Vette Valentijn

Wat Pasen en Pinksteren nooit lukt, kunnen Vette Dinsdag en Valantijnsdag wel. Het gebeurt regelmatig dat beide ‘feest’-dagen op dezelfde dag vallen al is het dan dit jaar niet het geval. Op zondag veertien februari is het Valentijndsdag en twee dagen later, op zestien februari vieren de katholieken onder ons Vette Dinsdag. Die naam doet over het algemeen niet veel belletjes rinkelen, maar ‘Mardi Gras’, ‘Martedi Grasso’ of ‘Fat Tuesday’ doen dat des te meer. Wat uit het buitenland komt, is toch altijd lekkerder, blijkbaar. Als kind intrigeerden de ‘bijnamen’ van dagen me al buitengewoon. En dan heb ik het niet over het uitgemolken ‘maandag wasdag’ of de obligate ‘woensdag gehaktdag’, hoewel deze laatste benaming dankzij Richard Klinkhamer een wat minder saaie klank heeft gekregen. Ik ben echter meer geïnteresseerd in de meer poëtische en voor sommigen, mysterieuze benamingen. Palmzondag, Vette Dinsdag, Aswoensdag, Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag.

Een kind uit protestantse huize komt er maar bekaaid vanaf eigenlijk. Wij kenden naast Goede Vrijdag en het onchristelijke Blauwe Maandag eigenlijk alleen ‘fiets-zondagen’. Dat waren alle maandagse ’tweede’ dagen zoals Tweede Paasdag, Tweede Pinksterdag en Tweede Kerstdag. Hemelvaartdag, traditioneel op Donderdag was overigens ook een ‘fietszondag’. Op deze, toch een beetje bijzondere, dagen die als zondag gevierd werden, mochten wij namelijk wèl fietsen. Iets wat op de echte zondag streng verboden was. Net als naar de bioscoop gaan en ijsjes eten om maar wat te noemen.

Nee. dan de katholieke meisjes….altijd ijs, altijd bioscoop, fietsen geen gebrek en als klap op de vuurpijl een communiejurkje en een gouden kruisje. Mocht er nog enige twijfel omtrent mijn bekering van vorig jaar bestaan, dan is die nu uit de wereld. Want hoewel ik inmiddels geen enkele belangstelling voor ijsjes, fietsen en bioscoopjes meer heb en er geen communiejurkjes in mijn maat gemaakt worden, geniet ik wel met volle teugen van het rijke Roomse leven. Voor mij betekent dat in de praktijk vooral genieten en een beetje aardig zijn voor mijn medemens, in de zekerheid dat ik vergeving kan vragen èn krijgen voor eventuele misstappen. Heerlijk, ik kan het iedereen aanraden.

En de tradities van die feestdagen krijg je er gewoon bij. Het is overigens geen toeval dat al die bijzondere gelegenheden zich vrijwel allemaal in dezelfde periode van het jaar (namelijk rond Pasen) afspelen. Ze hebben stuk voor stuk te maken met enerzijds de lijdenstijd en anderzijds de uitbarsting van ontremming die daar aan vooraf gaat. Carnaval en andere lol zijn voor veertig dagen afgelopen op Aswoensdag. Die dag gaat men een askruisje halen in de kerk, symbool van de aankomende veertig daagse lijdens-en vastentijd. Maar de dag daarvoor, is Vette Dinsdag. Nog één keer kan men zich dan vrolijk volproppen voordat het afzien begint. Vroeger propte men zich vooral vol met varkensvlees en dat is nogal vet. Vandaar dus de naam. De kleuren die bij de versieringen van Vette Dinsdag horen zijn paars, goud en groen. Ze symboliseren respectievelijk rechtspraak, macht en religie.

Na Aswoensdag volgt Witte Donderdag, de dag van het Laatste Avondmaal en de dag dat Jezus door zijn discipel Judas verraden werd. Vroeger dekte men dan alle beelden en heilige relikwieën in de kerk af met witte kleden. Witte donderdag dus. Goede Vrijdag behoeft geen uitleg al heb ik het altijd vreemd gevonden dat juist de ergste dag van het kerkelijk jaar (kruisiging van Jezus) ‘goed’ gevonden werd. Maar ja, de simpelen van geest zullen het Koninkrijk Gods beërven, dus je hoeft niet alles te snappen.
Stille Zaterdag is de dag dat Jezus ‘dood’ was, alvorens op zondag weer op te staan. Nee, dat was niet op Palmzondag die valt er een week voor. Dan herinneren we ons de intocht in Jeruzalem, waar het allemaal mee begon.

Dit wordt weer een stichtelijk praatje…en dat terwijl ik het eigenlijk over Valentijnsdag wilde hebben. Toen ik mijn man leerde kennen, was de viering hier in Nederland totaal onbekend. Je las er hooguit weleens iets over in een amerikaans boek. Ik viel dus van mijn stoel toen mijn (toen nog) verloofde op mijn eerste Valentijnsdag in Italië ineens met als hartjes vermomde bonbonnetjes aankwam. Het was de dorpstraditie. Alle vrouwen kregen dezelfde bonbonnetjes, wel allemaal van hun eigen man natuurlijk. Ze werden verkocht door de uitbater van de plaatselijke bar, waar elke man ’s avonds minstens een espresso ging halen. Die bar was destijds nog verboden terrein voor vrouwen. Dus hoe de bonbonnetjes eruit zagen was elk jaar opnieuw een echte verrassing…

Ook daar is de klad ingekomen. Net als de Nederlandse man wordt de Italiaanse man inmiddels overdonderd door het commerciele geweld. Hij koopt tegenwoordig, tot metroman verworden en ontdaan van echte romantiek, afgrijselijk dure prullaria of voelt zich verplicht zijn vriendin toch minstens mee uit eten te nemen. Lekker spontaan allemaal. Ach ja, ik hoef me daar al helemaal niet meer druk over te maken; laat die Valentijn maar zitten. Ik ga genieten van de prachtige tradities van de Rooms Katholieke kerk.