Vorige week heb ik goedkoop de DVD van de film Buena Vista Social Club gekocht. De film is het verhaal, met bijbehorende muziek, van de fascinatie van de Amerikaanse popmuzikant Ry Cooder. Cooder was al lange tijd fan van authentieke Cubaanse muziek uit het midden van de vorige eeuw, toen hij ontdekte dat veel van zijn favoriete artiesten in 1998 nog gewoon gezond en in leven en waren. Hij zocht ze vervolgens in Cuba op (het is voor Cubanen vaak moeilijk om het land te verlaten), en musiceerde samen met hen. Een Amerikaan tussen de Cubanen. De film is gemaakt door de bekende Duitse filmmaker Wim Wenders, die in 1984 wereldberoemd werd met de (latere) cultfilm Paris, Texas.
Bij Buena Vista Social Club worden de mooie aspecten van Cuba getoond, met bijvoorbeeld de kenmerkende opgelapte oude Amerikaanse sleeën, meest stammend uit de jaren vijftig, waarvan er nog vele, vaak in felle zuurtjeskleuren over het eiland rijden. Verder zijn er de dikwijls schitterende gebouwen, uit een ander verleden, en vaak slecht onderhouden, maar daardoor meestal ook nog in hun originele staat.
Bij de prachtige muziek werken de beelden zeer ontroerend in hun pracht. Zo zijn er in een (waarschijnlijk) oud paleis kleine meisjes atletiek aan het oefenen. Een gebouw als dat, zou wanneer het in de VS of hier bij ons zou staan, ofwel als museum in gebruik zijn, ofwel als winkelpromenade à la Magna Plaza in het vroegere postkantoor in Amsterdam. In een voormalig leven niet helemaal vrij van communistische sympathieën, zie ik nu wel, hoe het demonstratief voor zo’n doel gebruiken van een dergelijk fraai koloniaal gebouw, haast als provocatie moet werken. Een beeld als dat, laat zien dat het land een schrijnend reservaat is onder een dictatuur. Heel paradoxaal is het, dat de schoonheid van het land, juist bewaard is gebleven doordat het zo’n onrechtvaardig reservaat is. Net zoals de muziek en de cultuur, juist tegen de verdrukking van politiek en armoede van zo’n land in, extra gedijen. De armoede is zo tegelijkertijd hun rijkdom. Een vreemd en ongewild effect, zoals Castro het vast oorspronkelijk ook niet bedoeld had. (copyright: John Piek)
5 reacties
prikkels · 3 maart 2005 op 17:28
Mooi stukje, niets aan toe te voegen!
Raindog · 3 maart 2005 op 18:52
Hele mooie column John. Het is inderdaad een vreend effect maar of het bewust ongewild is betwijfel ik. Cuba is inderdaad een dictatuur maar zo heeft het land meer kenmerken waar onze westerse klomp van breekt, vergelijkbaar met de kunst en de muziek. Zo is er bijvoorbeeld een werkelijk fenomenaal recycling-circuit waardoor een product zoals een koelkast of een tv, misschien wel twee of drie keer langer meegaat dan bij ons. Kapotte apparaten worden steeds gerepareerd met onderdelen van oude. Een fantastisch fenomeen natuurlijk. Dat dit het gevolg is van pure schaarste wegens handelsembargo’s is de wrange keerzijde. Net zoals bij de muziek en de cultuur. De armoede is tegelijkertijd hun rijkdom. Scherpe observatie van je.
Overigens is de documentaire schitterend mooi en indrukwekkend. Het fragment waarin die oude vrouw en die oude man een duet zingen – wat tekstueel gezien niet veel meer om de hakken heeft dan ‘mijn duifje, mijn duifje’ – vind ik erg ontroerend. Evenals de beelden waarin de oude mannen door New York lopen, met stomheid en verbazing geslagen door alles wat ze in de etalages zien liggen. De droom om ooit naar Amerika te gaan kwam daarmee uit, het concert was schitterend, het applaus ontvingen ze gretig, aangedaan zelfs als ik het me goed herinner.
Toch is het einde in zicht. Castro loopt op zijn laatste benen die hem steeds moeilijker kunnen dragen zoals de wereld onlangs heeft kunnen zien. Ik hoop dat die muziek zo blijft; erg lekker.
Mooie colum.
sally · 3 maart 2005 op 19:09
Hele goede tip voor mij.
We gaan zaterdag uit eten me vrienden die pas naar Cuba geweest zijn.
Was al lang een wens van hen.
Ik ga ze die DVD geven.
Mooi beschreven.
liefs
Sally
Ma3anne · 3 maart 2005 op 19:56
Als je toch een rondje Cubaanse films gaat maken, vergeet dan vooral ‘Musica Cubana’ niet. Een docu-speelfilm met als schitterende hoofdrolspeler de oude Pio Leiva. Heerlijke film met Cubaanse muziek als uitgangspunt, maar dan vermengd met allerlei andere stijlen.
Moet je heengaan als je in een sneeuwdip zit. Word je helemaal warm en vrolijk van.
Beelden, zoals jij ook beschrijft, John, waar de armoede en het achterstallig onderhoud van gebouwen van afdruipt. ‘Muziek is overleven’ op Cuba, lijkt me.
Draait op dit moment in een aantal filmhuizen.
Wright · 4 maart 2005 op 08:40
Voor geïnteresseerden, het onderstaande…
UTRECHT – 10/02/05 – De zanger van de Buena Vista Social Club, Ibrahim Ferrer, opent dit jaar het North Sea Jazz Festival. Dit meldt promotor Mojo.
Ferrer presenteert op 7 juli, aan de vooravond van North Sea Jazz, zijn nieuwe project ‘Mi Sueño – a Bolero Songbook’. Hij doet dat tijdens het Midsummer Jazz Gala, waarmee het driedaagse North Sea Jazz traditiegetrouw begint. In het project staat de Cubaanse bolero centraal.
De 77-jarige Ferrer brak in 1997 internationaal door met het project ‘Buena Vista Social Club’, van gitarist Ry Cooder. De 30ste editie van het North Sea Jazz Festival vindt plaats op 8, 9 en 10 juli 2005.