Jopie Huisman

‘Ik wil nog eens een keer een schilderijtje zó maken, dat ik haast niet meer kan zien dat het geschilderd is. Dat het er gewoon is, zonder meer. Iets heel eenvoudigs’. Dit zijn woorden van de op 29 september 2000 overleden schilder Jopie Huisman uit Workum. Ik bezocht het fraaie museum waar zijn werk wordt tentoongesteld.

Jopie was in zijn werkzame leven groothandelaar in oud ijzer en vodden. Het waren vooral lompen, oude schoenen en gebruiksvoorwerpen uit zijn handelswaar, die Jopie met een ongelofelijke precisie op zijn doeken heeft vereeuwigd. En door die precisie zag ik haar weer liggen: de lappen pop, met kalken hoofd, tot in het kleinste detail van craquelé en vaal vervuilde stof, levensecht afgebeeld. Ik zou er zo de handen naar uitsteken om juist díe pop nog eens goed te bekijken.

Het was een vroege zondagmorgen in de winter van 1949. Ik was een peuter en sliep, samen met mijn lappen pop (met kalken hoofd), in een slaapkamer naast mijn elf jaar oudere broer. De eerste lichtstralen kwamen door de gordijnen en met die lichtstralen ontstond mijn belangstelling voor aandacht van mijn oudere speelkameraad. Deze maakte luid grommend kenbaar hier, op dit tijdstip van de dag, nog niet van te willen weten. Om de tijd te doden, vulde ik druppelsgewijs de aanwezige po en zag met tevredenheid de vulling een respectabel niveau bereiken.

De winterzon scheen inmiddels voluit op het slaapkamergordijn. Het werd nu toch echt tijd voor andere speelse zaken. Met mijn kleine handjes trok ik stevig aan de in kleuren geblokte deken van mijn kamergenoot. Een flinke grauw deed mij niet alleen terugdeinzen, maar ook ontsteken in wilde woede. Wat een onrecht! De lappen pop kruiste mijn gezichtsveld. Mijn knuistjes omvatten de lappen benen van deze ‘knuffel’, hieven het speelgoed hoog boven mijn hoofdje en lieten het kalken hoofd van het lappenwezen met ijzingwekkende precisie op het hoofd van mijn kamergenoot neerdalen.

De zondagsrust was voorbij. Als een brullende leeuw verliet het slachtoffer zijn rustplaats en als een schicht vloog ik naar veiliger oorden. De gevulde pispot koos, door een onbedoelde schop, het luchtruim en liet een gele regen vallen op dekens en beddengoed. Het was echt gedaan met de huisvrede en een ieder die nog sliep, was direct ter plaatse om de ramp te aanschouwen.

Ik was nog heel, heel klein, maar toch al dat ongeduld en zelfs agressie! Het is mij allemaal verteld, want jeugdherinneringen gaan niet voor de volle honderd procent zó ver terug. Het moet wel erg geweest zijn.

Staande voor het doek van Jopie, kijkend naar die kalken kop, werd ik mij ineens bewust van het feit dat ik mijn medemens toch wel iets héél ergs moet hebben aangedaan. Misschien heeft hij daar wel iets blijvends aan overgehouden? Of een trauma? En ik heb hem er nog nooit belangstellend naar gevraagd!

Jopie heeft het geflikt: iets maken zodat ik niet meer kan zien dat het geschilderd is. Jammer, hij zal het nooit zelf weten: ik heb mij ter plaatse voorgenomen om, na al die jaren, mijn vroegere kamergenoot mijn spijt en deernis kenbaar te maken.