in het leger van Napoleon. Hij werd afgevaardigde voor rechts in het parlement, maar kwam tot inzicht en vocht in 1851 samen met les misérables, de onderste klasse van de samenleving, die uitgebuit, geminacht en geknecht werd, op de barricaden.

Opmerkelijk hoe een revolutionair verhaal zó populair kan worden dat het als musical voor de tweede keer na vijftien jaar weer volle zalen trekt met donderend applaus. De opera ‘La muette de Portici’ (De doofstomme van Portici) deed op 25 augustus 1830 de vonk overslaan die de Belgen in opstand deed komen tegen de Noord-Nederlandse overheersing. De oorzaken lagen natuurlijk dieper, maar: er is soms een vonk nodig om het vuur te ontsteken.

De tegenstelling tussen rijk en arm, machtig en afhankelijk, is weer aan het toenemen, maar of deze musical in onze tijd die vonk zal zijn valt te betwijfelen, alleen al omdat de prijzen net even te hoog zijn voor de onderste klasse uit de huidige samenleving die deze lont nodig heeft. Ze hebben een relatief korte maar doeltreffende traditie opgebouwd van individueel handelen, of liever: niet verder kijken dan je sociale en financiële neus lang is. Ze hebben ons willen wijsmaken dat solidariteit een lachwekkend ouderwets begrip is. Dat je alleen voor jezelf moet zorgen, alleen aan jezelf moet denken. Dat belangeloze zorg voor elkaar, om elkaar geven, achterhaald is.
We hebben het véél beter dan onze voorouders rond 1850, maar het zou geen kwaad kunnen niet alleen op de fraaie kostuums, de prachtige zang en de knappe theatertechniek te letten. De strijd om recht en welvaart zou anders weleens van voren af aan kunnen beginnen.

© Jan Bontje 2008