Vrij blijvend

Al een paar miljoen jaar bevolkt de diersoort mens de aarde. De mens is dus vrij blijvend. Hij slaagde erin van een groepje boombewoners in Oostelijk Afrika (of was het toch Azië?) uit te dijen tot een massa van meer dan zes miljard individuen die heel de aarde bevolkt. Om met Darwin te spreken: hij is goed aangepast en dus succesvol. Niet zo succesvol als insecten overigens, die met ca. 30 miljoen soorten (ca. 99% van alle bekende diersoorten) toch iets succesvoller zijn.

Mens zijn is niet vrijblijvend. Hoe je het ook wendt of keert, je bent altijd met of juist tegen anderen. De Duitse anarchist Erich Mühsam was iemand die zich daarvan ten volle bewust was. Hij was een fervent strijder tegen het nazisme. Hij stierf 75 jaar geleden, om precies te zijn op 10 juli 1934, in het concentratiekamp Oranienburg bij Berlijn. Hij bleef, ondanks gevangenschap en martelingen, vrij: de gedachten zijn vrij. Die kan niemand van je afnemen. Zelfs als ze je hersenspoelen of doden, kunnen ze dat wat je daarvóór dacht nooit ongedaan maken. Mühsam leeft voort in de herinnering en idealen van velen. Dat de nazi’s hem en vele miljoenen anderen maar al te graag vermoordden om aan de macht te komen en vooral te blijven, toont aan dat ook deze dictatuur in wezen een teken van zwakte was.
Wie dwang en geweld moet gebruiken om zijn zin te krijgen is een lafaard en mislukkeling. Die zogenaamde Übermenschen waren zielige kloothommels. De dictatuur van de nazi’s is dan ook, zoals het alle dictaturen zal vergaan, overwonnen, terwijl de droom van Mühsam – een vrije samenleving van vrije mensen – hoe dan ook voortleeft. Mühsam was vrij en is blijvend.

© Jan Bontje 2009