Een bekende schrijver zei ooit, dat iemand zich pas schrijver mag noemen na zijn derde roman. Ik heb hier altijd hartelijk om moeten lachen. Nu niet meer. Hij heeft gelijk. Het lijkt al weer zo lang geleden. Het moment waarop het begon te kriebelen. Het werd erger. Het ging niet over. Er was geen ontkomen aan. Ik moest een boek schrijven. Ik wist toen nog niet, en dat is jammer, dat ik een groot probleem had. Ik had een idee – en geen verhaal. En een idee is geen verhaal. Verre van dat. Een idee is een regel, een stukje tekst van hooguit een alinea. Meer niet. Maandenlang strompelde ik halfblind door mijn eigen verhaal.
Ik heb wat gezwoegd, geploeterd, ik worstelde tot mijn idee was uitgegroeid tot een lijvige roman. “Hoe ver kun je kijken” is de werktitel. Science Fiction. Tijdens het schrijven ervan werd ik getroffen door een fantastisch idee voor mijn tweede roman. Een fantastisch idee, uniek ook, dacht ik. Vorig jaar kwam ik tot de ontdekking dat er een aflevering van de Wrekers van bestaat. Slik. Neem van mij aan dat mijn hele avond verpest was. Achteraf gezien was ik niet erg origineel, wat niet verwonderlijk is, immers, elk idee is meer dan uitgekauwd. Neem tijdreizen: knappe jongen als je daar nog iets origineels mee kunt. Variaties op bestaande thema’s, daar zal je het mee moeten doen.
Ook die tweede roman met als werktitel “Tunnel van Licht,” is gebaseerd op een idee – wist ik veel in die tijd. Het is een thriller waarin enkele Science Fiction elementen zijn verwerkt. Ooit wil ik het herschrijven tot een echte misdaadroman, maar niet nu. Ik heb over de jaren heen al genoeg (zeg maar: te veel) gesleuteld in mijn twee romans. Die valkuil, daar stap ik niet meer in.
Want herschrijven, o wat is dat verleidelijk. Over wat ik vandaag schrijf zal ik morgen lyrisch zijn. Over een maand zal ik er om janken. Dat is niet leuk. Denk je eindelijk iets goeds gemaakt te hebben, valt het na een bezinkingsperiode zó vies tegen. Aan de andere kant, het is een teken dat ik een belangrijke ontwikkeling doormaak, dat er een stijgende lijn te zien is. Want alleen bij stilstand zal ik altijd even positief blijven over mijn brouwsels. Dus wat deed ik telkens na een maand: zuchten, diep ademhalen en herschrijven, polijsten, schaven, hakken, plakken. En een maand later? Je raadt het al. Schaven tot een kilo goud een ons weegt.
Dat werkt niet.
Eens geschreven blijft geschreven. Een belangrijke les geleerd: laat je verhalen met rust! Schrijf een verhaal, laat het weken liggen en herlees het, leg het voor aan proeflezers, breng daarna verbeteringen aan. That’s it. Leave it. Leef je uit op nieuwe verhalen. Het heeft geen zin om tot aan je dood aan één verhaal te blijven werken. Als je beter kunt, komt dat in nieuwe verhalen vanzelf tot uiting. Nieuwe verhalen dwingen tot creatief denken. Oude verhalen zijn als dwangbuizen. Je wilt van alles maar kunt er geen kant meer mee op.
Te veel ideeën zweven door mijn geest, staan op notitieblaadjes gekrabbeld, onafgemaakte verhalen en fragmenten bezetten de harddisk. Geef me de tijd en ik vul je boekenkast. Maar er is zo weinig tijd.
Wat mijn derde roman wordt is lange tijd onduidelijk geweest. Naarmate maanden en jaren voorbijvliegen wisselt het onderwerp. Zo moest het eerst een Science Fiction verhaal worden, het vervolg op “Fata Morgana” en de ongepubliceerde verhalen “Headlines” en “Vuilnisbelt”. Hele stukken staan in ruwe vorm op mijn harddisk, maar het is nooit voltooid. Het zal moeten wachten. Ik heb lang en diep nagedacht. Ik heb prioriteiten gesteld. Ik heb knopen doorgehakt. Zo heb ik bepaald dat het een thriller gaat worden. Géén SF. Dat had ik jarengeleden nooit geloofd. Er zweven drie ruw opgezette verhaalwerelden door mijn hoofd, dat is goed nieuws, ik kan nog minstens drie romans schrijven. En de ideeën blijven komen, dus aan schrijfstof geen gebrek. Nu nog een schatkist gevuld met tijd vinden!
Mijn derde roman zal publicabel zijn. Is dat arrogant? Nee. Eerder realistisch. Dat uitgevers met mij in zee durven gaan kan ik niet garanderen. Helaas is het maken van een goed boek tegenwoordig niet meer voldoende, is dat geen garantie dat men het gaat uitgegeven. Ik ben ervan overtuigd dat mijn derde roman van hoge kwaliteit zal zijn. Professioneel. Een spannende roman. Klaar voor publicatie. Mijn eerste twee romans gaan in een diepe lade. Het schrijven van twee romans, tientallen verhalen en honderden columns was een mooi leertraject – een traject dat nog niet is voltooid. Ik heb bijzonder veel geleerd, met name in het afgelopen jaar. Door kritisch naar mijn eigen werk te kijken, naar suggesties van proeflezers te luisteren, door analytisch het werk van anderen te lezen. En vooral: door mijzelf vragen te stellen. Waarom is iets spannend. Waarom raak ik geboeid, waarom haak ik af.
Ik denk dat ik nu een goed beeld heb van de punten die ik moet verbeteren – een beeld dat is bevestigd door een professioneel leesrapport. Ik heb een verhaal naar manuscriptbeoordelaar Script+ gestuurd. Gelijktijdig nam ik een onwrikbaar besluit. Als ze zouden zeggen: “Prima als u het leuk vindt om verhalen te schrijven, ga dan vooral door, maar leg het alsjeblieft in een lade en val anderen er niet mee lastig,” dan zou ik definitief stoppen. Niet leuk om te horen, maar ik zou mijn conclusies trekken. Ik moest het weten. Weten waar ik sta.
De beoordeling is positief. Meer dan dat zelfs. In het rapport staan opmerkingen en tips voor verbeteringen, en enkele complimenten waarvan mijn gezicht gaat tintelen. Ik kan het, ik kan het echt, schoot na lezen door mij heen. Het is hard werken, maar een publicatie is haalbaar, een mooiere afsluiting van het leesrapport kan ik mij niet voorstellen.
Vaak heb ik het gevoel dat je met creatieve bezigheden zoals schrijven en tekenen, verdergaat op het punt waar je als kind bent gestopt. Dat je de gemiste ontwikkeling later moet inhalen. Het klinkt erg logisch, vanzelfsprekend zelfs. Vandaar dat ik die bekende schrijver gelijk geef. Leg je eerste twee romans weg. Doe er niets mee. Je kunt er niets mee. Hoe kun je ook verwachten meteen een kunstwerk af te leveren, als je een talent zo lang hebt verwaarloosd.
Raadsel: Een debuut kan heel goed zijn, terwijl de boeken die direct daarna uitkomen niet zelden bar slecht zijn. Hint: denk eens aan mijn donkere lade…
Ik ben er van overtuigd. Mijn derde roman wordt een succes. Het wordt keihard werken. Denken, schrijven, schrappen, diep nadenken en weer verdergaan. Het gaat lukken. Mijn derde roman schrijf ik als schrijver.
22 reacties
Mosje · 1 februari 2004 op 11:27
Hoe raak beschreven wat er zich in het hoofd van een schrijver afspeelt!
Ma3anne · 1 februari 2004 op 11:33
Ik heb nooit een roman geschreven en heb geen idee wat daar allemaal bij komt kijken. De ambachtelijkheid waarmee jij het schrijven van een roman benadert, lijkt me een lijdensweg.
Kun je niet gewoon gaan zitten schrijven en het eruit laten rollen, zoals je ook – naar ik aanneem – deze column schreef?
Ik probeer enkel met je mee te denken, hoor, in al mijn naiviteit. Maar ik gun je gewoon die succesvolle roman na alles wat je hebt doorgeworsteld!
Sterkte!
Jeroen · 1 februari 2004 op 11:48
Mooi beschreven Kees.
Succes ermee, ik weet zeker dat je het kunt!
@Ma3anne: dat schrijven lukt wel, uitgeven is een heel ander verhaal
Li · 1 februari 2004 op 12:24
Het allerbelangijkste is dat je in jezelf geloofd. En dat doe je! Binnenkort zullen alle columnx-ers opscheppen dat ze jou – de bekende schrijver/fotograaf Kees Krick- kennen. En als je in onze plaatselijke boekwinkel komt signeren, sta ik vooraan! 🙂
Mup · 1 februari 2004 op 13:16
Jij en de schrijver hebben gelijk, helaas.
Ga ervoor, en laat het ons weten,
Groet Mup.
deZwarteRidder · 1 februari 2004 op 15:18
sosm is het jammer dat alles geredigeerd moet worden endat het blijkbaar onmogelijk is je eigen literaire kindje te produceren..eat dat betreft is een column toch wel wer makkelijk, break a leg
Rich@Rd
pepe · 1 februari 2004 op 15:33
Geweldig geschreven Kees, herkenbaar. Kees heel veel suc6 met je schrijven en uitgeven, ook ik zal zeer zeker je boek kopen en lezen.
Schaven, herschrijven, kritiek krijgen en daar positief mee om gaan. Best moeilijk, maar zeer zeker ook leerzaam. Columns en verhalen schrijven, het lijkt zo simpel, maar dat valt nog behoorlijk tegen. De inspiratie hebben en houden, de motivatie om door te gaan. Het kost een heleboel tijd, kostbare en leerzame tijd.
Later als ik groot ben wil ik schrijfster worden/zijn. Maar ook ik moet nog heel veel leren.
Kobus · 1 februari 2004 op 16:27
Heel goed beschreven Kees. Maar aas niet te veel op de titel “schrijver”. Je hebt hier bij CX al de eretitel “gezinsman”. Gekregen vanwege je columns en van mensen die je hebben meegemaakt. Lijkt me toch net wat belangrijker !
Liz · 1 februari 2004 op 19:50
Het leven van een schrijver gaat zeer zeker niet over rozen.
Hoe moeilijk is het vaak om precies hetgeen je bedoeld op papier te zetten.
Ook is het moeilijk een heel nieuw iets op de markt te brengen.
Als je boek verschijnt, wees er zeker van dat de columnx-ers het allemaal zullen kopen Kees!
Veel succes met schrijven
Groetjes Liz
Mercurius · 1 februari 2004 op 19:51
[quote]Zo heb ik bepaald dat het een thriller gaat worden. Géén SF.[/quote]
Kees,
Ik lees je proefverhalen ook wel eens viavia en
je zult me wel niet geloven, maar ik zei laatst
nog tegen mijn konijn: ‘die Kees die kan elk genre aan, maar SF is niet echt een gewild genre(een groot publiek). Weet je wat hij moet doen? Een thriller schrijven. Met een thriller kun je veel meer kanten uit en fantasie heeft Kees genoeg.’
En zie daar……
Je kunt het Kees! Drie maal is scheepsrecht!
Succes, en ik wil graag weer proeflezen.
Ciao Mercurius
Yoyogro · 1 februari 2004 op 21:42
Kees,
Wat een hartverwarmend stuk heb je geschreven. Ik weet zeker dat die derde roman een ijzersterk debuut wordt. Ook heel dapper dat je het naar Script+ hebt gestuurd.Dat lijkt me een hele stap, met je roman de ‘studeerkamer uit’ komen (om met Stephen King te spreken).
Tegelijkertijd raak ik ook in een dip door je verhaal. Want ik heb afgelopen week net mijn eerste roman afgeschreven. Daar heb ik een kleine drie jaar over gedaan, steeds in scheuten van full time schrijfweken, in totaal negen weken. Ik vind hem nu echt af en ga hem naar twee proeflezers sturen. De klap komt dan vanzelf wel, vrees ik.
Want shit, Kees. Het is mijn eerste roman. Dus die moet in de la verdwijnen? Nee, nee, nee! Dat wil ik niet, want het is een prachtig boek geworden (de euforie van de zojuist neergelegde pen – jou wel bekend), dat ik elke keer als ik het na een maand of drie oppakte weer goed, maar nog niet goed genoeg vond. De laatste twee schrijfweken bestonden louter uit herschrijven. Wat vooral pijnscheuten van ‘kill your darlings’ teweeg bracht. Moet je ook kennen.
Nu ik jouw column lees, ga ik natuurlijk razendsnel en zeer fanatiek nadenken over een volgende roman. En die daarna. Maar deze eerste in de la??? NEEEEEEEE!
En dan nog één opmerking. Je bent werkelijk een kei in veelbelovende TITELS. Vlak dat beslist niet uit!
Groeten van Yorien (toekomstig lezer van je roman, reken maar)
Yoyogro · 1 februari 2004 op 21:47
…. en uitgerekend nu wordt mijn handtekening niet geplaatst…. is toch wat!
Schrijven is schra////
[url=http://www.yorienvandenhombergh.nl]Schrijven is schra////[/url]
Liz · 2 februari 2004 op 09:12
Yoyogro ik ben reuze benieuwd naar je roman.
Waar gaat ie over?
Yoyogro · 2 februari 2004 op 10:50
Oké Liz, een klein tipje van de sluier opgelicht:
Het verhaal speelt zich af in de wereld van waterbouwers en waddenzee. Hoofdpersoon is een ambitieuze waterbouwkundige die in onmin leeft met de zee. De rest hou ik nog even geheim, als je het niet erg vindt…
Groetjes,
Yorien
[url=http://www.yorienvandenhombergh.nl]schrijven is schra////[/url]
😛
Liz · 2 februari 2004 op 12:48
Dank je voor het tipje van de sluier Yoyogo.
Laat je ons weten wanneer het in de boekwinkel ligt?
Groetjes Liz
R@@F · 2 februari 2004 op 15:43
Kees,
Als er één iemand hier is die het kan ben jij het…SUCCES
Grrrrr
R@@F
Kees Schilder · 2 februari 2004 op 19:36
You can do it Kees.Volhouders hebben de meeste kansen.
succes
groet
kees
Kees · 3 februari 2004 op 21:54
Iedereen bedankt voor de steun, ik zal later meer inhoudelijk reageren in een vervolgcolumn. Toelichten vergt meer woorden dan ik in deze korte reactie kwijt kan…
Voor zij die ook met een boek bezig zijn – laat je niet ontmoedigen, zie het eerder als aanmoediging om een tandje bij te schakelen.
suryaschilder · 7 februari 2004 op 14:04
nou ik kan niet zoveel schrijven hoor! het gaat hier nu niet even om het verhaal zelf maar hoeveel jij schrijft ik heb nog maar een zin geschreven dat gaat dan al lekker!!
Kees · 7 februari 2004 op 21:23
Maar wel een hele lange zin…
Farfalla · 9 februari 2004 op 14:59
Ik ben bezig met een roman. Indirect over mijn leven.. het begint me nu te persoonlijk te worden. IK heb het gevoel dat iedereen weet dat het over mij gaat als ze het lezen, en dat wil ik niet…
Harrie · 27 maart 2013 op 13:05
Ik zag deze oude column voorbij komen. Ben even benieuwd of er nog een boek van is gekomen? Groetjes, harrie