Het is ook altijd wat. Ben je eindelijk van die vervelend grote WAV’s af, klinkt je vers gesampelde MP3 weer niet mooi genoeg. Gelukkig valt er nog genoeg te sleutelen om het resultaat een flinke boost te geven. Over oren, kbps, cbr en vbr. Een CD bevat maximaal ongeveer zeventig minuten muziek. Gooi die muziek door je digitale trechter en je perst met gemak tien uur op diezelfde glimmende schijf! Eén megabyte per muziekminuut is namelijk een aardige richtlijn voor een MP3 van 128 kbps (kilobits per seconde). Kijk, en daar hebben we meteen het probleem te pakken. Gooi uit een boek alle lege ruimte, woorden en leestekens weg die je niet persé nodig hebt om de essentie van het verhaal te begrijpen en je houdt een handzame folder over – het verhaal wordt er alleen niet leesbaarder of leuker door.

Bij het omzetten van bijvoorbeeld een WAV naar MP3 worden behoorlijk veel gegevens zomaar weggegooid. Stukjes geluid waarvan men denkt dat je oren ze toch niet zullen horen. Vandaar dat men spreekt van lossy compressie. Men gaat hierbij uit van de muziekervaring, niet van technisch perfect geluid. Heel kort door de bocht: oren zijn geen perfecte geluidsontvangers en dus hoef je daar geen perfect gevormd geluid op af te sturen. En een CD bevat juist heel veel informatie die de meeste oren nooit zullen opvangen. Zonde toch? Met onze ogen is het net zo treurig gesteld. We kennen allemaal de visuele variant: JPG.

Weglaten is leuk, maar laat je te veel weg, dan hoor (MP3) of zie (JPG) je dat onmiddellijk. Daarom mogen we kiezen. Willen we grote bestanden van hoge kwaliteit, of kleinere bestanden van mindere (slechte?) kwaliteit. Beter betekent áltijd GROTER. Wil je geen kwaliteitsverlies, dan past er dus maar zeventig minuten op één CD, of één foto op de geheugenkaart van je camera. Dan moet je daar tevreden mee zijn,

Waarom gebruiken we eigenlijk mpeg en jpeg? Het draait allemaal om ruimte. Het moet kleiner dan klein omdat het opslagmedium duur is (geheugenkaart van de camera, harddisk in de computer) of om efficiënt transport mogelijk te maken (ouderwets modem of ADSL). Zonder die beperkingen zou niemand genoegen nemen met minder! Harddisks en geheugenkaarten van vele terra’s voor een schijntje, dikke internetpijplijnen tot in de huiskamer, glimmende schijfjes waar alle Beatles / Rolling Stones / Glenn Miller / Tiësto nummers in volle omvang op passen. Wie wil er dan nog MP3 en JPG?

Voorlopig zullen we dus moeten woekeren met onze ruimte. Moeten jij en ik, ieder voor zich, bepalen hoeveel water wij bij onze wijn doen: groot en mooi of klein en lelijk. Ergens er tussenin misschien? Bepaal dus eerst voor jezelf wat je wilt.
Heb je speciale muzieknummers, maak je zelf muziek, dan zul je die als WAV zonder kwaliteitsverlies willen bewaren, of desnoods als MP3 via de hoogste kwaliteitsinstelling. Heb je thuis een high-end HIFI-set? Vergeet MP3 en schakel over op SACD (Super Audio CD).
Voor al het andere kun je best met minder doen. Heb je een leuk alles-in-één setje met melkpak-speakers voor een paar honderd euro? Is je muziek voor mobiel gebruik bedoeld (oordopjes)? MP3 alsof je leven er vanaf hangt.

Wat valt er allemaal in te stellen om de kwaliteit te beïnvloeden. Ik beperk mij in dit artikel tot het aantal bits per seconde, en de mogelijkheid constant of variabel.

In het kort geldt: meer bits is beter. Tegenwoordig is 128 kbps standaard. Dat is nog altijd een stuk minder dan CD-kwaliteit: 44.1 kHz per kanaal in 16 bits (goed voor zo’n tien MB per minuut!). De trend is om richting 192 kbps te gaan, maar zelf gebruik ik nog altijd 128 kbps. Dat is een redelijke kwaliteit van een redelijke omvang. Je kunt er grofweg een rit van hier naar Interlaken (Zwitserland) mee vullen (één CD vol MP3’s goed voor tien tot twaalf uur muziek).

Constant of variabel? Mijn voorbeeld van 128 kbps is een constant bitrate (cbr). Leuk en aardig, maar het ene muziekstuk zit (geluidstechnisch) ingewikkelder in elkaar dan het andere. Nog erger, één muziekstuk kan bestaan uit zowel makkelijk als moeilijk te coderen stukken. Echter, naarmate de muziek complexer is, moet MINDER worden weggegooid! Hoe past dit in een vaste bitrate van 128 kbps? Niet dus. Vandaar variabele bitrate (gemiddelde (average) bitrate laat ik hier buiten beschouwing). Al naar gelang de muziek wordt nu automatisch de juiste bitrate gekozen. Handig, toch? Je moet alleen nog het kwaliteitsniveau kiezen : 9 is de slechtste, 0 is beste. Enige nadeel van vbr is dat je niet van te voren kunt weten hoe groot een bestand wordt. Maar zeg nu zelf, gaat het alleen om de mb’s, of juist om het luistergenot?

Categorieën: Media

Kees

Zelfstandig schrijver en fotograaf

3 reacties

Casperio · 21 oktober 2003 op 18:44

Die beperking van kwaliteitsverlies door het gebruik van vbr kende ik nog niet. Eigenlijk is het wel logisch, maar ik stond er nog niet bij stil!

Weer iets bijgeleerd vandaag!
Bedankt Kees!

MBB · 22 oktober 2003 op 14:41

😀 Hardstikke bedankt! 😀

Heb ik nog steeds een paar vraagjes 🙂
Mijn decoder (MP3plugin in Nero) heeft een optie om de codeersnelheid aan te passen (Fast/Medium/Slow), heeft dat alleen invloed op de compressie, of ook op de qualiteit?

[quote]het ene muziekstuk zit (geluidstechnisch) ingewikkelder in elkaar dan het andere. [/quote]
Ik naan aan dat dit te zien is (in winamp-display)aan het aantal verschillende frequenties in gebruik, en de snelheid van volumewisseling?

En heeft spraak (caberet) heeft zeker een hogere bitrate nodig dan muziek?

Verder heb ik er nog wel eens last van dat mijn gecodeerde stuk korter is (1 of 2 minuten op 30 minuten) dan het origineel, moet ik dan variabele bitrate nemen, of een hogere?

Kees · 22 oktober 2003 op 21:41

Aanpassen van de codeersnelheid kan twee gevolgen hebben: grotere bestanden en/of mindere kwaliteit. Kijk, een codeerprogramma kan hooguit zo snel als jouw CPU wil (kan). Heb je het geduld niet (want daar komt ‘ik willut snel’ botweg op neer), wordt het minder mooi, of minder klein. Je kunt het zelf uittesten: probeer de opties en kijk naar bestandsgrootte + luister naar de kwaliteit.

Overigens zit in de huidige Nero (trial) een plugin voor MP3PRO, een mogelijke opvolger van MP3. Een bétere kwaliteit en toch kleiner dan MP3!! Er zijn wel enkele compatibiliteits “aandachtspunten” als je MP3PRO op een ouderwetse (hard of soft) MP3-speler afspeelt, die door de bedenkers enigszins versluierd worden gemeld.

In een (Winamp) display zal het misschien te zien zijn, vertrouw liever op je oren, het gaat immers om geluid, muziek. Om een schilderij te beoodelen leg ik ook mijn oor niet tegen het canvas 😉

De bitrate. Da’s een lastige. Ook hier zou ik in eerste instantie goed luisteren. Speel wat met de opties, en beluister het resultaat. MP3 is bedacht voor muziek. Dus dan kom je al snel uit op wat oren theoretisch kunnen horen: de bekende 20 tot 20 kiloHertz bandbreedte. Met alles binnen dsat bereik zit het dus wel snor. Als jouw cabaretstuk op 24 kiloHertz zit hoort geen mens het, hooguit een hond, dus moet het in een “normale” MP3 goed klinken.
Heb je een beperkt frequentieberik nodig, bijvoorbeeld voor spraak, heb je minder bandbreedte nodig. Net als de ouderwetse telefoon, die is niet geschikt om op CD-kwaliteit muziek aan je oma te laten horen (als ze niet al te doof is), alleen spraak komt goed over. Probleem is alleen: als je minder bits neemt, bijvoorbeeld 64 kbps, dan kapt een MP3 encoder alle frequenties boven b.v. 10 kiloHertz af. Je hoge tonen gaan er dus botweg vanaf!! Dat wil je vast niet. Handiger zou zijn als de MP3 encoder kijkt welke frequenties er in je (muziek)stuk zitten en die bandbreedte instelt. Volgens mijn weten gebeurt dat niet.
Dus, helaas: proberen en luisteren. Jouw oren geven aan wat de beste HOORBARE kwaliteit is. Met hoofdletters, omdat veel apparatuur met MEETBARE kwaliteit werkt, zoals bij high-end apparatuur, maar mijn en jouw oren horen dat echt niet.

MP3 korter dan het origineel mag niet. Hooguit dat de MP3-speler gokt hoe lang het stuk is, en dat er een afondingsfout is. Ik heb het niet eerder gezien (althans niet met CD’s die ik naar MP3 heb omgezet). Het staat sowieso los van de bitrate.

Geef een reactie

Avatar plaatshouder