Koers kan je ruiken

De koers kan je ruiken, leerde ik van m’n vader. Er was een tijd dat ik lachte. Omdat ik het niet helemaal vatte denk ik nu. Toen dacht ik dat het was zoals in de zin: de roos ruikt zoet. Later leerde ik en kreeg het door. Net zoals ik leerde wat Shakespeare zoal kon hebben bedoeld met die roos van hem. Toen ik leerde over rode rozen en dat eraan ruiken niet de helft van de betekenis van dat zoet zijn was. Omdat de geur van balsem en zweet nauwelijks uit het live-televisiekastje kan komen werd er zo af en toe een gezinsuitstap naar een koers georganiseerd. Omdat het parcours rond beter was dan het blokje om. En omdat je de koers dan kon ruiken, althans vader. En dat wij niet moesten lachen, dat we dat wel zouden begrijpen.
In het najaar kon je die koers nergens meer ruiken en dus werd schaatsen gekeken, soms afgewisseld met een uurtje veldrijden en de onvermijdelijke jaaroverzichten. Dan rook het thuis naar wafels en chocolademelk, naar haard en gezelligheid. De winterse geur van de wielersport. Die wist ik meteen te snappen. We waren ook naar het veldrijden kunnen gaan maar dat was niet hetzelfde. Geen parcours rond, teveel geur van worst en bier, te weinig geur van balsem. Dat weet ik nu. Toen telden alleen de wafels en de haard.
Met de tijd leerde ik de geur van de koers kennen en herkennen en daarna leerde ik dat soms, heel soms, je de geur van koers, niet die van de neus maar van de tweede en derde lezing van de geur, ook uit de televisie kan ruiken. Dat kan bij jaaroverzichten waar je Zabel ziet toegeven met tranen in de ogen, wanneer je Bettini ziet winnen na het overlijden van zijn broer, bij geletruidragers die moeten afstappen.
Deze middag was er zo een uitzonderlijk moment waarop je de koers uit het kastje komt. Dan kan je je ogen dicht doen en kijken naar sport zoals je je ogen dicht kan doen bij een aria, zoals je een beroemd schilderij in een museum kan bekijken, je ogen dicht doen en toch verder kijken, de compositie overwegen, omdat je het beeld kent maar hier is het écht, als je je ogen open of dicht hebt. Je ruikt het.
Deze middag presenteerde de NOS een portret van Michael Boogerd. Het portret rook naar net droge verf, naar overdenken en overwegen. Naar compositie en de toets van iemand die weet hoe koers werkt en ruikt. De overwinning in de Amstel kwam over het scherm en in mijn oren. Het is geen kunst, geen magistrale compositie, geen laatste hoofdstuk uit een prachtig opgebouwd boek maar ik rook. Die ‘verdomme’, die Boogerd alleen daar, op dat moment, op die manier als een laatste penseelstreek wist te plaatsen, had ik zo voor kunnen zeggen. Niks verrassend. Omdat ik het al zoveel keer eerder had gezien en gelezen maar toch. Ik trok mijn neus op, analyseerde de geur en voelde een druppel op mijn wang.