[i]Befehl ist Befehl.[/i] Natuurlijk is het gemakkelijk om minister Rita Verdonk op één lijn te trekken met de nazi-leider uit de Tweede Wereldoorlog. Maar waarom zou dat niet mogen? Waarom geen parallellen trekken die er overduidelijk liggen? Als geschiedenis zo evident haar sporen achterlaat, waarom mogen we deze dan niet oprapen? Hoogleraar rechtstheorie Dorien Pessers sprak in Buitenhof over regels waar een cipier zich aan dient te houden. Binnen deze regels is er altijd ruimte voor beleidsvrijheid. Wanneer er vrijheden binnen een uit te voeren beleid voor een cipier gelden zal een minister die weliswaar een wet uitvoert, hier toch ook enige marge in hebben? Waarom dat haast neurotisch vasthouden aan de regel, en niet de blinddoek voor de uitzondering willen afdoen? Moet een wet niet altijd worden uitgelegd vanuit de redelijkheid en de mensenrechten? En is juist dat niet de vraag waar de parallel steeds weer de geschiedenis lijkt in te halen? In dezen van toepassing op de Ayaan Hirsi Ali affaire, maar in zijn geheel zeker door te trekken op het gehele maatschappelijke debat. Zou als geldend voorbeeld de burka niet kunnen dienen? Waarom moeten alle monniken diezelfde grijze kappen dragen? Het typeert de afschuifcultuur die momenteel als een haast collectief (on)bewustzijn over ons land raast. Schermen met de norm en verschuilen achter de wetgeving wordt een vierkwartsmaat van een marcherend leger met het individu in het midden gevangen, waarbij het toelatingsbeleid hetzelfde is als het uitzettingsbeleid. Als Vrouwe Justitia haar blindoek tot een modieuze burka zou vouwen, zou dit niet alleen een fashion statement zijn, maar ook nog eens een bijzonder frisse blik bieden. Wees de uitzondering, regels zijn er al voldoende!
Categorieën: Actualiteiten
11 reacties
Kees Schilder · 22 mei 2006 op 15:02
Uit mijn hart, Amice
Outsider · 22 mei 2006 op 16:37
[quote]Befehl ist Befehl. Natuurlijk is het gemakkelijk om minister Rita Verdonk op één lijn te trekken met de nazi-leider uit de Tweede Wereldoorlog. Maar waarom zou dat niet mogen? [/quote]
Omdat het terugsturen of de toegang weigeren van asielzoekers heel iets anders is dan haat prediken tegen Joden en gaskamers en concentratiekampen bouwen om hen bij miljoenen om te brengen.
Overigens ben ik het met de rest van het stuk wel eens. Rechtlijnigheid leidt vaak tot hardvochtigheid.
Mosje · 22 mei 2006 op 16:50
Heb Dorien Pessers ook horen spreken gister, en was het van harte met haar eens. Elke wet of regel zou een hardheidsclausule moeten bevatten: indien het strict toepassen ervan leidt tot onbillijkheid, zou men er van af moeten kunnen wijken. Toen het nationaal-socialisme in Duitsland opkwam is een zodanige clausulering als het ware afgeschaft, en Pessers had groot gelijk dat ze daaraan refereerde.
Ma3anne · 22 mei 2006 op 18:47
Ik vind het te ver gaan om Verdonk met Hitler te vergelijken, maar de mentaliteitsverandering steeds sterker naar rechts en Verdonks handelen strikt volgens de wet, als een blind paard, geeft ernstig te denken. Te meer, omdat het hier niet gaat om de haringvangst of het bouwbeleid, maar om mensenlevens.
In een column flink overdrijven vind ik dan ook volkomen terecht. Het is niet verkeerd om mensen wakker en alert proberen te houden.
WritersBlocq · 22 mei 2006 op 19:35
Moet een boete bij bijv. te hard rijden worden verscheurd als hij minder of gelijk aan 3 km/u de snelheid overschrijdt?
Of minder of gelijk aan 5 km?
Of minder of gelijk aan 7 km?
En wat moet er gebeuren met de boetes die weer maar een luttele 3, 5 of 7 km hoger gemeten zijn dan bovenstaande gevallen, ook maar verscheuren?
Ik vind het juist goed dat er een wet is, zwart-wit, duidelijk. Grijs wordt menselijk => persoonlijk => grillig. Jammer voor hen die daardoor benadeeld worden, maar wel duidelijk. Basta.
Raindog · 22 mei 2006 op 23:57
Ik heb hetzelfde programma als jij gezien Martijn. Ik was erg onder de indruk van Pessers (niet voor het eerst trouwens), ook van de bij vlagen bijna verontschuldigende toon waarop ze haar verhaal hield dat aan duidelijkheid zo weinig te wensen overliet.
De column is misschien iets te kort van stof om een goede weergvae van het gesprek te zijn. Zij sprak over de letter en de moraliteit van de wet. Voor WB dan, er van uitgaande dat jij het programma niet gezien hebt, dat maak ik tenminste uit je reactie op: een van de eerste dingen die het Nazi-regime deed, was het de advocatuur ontheffen uit hun plicht in moreel opzicht iets te vinden van de wetten die uitgevaardigd werden. Dat was – even uit mijn hoofd – in 1935 al als ik me niet vergis. Inmiddels weten we waar het toe leidt als mensen niet meer zelf na hoeven te denken en hun (gevoel voor) moraliteit in die zin uit kunnen schakelen. Zo bezien is de vergelijking die in de column gemaak wordt actueler dan je misschien denkt of doorhebt. Wat Verdonk in de kwestie Hirsi Ali heeft gedaan is domweg niet nadenken. Als een vergelijking met de Nazi’s je niet aanstaat, dan is de vergelijking met de vroegere NSB’ers misschien treffender. Wie het vermogen verliest om regels binnen een bepaalde context of; hún context te beschouwen (de rechterlijke macht in dit land doet volgens mij niet anders maar dat terzijde) wordt uiteindelijk blind voor mensen. Dat is een andere manier van blindheid dan die van vrouwe Justitia. Het is een ernstige, kwalijke en zieke blindheid en van die vorm van blindheid heeft Verdonk in deze kwestie en vermoedelijk ook andere volop blijk gegeven. Oók ik moet mij nu dus afvragen of ik Verdonk dan wel juist gezien heb of dat ik zelf ook een beetje een blinde vlek heb gehad. Want omdat duidelijkheid mij als mens zelf zo aanspreekt, heeft Rita Verdonk dat bij tijd en wijle ook gedaan. En toch komt er gelukkig dat moment dat je zelf na moet gaan denken en dat doe ik dan ook. Regels zijn nodig in het maatschappelijk verkeer. Daarover geen discussie. Wel discussie over waarom die regel er is en of het mensen dient of in de weg staat. En bij het laatste: of er dan van een uitzondering gesproken mag worden omdat de wereld soms nu eenmaal ingewikkelder is dan op het A-5je van een verkiezingsfolder past. En als het moet die vraag zelfs in individuele gevallen. Wat Martijn eveneens niet met zoveel woorden vermeldde maar waar Pessers tevens over sprak: de bevoegdheid om zulke uitzonderingen te maken, de beleidsvrijheid waar Martijn in deze column over sprak, wordt groter naarmate men hoger in de boom komt te zitten. Rita Verdonk is minister en had alle vrijheid om de regels op een rechte en niet kromme manier toe te passen. Zij dacht niet na en deed het niet. Als we met zijn allen pech hebben heeft ze op die wijze nog een parlementaire crisis veroorzaakt ook aangezien het nu nog maar de vraag is of wij de afgelopen jaren een wettelijk parlement hebben gehad in dit land. Ik geef toe: dat is nog niet bepaald een wereldoorlog maar op zijn mooist is het al een flink zooitje. Willen we in dit land mensen aan het roer die niet meer kunnen of willen nadenken? Ik mag hopen van niet waarbij ik ‘niet willen’ nog altijd vele malen erger en ernstiger vind dan ‘niet kunnen’.
Ik onderschrijf deze column daarom, kortom, van harte. Het maaiveld is weer van één van de spaarzame bloemen ontdaan. Ondertussen hebben we een nietszeggend meidenbandje genaamd Treble naar het Eurovisie Songfestival gestuurd. Om óns land te vertegenwoordigen sturen we een nietszeggend bandje met een liedje dat geen mens kan verstaan. Laat dat idee eens een beetje dieper zinken: zó willen we het kennelijk. Dat niemand maar aanstoot moge nemen. En wanneer dat wel gebeurt, zijn er gelukkig altijd nog regels. Tegen elkaar tikkende hakken van een paar kaplaarzen heeft niets maar dan ook werkelijk niets met leiderschap te maken. Evenmin met zoiets als duidelijkheid. Van een minister mag men juist verwachten dat zij eerst nadenkt, de beleidsvrijheid die zij in dat geval wenselijk acht néémt, indien nodig eerst nog overlegt met collega´s en dan zelf de bevelen gééft. Rita Verdonk heeft op al deze punten schandalig tekort geschoten. Zo blijkt zij geen Ijzeren of Lovely Rita, maar gewoon een hele Nederlandse Rita: een ordinaire ambtenaar voor wie de wet alleen een letter en geen moraal is om met Pessers te besluiten. Denk niet dat dat ongevaarlijk is en weet dat niemand daar ooit een Songfestival mee zal kunnen winnen.
Martijn, bedankt.
PS: Hoe vond je column van Désanne van Brederode dan….
WritersBlocq · 23 mei 2006 op 23:36
[quote] Willen we in dit land mensen aan het roer die niet meer kunnen of willen nadenken?[/quote]
Kunnen en willen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Die term zal ik zeker eerder gelanceerd hebben; niet voor het eerst, niet voor het laatst.
Het gaat erom dat àls Rita en haar companen dit onder de pet hadden gehouden, er niets aan de hand zou zijn geweest. Datzelfde geldt voor Taïda. Dit, althans, heb ik gehoord op Radio 1 en ik geloof het. Áls ze het onder de pet hadden gehouden… dan was het dus ‘goed’ gegaan? Humaan goed? Wettelijk goed? Persoonlijk goed? Zeg het maar. Eerlijk. Of zwijg voor altijd in achterkamertjes.
Huis op orde, land op orde, duidelijkheid, willen wij dat niet allemaal? Ik wel.
Wat mij beangstigt, beklemt maar boven alles tegenstaat, is dat in het verhaal Rita/Hirsi de woorden ‘facist’ en ‘nazi’ bovenkomen.
Ben ik nou zo dom, begrijp ik het nou niet, of grijpen mensen die deze termen hanteren onterecht naar een verleden dat hierop niet van toepassing is? Graag zou ik een absoluut antwoord op deze vraag krijgen, zodat ik weet dat óf deze termen terecht gehanteerd worden, óf niet meer gebruikt worden.
Persoonlijk til ik namelijk zwaar aan deze termen; ik zal ze nimmer gebruiken waar het een hoog ‘voetbaloorlogjesgehalte’ betreft. Maar aangezien ik niet weet in welk format de schrijvers van deze termen hebben neergezet, vraag ik het mij hierbij, in dit open forum, af.
Rain, ik heb het programma niet gezien, en weet dus ook niet of ik ongelofelijk off-topic zit te zwammen of on topic ben. Volgens de geldende regels. Maar… welke moet ik hanteren: die van de achterkamertjes (bijv pb-format) of openbaar (reacties)…
Voor minder dan het laatste doe ik het niet, hoe groot mijn eventuele persoonlijke missers wegens onwetendheid of onbenulligheid ook zullen zijn.
Ciao, Pau
Martijn · 24 mei 2006 op 07:37
[quote] Wat mij beangstigt, beklemt maar boven alles tegenstaat, is dat in het verhaal Rita/Hirsi de woorden ‘facist’ en ‘nazi’ bovenkomen.
Ben ik nou zo dom, begrijp ik het nou niet, of grijpen mensen die deze termen hanteren onterecht naar een verleden dat hierop niet van toepassing is?[/quote]
Hey WB,
Het van toepassing zijn op, ligt denk ik eerder besloten in de geest van de lezer / schrijver zelf. Maar wanneer iemand zaken naast elkaar legt die er ogenschijnlijk al ter vergelijk liggen, dan is dat misschien meer dan gemakkelijk alleen.
Dat het aanroepen van de nazi’s als discussietechniek (in elk meningsverschil dat niet direct gerelateerd is aan de Tweede Wereldoorlog of de Holocaust) automatisch zou leiden tot het verliezen van de discussie, eenvoudigweg omdat de aard van deze gebeurtenissen van dien aard is dat elke vergelijking met een minder ernstige gebeurtenis dan genocide of uitroeiing niet geldig is en van slechte smaak getuigt, betekent voor mij niet dat de parallel er niet zou liggen.
De bovenstaande lange zin is komt niet uit mijn pen maar wordt geschreven in de uitleg [url=http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Godwin]Wet van Godwin[/url] die stelt dat [i] Naarmate online discussies langer worden, nadert de waarschijnlijkheid van een vergelijking met de nazi’s of Hitler tot één.[/i] In dat geval had ik beter mijn mond kunnen houden, aangezien ik zelf al direct met de vergelijking kom. Anderzijds zou het meteen als dooddoener gelden, aangezien er binnen het referentiekader van ‘de meesten’ in ons tijdvak er weinig anders in extremiteit te verglijken valt dan juist genocide of uitroeiing, zij het op het journaal, zij het uit verhalen van hen die deze verschrikking aan den lijven hebben ondervonden. En eerlijk, met je redenering heb je zeker ook een goed punt.
Waar ik voor mijzelf echter steeds tegenaan loop het dilemma waarom men geen parallellen mag trekken, maar er wel van de geschiedenis geleerd moet worden.
[b]*1[/b]
Enige tijd geleden heb ik van Gogh’s 06-05 weer eens gezien. De uitspraken indertijd van prominente Nederlanders logen er niet om: Marcel van Dam vond dat Fortuyn ‘een Eichman’ was, Wim Kok vond Fortuyn ‘een gevaar voor de samenleving’, Rob Oudkerk vond dat Fortuyn deed denken aan Anton Mussert. Tom de Graaf haalde Anne Frank vanachter de kast tevoorschijn, Eenhoorn van de VVD trok Fortuyn en Mussolini op één lijn. Matty Verkamman, columnist van de Trouw schreef zelfs dat Fortuyn ‘een man is met de intelligentie van Adolf Hitler en de charme van Heinrich Himmler’. Om te vervolgen met de uitspraak dat ‘Fortuyn iemand is die leeft van haat en daarom hoopte dat hij in zijn darkroom zo gauw mogelijk AIDS zou krijgen’.
Destijds hadden de grote namen het nodig om vergelijkingen te maken, ook met WOII. Iets dat nu klaarblijkelijk fout schijnt te zijn. Dit terwijl sommige parallellen zo overduidelijk zijn en voor de hand liggen dat juist dié parallellen de vorm worden om te spiegelen. Voordeel van een column is (zeg zelf liever ‘een stukje’) dat je iets totaal kan en mag uitvergroten tot in het absurde om je punt te verduidelijken. Iets dat inherent is aan het karakter van een column.
Was dat gemakkelijk, goedkoop of kinderachtig toen? Velen vonden van wel en anderen weer niet. Nu, zeker na het zien van 06-05 neig ik toch naar het eerste, gemakkelijk, goedkoop en kinderachtig. Nu hebben we Minister Rita Verdonk die m.i. verder surft op haar eigen politieke ego omwille van eigen- of partij belang. En dit alles door te scoren op angst en onbehagen. In ieder geval al het andere dan het landsbelang. Wat heeft Minister Verdonk nog meer gedaan voor Nederland, – wat de gemiddelde Nederlander ook daadwerkelijk weet – dan het al dan niet scoren bij de bevolking door te vergelijken waar de ‘echte Nederlander’ in moet leveren, en waar de ‘profiteur’ winst zou hebben? Je mag het niet eens zijn met een mening of een beleid. Je mag vinden dat het oneerlijk is dat de ene die hier niet ’thuishoort’, meer mogelijkheden en voorzieningen krijgt, en je mag jezelf daardoor ondergeschoven voelen. Dat heet in mijn boekje, onderbuikgevoelens. Maar enfin, dat mag. Ik vind het echter neigen naar je egocentrische politieke gewin te halen, ten koste van menselijkheid.
Dat vond ik overigens indertijd van Fortuyn ook al. En dat vind ik nog steeds. Het is vreemd te merken dat wanneer je het er niet mee eens bent, het werkt om dezelfde middelen te hanteren om je standpunt te verduidelijken.
Overigens, heel internet staat vol van mishandelingen, onthoofdingen, knokpartijen en wat voor ellende een mens nog meer kan verzinnen. Sterker: De meest gruwelijke gedachte die zijn te verzinnen zijn ooit ergens uitgevoerd, en de meeste zijn vast op het wereld wijde web te vinden. Om zulke uitingen wordt vaak gelachen, of geroepen dat men het wel gewend is.
Kortom een interessante discussie die ik indien gewenst graag in het Column X café wil voortzetten. Niet om mijn gelijk te halen, maar meer om inzicht te krijgen, waar de parallel niet meer evenwijdig loopt aan lering trekken uit.
Martijn.
Ps.
[b]Seau Raindog, nu U weer[/b] 😉
[b][size=xx-small]*1 fragment uit een reactie eerder gebruikt bij een soortgelijke discussie[/size][/b]
Dees · 24 mei 2006 op 08:45
Het is ergens schrijnend dat een bekend gezicht nodig is om tot conclusies te komen over de letter en geest van de wet. Ik kan me zo voorstellen dat de minder bekende Ayaans zich met afkeer vervuld zien van de gang van zaken. Maar het is ook een campagne vóór juist de asielzoekerds zonder gezicht, of toepasselijker, naam.
Wat de parallellen betreft (ik moet toch altijd nog drie keer kijken om te weten of ik dat woord goed heb gespeld), het feit dat de parallel te pas en te onpas getrokken is, betekent nog niet dat deze er niet is, of niet benoemd mag worden. Ik twijfel wél aan Verdonk’s aspiratie in die richting en in die zin is de belediging wellicht te grof, maar anderzijds kan het zich realiseren van die parallellen wel een waarschuwing zijn, die misschien wel de enige is die nog effect sorteert bij de moderne Europese mens, ondanks de weerzin ertegen.
WritersBlocq · 24 mei 2006 op 22:18
Er zit – voor mij – veel duidelijkheid en waarheid in wat je schrijft Martijn. Wel is het zo dat het niet ‘ineens nu’ is dat ik het gehad heb met vergrijpen aan/grijpen naar parallellen. Ik denk dat op andere manieren de huidige situatie en de toekomst ingeluid zou kunnen worden. Lering getrokken hebbend uit het verleden, met eventueel een korte verwijzing naar wat we niet willen, en vervolgens dóór. Anders blijven we parallellen trekken, blijven we met andere personen in dezelfde cirkels ronddolen.
Waar ik bij het veelvuldige parallelentrekken bang voor ben, is dat mensen parallel-moe worden en voorbij gaan aan de inhoud van de boodschap. Dit geldt voor mij. Dingen anders en verfrissend te verwoorden, van mijn part bij wijze van spreken in ‘Bert en Ernie-taal’, zou anders kunnen werken. Ik haak anders snel af, wat zonde is, want de boodschap die er moet staan, staat er.
“Blocqje, verbeter de wereld, begin bij jezelf. Waarom doe je het zelf niet?” zou iemand zich af kunnen vragen. Daar zou denker dezes een punt hebben, maar ik kan het niet. Ik zou mijzelf vol moeten proppen met allerlei politieke informatie waar ik te weinig affiniteit mee heb om het mij op een leuke manier eigen te maken. Hierdoor zou ik de boodschap nooit recht uit mijn hart en ziel over kunnen brengen, hij zou omvallen en niet staan als een huis.
Dankzij mensen zoals jou, Dees en Rain krijgt iemand als ik wel stof tot nadenken, en dat vind ik mooi. Ik ben maar al te blij dat ik geen internet hoef af te speuren en allerlei filmpjes moet zien waar ik niet tegenkan. Dan slaap ik niet meer, word ik wellicht nog somber. Op vlakken die mij meer raken doe ik dat wel, en ik hoop dat ik met mijn (totaal andere) boodschappen bij iemand, of zelfs meer mensen, binnenkom. Met z’n allen pakken we diverse onderwerpen en/of maatschappelijke kwesties aan, prikkelen en sporen mensen aan, discussiëren we erover. Ik ben daar blij mee. Of verder discussiëren hier of in het café zinvol is, vraag ik mij af. Ik ben te weinig politiek inhoudelijk onderlegd en kan niet meer zeggen dan ik gedaan heb, hoe dingen op mij over komen en of er een andere manier zou zijn om dezelfde inhoud net zo duidelijk over te brengen, maar zonder te grijpen naar een verleden dat vastligt. Wat denk jij?
Is het inderdaad niet zo dat Rita nu ‘gedemoniseerd’ wordt door het verleden van Fortuyn, zowel de goede als kwalijke dingen die hij deed? Als we dat en allerlei andere zaken niet wisten, niet met ons mee zouden dragen, hoe zouden wij haar en anderen dán beoordelen? Dit vraag ik mij de laatste tijd af, en ik kom er – tot mijn grote frustratie! – elke keer weer achter dat ik het gewoon niet wéét. Verdorie!
Pauline.
Raindog · 27 mei 2006 op 10:18
Beste WB,
Even een paar dagen vooral met andere dingen bezig geweest…..
Ik ben het in zijn algemeenheid voor een groter deel met je eens dan je denkt. Vergelijkingen met WOII vervuilen vaak discussies en dienen daarom zelden nut. Zelf probeer ik die meestal dan ook te vermijden. Ik denk dat vergelijkingsdrang voor een deel te maken heeft met een soort van collectief onverwerkt Nederlands verleden. Immers, niet op alles van die tijd kunnen we even trots zijn. Ik denk daarom dat een soort angst voor die tijd de vergelijkingen soms oproept. Bovendien, wie als eerste daaraan refereert kan in een discussie een soort van moreel voordeel behalen. Want de eerste die er aan refereert kan er zelf niet meer van beticht worden. De verdenking rust meteen op de ander. Daarom hebben dit soort vergelijkingen niet mijn voorkeur. In deze concrete kwestie vind ik ook niet dat je van Rita Verdonk kunt zeggen dat zij een nazi is bijvoorbeeld. Ik denk ook niet dat de column dat beoogd heeft, absoluut niet zelfs. Wel denk ik dat in het handelen van Rita Verdonk een waarschuwing hiertegen zit. Zeker als je het legt naast wat Dorien Pessers hierover had te zeggen. En dat is iets waar we ons denk ik best bewust van mogen zijn. Als je het hele interview met Pessers zou willen zien dan kan dat [url=http://www.vpro.nl/programma/buitenhof/afleveringen/27979043/items/28462144/]hier.[/url]
Groeten,
Raindog