Deze kop van een ingezonden stuk in ons streekkrantje trok mijn aandacht. Een steile christen maakte daarin bezwaar tegen een bijzondere theatervoorstelling op basisscholen in de regio.
De dood zonder taboes. Er mocht namelijk ook in gelachen worden. De theatermakers hadden hiermee terecht een prijs gewonnen. De schrijver kon dit totaal niet waarderen . Volgens zijn idee mocht de dood niet geseculariseerd worden, maar moest met grote reformatieve ernst worden benaderd. ( zijn woorden). Hij haalde daarbij als grof geschut allerlei bijbelteksten aan.
Kinderen mocht men niet met zulke ideeën opvoeden…..Deze opvatting diende vooral niet verbreid worden.
Terwijl de meeste toeschouwers vonden dat iedereen dit zou moeten zien en het zelfs voor volwassenen een uitstekende voorstelling zou zijn. Zo denk ik er ook over.
Ernst met humor verdunnen: een natuurlijk gegeven.
Dit krantenstukje voert mij ruim vijftig jaar terug.
Naar de dood van mijn moeder, die ik als bijna zevenjarige meemaakte, samen met mijn zusjes van negen en vier.
In het ziekenhuis waar ze een jaar lang lag, waren wij kind aan huis. We speelden verstoppertje in de gangen. Kregen ijsjes in de keuken.
Toen ze overleden was zagen we haar in de kist in een prachtige satijnen pyjama.
Roze met kleine figuurtjes.
We speelden om haar heen en vonden alleen de oude meneer eng die in de kist ernaast lag.
Net of hij gepoederd was, we moesten er om lachen.
Mama vonden we mooi.
De katholieke uitvaartmis in de kapel was op mijn vaders verzoek niet in het gebruikelijke paars maar in het wit.
De zang was van een engelenmis (een kinderrequiem).
Dit deed mijn vader voor ons, voor onze herinnering. Lichtheid, feestelijkheid, witte bloemen en muziek.
Zaten daar in de bank met onze matrozenjurken.
Ik voelde me niet verdrietig.
Mama is in de hemel, zei papa tegen ons, ze heeft nu geen pijn meer.
Wij begrepen dat het fijn was voor haar.
Dat hij zelf huilde, greep ons wel aan.
Wat ben ik hem dankbaar dat hij zo goed begreep, dat wij nog niet te veel ernst aankonden.
Dat hij anders dacht dan die gereformeerde meneer…….
18 reacties
Shitonya · 8 december 2006 op 12:16
helemaal mee eens. Kinderen horen pas op latere leeftijd de ernst van sterven te leren begrijpen
SIMBA · 8 december 2006 op 12:24
[quote]Een steile christen[/quote]
Is dit een uitdrukking?
Wat heeft jouw vader dit 50 jaar geleden goed aangepakt!
Eddy Kielema · 8 december 2006 op 13:27
[quote]Een steile christen[/quote]
Is dat geen pleonasme? 🙂
vanlidt · 8 december 2006 op 14:44
Eng word ik van refo’s…
Bij de dood kijkt de kosmische ironie meer dan eens om de hoek. En dan komt het voor dat je bij een sterfbed of op een begrafenis dingen meemaakt, die om je dood te lachen zijn.
Mooi stuk, trouwens…
klapdoos · 8 december 2006 op 15:11
Sterven is zeker geen kinderspel, maar de hilarische momenten die ik persoonlijk tijdens en op een begrafenis heb meegemaakt, neigt naar dodelijke humor in deze zin, dat verdriet ook ontspanning met zich mee kan brengen. Jouw vader was een wijs man, heeft het goed tegenover zijn kineren gedaan, en het stuk heeft mij ontroert.
Groetjes van leny
arta · 8 december 2006 op 15:28
Een vader, die zijn tijd ver vooruit is, en een steile christen die het allemaal nog niet begrijpt!
Bijzonder mooi geschreven, je wekte een passende sfeer op!
🙂
KingArthur · 8 december 2006 op 15:54
Ik ben het ook erg met je tekst eens. De dood hoort nu eenmaal bij het leven met al zijn facetten.
Bitchy · 8 december 2006 op 16:46
Het verhaal bracht mij terug naar het overlijden van mijn vader. Toen hij in zijn kist lag met zijn mond stijf dichtgeplakt, trok mijn moeder zijn mond open, zodat hij een open mond had. Zoooo, zei mijn moeder dat is papa echt. En ik kon alleen maar *knikken* als 13 jarige en zeggen: Ja, nu lijkt het alsof hij slaapt.
Dood is al zwaar genoeg, als kind besef je niet dat de dood definitief is, laat een kind alsjeblieft nog maar zo lang mogelijk kind blijven!
Mooi en voor mij ontroerend beschreven.
Li · 8 december 2006 op 17:11
Mooi geschreven Pally. Dood hoort bij het leven en leven hoort bij de dood. Je vader heeft dat heel goed aangevoeld.
Li
Catladylia · 8 december 2006 op 18:23
een heel ontroerend verhaal en dankzij je vader heb je een minder traumatische herinnering aan de dood en begrafenis van je moeder.
Prlwytskovsky · 8 december 2006 op 20:46
[quote]Ernst met humor verdunnen[/quote]
Daarmee heb ik mijzelf uit verschillende putten gehaald.
Ik ben er even voor gaan zitten, mooi neergezet Pally.
KawaSutra · 8 december 2006 op 21:03
Ik ben onder de indruk van het handelen van jouw vader, maar zeker ook van de manier waarop je dit beschreven hebt.
DriekOplopers · 8 december 2006 op 22:18
[quote]Ernst met humor verdunnen: een natuurlijk gegeven.[/quote]
Hier ben ik het uiteraard zeer van harte mee eens. En Eddy, er bestaan ook christenen die niet “steil” zijn. Echt! Dat was voor mij de les van 2006.
Schitterend opgeschreven, trouwens!
Groeten,
Driek
Ma3anne · 9 december 2006 op 11:17
Ik heb door de jaren heen veel van kinderen geleerd hoe met dood en rouw om te gaan. Meer dan van volwassenen in deze westerse wereld, waar dood nog steeds een taboe is.
Dood hoort bij het leven en kinderen begrijpen dat echt wel. Het zijn de volwassenen die hen in de war brengen door het te willen verbloemen.
Erg mooi stukje, Pally. Vooral het deel over je eigen herinneringen.
Anne · 9 december 2006 op 12:42
Prachtig verhaal Pally.
Dat de dood zo’n ontzettend taboe blijft in het westen zal nooit veranderen vermoed ik. Het hangt samen, is totaal vervlochten met de westerse leefwijze em mentaliteit.
In Bosnie is het anders. Dat uit zich alleen al in de doodsadvertenties. Die gaan steevast met zwart-witte fotootjes van de overledenen gepaard. En dan zeven dagen later weer. En dan zes weken later weer. En dan een jaar later weer. Enzovoorts.
Mensen worden hier herdacht en herdacht en herdacht. Zo ook bijvoorbeeld de moeder van mijn schoonmoeder, die op vierennegentig jarige leeftijd is gestorven, die ik nooit heb ontmoet maar die in verhalen helemaal tot leven komt.
Anne
Dees · 9 december 2006 op 13:36
Pally, prachtig geschreven. Iemand die niet weet hoeveel je ook kunt lachen als de dood langs is geweest, om dingen die zijn geweest, soms zelfs omdat lachen makkelijker is dan huilen op het moment dat menselijkheid het overneemt van de plechtigheid van alles waarmee de dood omringd wordt, heeft nog nooit iemand verloren die hem dierbaar genoeg is, denk ik… Knap geschreven, mooie balans tussen ingezonden brief, dood en jijzelf.
pally · 9 december 2006 op 17:22
Zeer bedankt voor de vele reacties, waarin iedereen op zijn/haar manier duidelijk maakte dat dood en leven met elkaar verbonden zijn zoals ernst en humor.
(en steile christen is inderdaad een uitdrukking)
Dries)Ze zijn zeker niet allemaal steil, ik ken geweldige christelijke mensen.
Anne, Ma3) Hopelijk zal onze westerse cultuur leren van andere culturen, waar doden als levende herinneringen erbij blijven horen.
Groeten van pally
pepe · 10 december 2006 op 21:16
Echt bijzonder mooi geschreven.
Ik ben van mening dat kinderen daarvan weg houden het juist moeilijker maakt.
De dood hoort immers bij het leven.