Na het behalen van het VWO diploma in 1973 scheidden onze wegen. Julia woonde weer in Amsterdam. Ze studeerde sinologie in Leiden met als hoofdvak Chinees en als bijvak Japans. Tegelijkertijd deed ze verwoede pogingen om haar huis op orde te krijgen. Ze klaagde onophoudelijk over de onrust die ze ondervond van de nog niet uitgepakte dozen en koffers die overal rondslingerden en waardoor het leek alsof het oorlog was. Naast de psychoanalyse en parttime werken als fysiotherapeut bleek de studie sinologie voor Julia te zwaar. In het voorjaar van 1975 besloot ze het bijvak Japans er voorlopig aan te geven. Uiteindelijk maakte ze niet een van de studies af en de gewoonte om na een verhuizing een deel van haar verleden in koffers verpakt te laten, heeft ze de rest van haar leven behouden.
Ik was na mijn examen aan de universiteit van Utrecht psychologie gaan studeren. Mensen met al hun gedragingen en de erachter liggende motieven boeiden me sinds mijn kinderjaren. Maar misschien had de docent, die het introductieblok sociale psychologie inleidde wel gelijk toen hij tijdens een van de eerste colleges de idee opperde dat psychologiestudenten eerst en vooral in zichzelf geïnteresseerd waren. Zeker is dat de onverwachte dood van Jaap een paar jaar eerder, mij opnieuw had doordrongen van het besef dat mijn leven nietig en kwetsbaar was. Dat het iedere dag onaangekondigd verpletterd kon worden zoals een vlieg doodgeslagen tussen de handen van mijn moeder. Kort daarvoor had ik hem nog vrolijk zoemend door de kamer zien vliegen op zoek naar een suikerkristalletje dat wij met het eten van onze boterhammen hadden gemorst. Een moment later lag hij, na de klap, brommend op zijn rug rond te tollen en veegde moeder hem op met stoffer en blik.
Mijn verwarring over de zin van het bestaan, over wat het leven – mijn leven – voorstelde en wat ik daarmee aanmoest, waren de belangrijkste pijlers waarop mijn besluit om te gaan studeren was gevestigd. Het liefst was ik filosofie gaan studeren met mijn neus in boeken van denkers als Kierkegaard, Levinas en Sartre. Ik koos voor psychologie met als bijvak filosofie. Als de tijd me gegeven werd, zo dacht ik, zou een psycholoog zijn nut voor andere mensen kunnen hebben. Ik zou mijn ouders uit kunnen leggen, waarom ik na het behalen van diverse diploma’s in de verpleegkunde – waarmee ik volgens mijn moeder zoveel goeds kon doen voor andere mensen – een studiebeurs van de Overheid moest lenen om te kunnen studeren.
De keuze van Julia om in psychotherapie te gaan was in die tijd een opmerkelijke stap. Kunstenaars waaronder Julia’s moeder waren ervan overtuigd dat een analyse hen van hun drive, hun motivatie om te creëren zou beroven.
De sfeer aan de faculteit waar ik studeerde was ook anti en wel in de breedste betekenis van het woord. Psychosociaal lijden en onaangepast gedrag zag men op de eerste plaats als een gezonde reactie van het individu op ongezonde maatschappelijke machtsverhoudingen. Kiezen voor therapeutische interventie betekende dat je in je werk als psycholoog mensen min of meer zou dwingen om zich aan te passen aan een ziekmakend maatschappelijke bestel.
Onderling en met de docenten voerden we heftige discussies over de ethiek van dit vraagstuk. We waren het er over eens dat het aangrijpingspunt lag bij verdorven systemen en structuren, maar mocht je de enkeling, een mens die psychisch leed en niet in staat was om het systeem te keren zonder hulp onder laten gaan? Het was voor ons een enorm dilemma.
We leefden in een antitijd: antipolitiek, anticultuur, antiuniversiteit antigeneeskunde en van antipsychiatrie met voormannen als Cooper, Laing, Foudraine en Carel Muller.
Het was nog geen jaar geleden dat een lange stoet politiebusjes het terrein van de psychiatrische inrichting Dennendal opreed en op ruwe wijze een einde aan de droom van Nieuw Dennendal maakte. Gewoon: samen mens zijn! Was het antwoord van links georiënteerde jongeren op de medicalisering van de samenleving. Hun ideaal: zwakzinnigen uit het isolement van de opéénhoping bevrijden, brachten ze in praktijk door samen met hen in een paviljoen op het terrein van Dennendal te gaan wonen. Ouderen, zieken en zwakzinnigen zouden weer met en tussen gezonde mensen samen moeten leven. Het fenomeen ging de wereld in als de verdunningstheorie. Het bestuur van de inrichting, departementen, rechtse politieke partijen, journalisten van rechtse dagbladen, maar ook veel ouders van pupillen raakten van deze nieuwe aanpak danig in paniek. Voor – en tegenstanders voerden felle debatten tot in de tweede kamer aan toe en ten slotte besloot de toenmalige regering Den Uyl om in te grijpen.
Medewerkers van de vakgroep Ontwikkelingspsychologie, waar ik later zou afstuderen, waren verbonden geweest met het experiment, dat zich onder leiding van Carel Muller in de bossen van Den Dolder had afgespeeld. Ze ontwikkelden een uiterst links studieprogramma en doceerden wat ze een kritische psychologie noemden. Uitgangspunt was hier net zoals in de vrouwenbeweging de eigen biografie aangevuld met theorieën van Marx, Engels en Freire.
Bewustwording en vrijmaking werden gezien als processen noodzakelijk om bestaande verhoudingen binnen de bezittende – en de niet-bezittende klasse te veranderen. De samenleving, die dan zou ontstaan, zou in beginsel meer gelijkheid in kansen geven aan grotere groepen mensen. En dat op zijn beurt zou weer leiden tot meer welzijn en minder ziekte.
Examens werden afgeschaft. Een briefje met een aantekening dat je aanwezigheid op de betreffende colleges bevestigde, was voldoende voor het behalen van de benodigde punten. Een gang van zaken die bij Piet Vroon tijdens een van zijn filosofiecolleges de legendarische uitspraak uitlokte, dat op deze manier de honden die samen met hun baasjes de colleges volgden ook psycholoog konden worden.
Geïllustreerd: Samen mens zijn
34 reacties
Libelle · 12 oktober 2013 op 08:55
Je zou besmet hebben kunnen geraken, zo ondergedompeld in de linkse invloedsfeer. Het valt me op dat je er heel neutraal over ‘anti’ schrijft, zonder de eigen voorkeur te laten doorklinken.
Bijna geschiedkundig correct.
Zou dat op wijsheid duiden?
Mien · 12 oktober 2013 op 11:16
Leuk inkijkje in een persoonlijke encyclopedie. Verstandsverbijstering is altijd een dankbaar onderwerp binnen de psychologie en psychiatrie. Een stukje moederlijke wijsbegeerte kan dan voordelen bieden. Net zoals alle andere stromingen binnen de maatschappij golft de filosofie ook op en neer. Dat vind ik altijd zo fascinerend. Tsja, en waar staan we nu? Is de maatschappij vooruit gegaan of achteruit? Of kabbelen we even door, ergens in het midden? Ben benieuwd hoe je nu terugkijkt op deze terugblik, want het is alweer even geleden dat je dit geschreven hebt, toch?
Kortom een goedgeschreven stuk dat zorgt voor contemplatie. Graag gelezen.
Sagita · 12 oktober 2013 op 11:44
Mien waarom denk je dat dit stuk, deze terugblik op de zeventiger jaren aan de hand van een persoonlijk leven, van langer geleden is?
Mien · 13 oktober 2013 op 14:16
Vraag en wedervraag? Eerst antwoorden graag. mag ook een eenvoudig ja of nee zijn.
Sagita · 13 oktober 2013 op 14:56
@Mien. Dit stuk is nog niet erg oud. Alle belichtingstijdsstukken zijn van de laatste jaren en blikken terug op de jaren zeventig zoals ik en de mensen in mijn omgeving toen dachten en er ook naar handelden. We hadden idealen, wilden een nieuwe betere samenleving. Gingen de wijken in waar we voor niets allerhande projecten van de grond hielpen zoals rechtswinkels, gezondheidswinkels , buurtwinkels om mensen te beschermen tegen knokploegen die mensen uit hun huis probeerde te drijven zodat ze woekerwinsten konden maken op hun huizen. Mijn levensmotto in die tijd was: als iedereen geeft hoeft niemand te nemen.
Eind jaren zeventig zag je de kentering al komen; ontstond het ikke ikke denken niet op het minst gestimuleerd door de Overheid die niets van Kabouters, Provo’s en Autonomen moest hebben.
De vruchten plukken we vandaag. Psychopaten en graaiers aan de macht. Eerst je eigen zak vullen ook al werkt dat tegen het belang van de totale samenleving in.
Ik ben trouwens nog lang niet klaar met die stukken. Wil er zeker nog een paar schrijven.
Mijn vraag is: kan jij nu na deze informatie nog eerlijk zeggen waarom jij dacht dat ik dit stuk lang geleden geschreven heb, zonder dat je beïnvloed bent door deze info? Ik denk van niet. Je opperde die veronderstelling niet voor niets. Je had daar al ideeën over, maar kiest er voor om die niet naar buiten te brengen.
Mien · 13 oktober 2013 op 15:51
[quote]Dit stuk is nog niet erg oud. Alle belichtingstijdsstukken zijn van de laatste jaren[/quote]
Tsja … het blijft blijkbaar moeilijk om de feiten te vertellen. Hoe oud is dit stuk nu? Je stelt wel vragen, maar verdwaald uiteindelijk in de antwoorden.
Sagita · 13 oktober 2013 op 01:07
Mien het antwoord of de maatschappij vooruit of achteruit is gegaan kan je lezen in de reactie van Ferrara.
Ferrara · 12 oktober 2013 op 15:57
Ik zeg het nog een keer. Goed doorwrocht stuk.
Het gebeuren in Den Dolder heeft blijkbaar maar kort succes gehad.
Dit las ik vandaag in Trouw in een stuk van Paul de Beer
“Rond 1980 waren de verschillen tussen rijk en arm in ons land kleiner dan ooit. Sindsdien zijn ze echter fors toegenomen. Maar we lijken ons nu veel minder druk te maken om die ongelijkheid dan dertig jaar geleden.”
Sagita · 13 oktober 2013 op 01:09
Dank Ferrara ik moet de krant nog lezen, maar ik geloof je op je woord!
Mien · 13 oktober 2013 op 14:19
Het is maar net in welke staat van gemoed en leeftijd je verkeerd en in welke waarheid je geloofd. Niet mee eens dus.
Sagita · 13 oktober 2013 op 16:21
@Mien wat ben jij flauw zeg! En als ik je nu zeg dat ik dit stuk in 2009 geschreven is. Wat is voor jou de meerwaarde om dat te weten? Het is een terugblik en als ik het morgen opnieuw zou schrijven zou het er precies zo uit zien. Mijn ervaringen in de jaren zeventig met het daarbij behorende gedachtegoed veranderen daar niet door. Het is een tijdstip in het verleden en als ik nu een tijdstip in het heden zet, dan kan ik daar een lijn doorheen trekken die richting aangeeft van de veranderingen van hoe mensen sociaal met hun omgeving omgaan. En dan zie ik veranderingen in samenleven van mensen die zorg voor elkaar hebben naar een samenleving van ikke ikke en de rest kan stikken!
2009 dus! Maar in 2013 zou ik het precies zo schrijven. Dus geef me nu maar jouw antwoord, als je dat tenminste heb!
Mien · 13 oktober 2013 op 21:32
Dat antwoord geef je nu zelf al.
Bedankt voor je reactie.
Sagita · 13 oktober 2013 op 23:10
@Mien, je hebt nog steeds geen antwoord gegeven op mijn vraag waarom het voor jou belangrijk is om het precieze tijdstip van schrijven te weten inzake een stuk dat de feitelijke geschiedenis van een periode in het verleden belicht!
Wat is voor jou de meerwaarde bij het lezen daarvan? Of anders gezegd wat maakt voor jou het verschil of dit stuk geschreven is in de jaren 70 zelf, de negentiger jaren, 2009 of een paar maanden geleden? Op die vraag zou ik toch graag antwoord hebben. Immers dat is de kernvraag in deze discussie.
groet Sa.
Mien · 14 oktober 2013 op 08:23
Omdat een mens zich ontwikkelt en omdat ik persoonlijk bij ColumnX liever geen afgelikte boterham consumeer. Maar ik begrijp uit jouw commentaar dat je vashoudt aan oude waarden van vier jaar geleden. De geschiedenis herhaalt zich niet maar blijft bij jou stilstaan. Helaas. Ik wil je graag uitdagen om de oude muk thuis te laten en een stuk te schrijven vanuit het heden. Houd de lezer en jezelf niet voor de gek.
Sagita · 15 oktober 2013 op 00:09
@Mien dank voor je toelichting. Natuurlijk mag mijn stuk ‘Samen mensen zijn’ een afgelikte boterham vinden , hoewel ik daar andere associaties mee heb, en het oude muk vinden nu je weet dat het vanaf 2009 bij mij op de plank ligt. Je hebt daarmee je eerste mening:”Kortom een goedgeschreven stuk dat zorgt voor contemplatie. Graag gelezen” drastisch herzien.
Wat een jaartal al vermag! Maar goed je geeft je mening en je mag die van mij veranderen. Dat is je goed recht en weet dat ik je eerlijke reactie waardeer.
Wel jammer vind ik dat je een aantal argumenten slecht uitwerkt. Waar staat b.v. ‘omdat een mens zich ontwikkelt’ voor? En wat bedoel je met ‘oude waarden van vier jaar geleden’. Een geschiedenis die zich niet herhaalt, maar stil blijft staan bij mij? Als je nu gezegd had dat ik in mijn stuk stil ben blijven staan bij verifieerbare gebeurtenissen in de jaren zeventig dan zou dat zinvol zijn geweest. Nu zijn het allemaal holle frasen die niets zeggen over het stuk dat ik geschreven heb.
Ik hoop niet dat je met die ‘ ontwikkeling van mensen’ bedoelt dat ik meer aan geschiedvervalsing moet doen? Zo’n type die de Holocaust ontkent. Maar goed misschien bedoel je heel iets anders. Mij blijft het onduidelijk.
Ik heb onlangs een prachtige roman gelezen. Het was genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2013. Pier en oceaan van Oek de Jong beschrijft bijzonder mooi de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ik zou je bijna aanraden om dat eens te lezen, maar helaas heeft hij er wel acht jaar over gedaan, dus zal jij het wel oude muk of een afgelikte boterham vinden. Tja ieder zijn meug.
En dat vind ik nu het fijne van ColumnX dat iedereen hier welkom is met zijn/haar verhalen. Dat een geplaatst stuk betekent dat de redactie het goed heeft gekeurd. Goed genoeg om aan andere mensen te laten lezen , die op hen beurt de vrije keus hebben om het wel of niet te lezen en eventueel van een opbouwende kritische reactie te voorzien.
Zo heerlijk vrij! Ik hoop dan ook uit de grond van mijn hart, dat je dit heerlijke goed niet wil verpesten door andere mensen voor te schrijven wat, hoe en wanneer ze moeten schrijven!
Groet Sa!
Nachtzuster · 13 oktober 2013 op 19:04
Totaal offtopic:
(2009 dus! Maar in 2013 zou ik het precies zo schrijven. Dus geef me nu maar jouw antwoord, als je dat tenminste heb!)
Ik heb jouw column niet gelezen, want die boeit mij niet. Maar jouw gequote reactie roept herkenning op en wederom irritatie terwijl het mij niet eens aangaat. Hoe dwingend kun je zijn naar een reageerder die wél de moeite heeft genomen om jouw column te lezen en daarop zelfs positief gereageerd heeft. Met een paar vraagtekens wellicht, ja dat kan. Communicatief zit jij niet helemaal lekker in je ei volgens mij. Met je ‘bevel’ om te moeten antwoorden.
Waarom die toon aanslaan?
Ferrara · 13 oktober 2013 op 19:33
Niet doen, Nachtzuster. Spelen op de man/vrouw.
Het gaat hier tussen Mien en Sagita. Zij moeten het uitzoeken.
Sagita · 13 oktober 2013 op 19:51
@nachtzuster hoezo topic off? Je hebt mijn column niet eens gelezen. Hoe weet jij dan het topic off is? Bij Mien en mij betreft alles wat we zeggen de column zelf. Wij spelen alleen de bal, maar jij vindt het weer nodig om persoonlijk te worden. Dus wil ik ook wel eens persoonlijk zijn: Je commentaar heeft niets met mijn column voor zover het de inhoud betreft, te maken. Ik vind jou gewoon iemand die ruzie zoekt en mensen tegen elkaar opstookt. En dit is mijn persoonlijke mening.
groet Sa!
Meralixe · 13 oktober 2013 op 19:07
Sagita en Mien, ga maar rustig door hoor. Ik durf me al lang niet meer mengen in de debatten. 🙂
Maar he…Sagita, aangaande uw denken over vroeger en nu durf ik U toch te steunen hoor. Ook mijn column “Mijn kleine oorlog” ging al over de gemiste kansen voor mij in een eventuele betere samenleving. En de samenleving nu? In mijn column “T.V. uit” omschrijf ik hoe mensen over lijken gaan om mee te doen aan een dolgedraaide samenleving. :-))
Sagita · 13 oktober 2013 op 19:54
Meralixe dank! En ja met Mien kom ik er heus wel uit!
:-*
Ferrara · 13 oktober 2013 op 19:59
Sag, lees je mail even.
Nachtzuster · 13 oktober 2013 op 22:51
Mijn reactie ligt in het verlengde van jouw toonzetting. Die is nogal eens verre van hartelijk. Je gedraagt je en reageert hier regelmatig als de koningin. Die verhevenheid is nergens op gestoeld. Je publiceert hier net als velen slechts wat verhalen. Overschat dat gegeven niet. Speel eens niet dat wedstrijdje waarin je heel selectief alles overdreven accepteert of afbrandt. Of dat je de beste moet en zal zijn.
Mien redt zich uiteraard zelf wel. Die heeft zijn eigen mening. Ik reageer alleen maar op de negatieve energie die jij zelf veroorzaakt. Ook bij mij. Nadat je meerdere keren persoonlijk naar mij toe bent geworden schiet jouw toon hierboven mij extra in het verkeerde keelgat. Volgens mij heb je onvoldoende besef van je eigen onbeleefdheid of juist extreme beleefdheid.
Sagita · 13 oktober 2013 op 23:21
@ Nachtzuster jij zegt het. Het zijn jouw gedachten. Jouw woorden. Ik herken mezelf niet in het beeld wat je van mij schetst. Ik beschouw het dus maar als projecties. Beelden van iemand zelf op een ander geprojecteerd.
Groet Sa!
Nachtzuster · 14 oktober 2013 op 00:12
Ik had ook niet verwacht dat je mijn beeld zou onderkennen. Daarom gaf ik je voorgaande reactie.
Sagita · 14 oktober 2013 op 01:26
Misschien mankeerde er iets aan de toon die je neerzette! Dat opvoedende van je! Die verhevenheid die probeert mij de maat te nemen! Ben jij de norm hier op ColumnX?
Mien · 14 oktober 2013 op 08:30
Beste dames maak er nu alsjeblieft geen [b][url=http://www.beekieforum.nl/vlokje/Pasen/paasdiversen/kippenhok.jpg]Animal Farm[/url][/b] van.
Groetjes, George
De Redactie · 14 oktober 2013 op 10:27
Dames (Sagita en Nachtzuster), wij verzoeken jullie om de strijdbijl online te begraven. We hoeven ook geen uitleg (van geen van beiden), het mag duidelijk zijn dat wij dit gedrag niet graag zien op Column X en ook niet tolereren. Ophouden dus!
Mien · 15 oktober 2013 op 07:53
[quote]@Mien dank voor je toelichting. Natuurlijk mag mijn stuk ‘Samen mensen zijn’ een afgelikte boterham vinden , hoewel ik daar andere associaties mee heb, en het oude muk vinden nu je weet dat het vanaf 2009 bij mij op de plank ligt. Je hebt daarmee je eerste mening:”Kortom een goedgeschreven stuk dat zorgt voor contemplatie. Graag gelezen” drastisch herzien.
Wat een jaartal al vermag! Maar goed je geeft je mening en je mag die van mij veranderen. Dat is je goed recht en weet dat ik je eerlijke reactie waardeer.
Wel jammer vind ik dat je een aantal argumenten slecht uitwerkt. Waar staat b.v. ‘omdat een mens zich ontwikkelt’ voor? En wat bedoel je met ‘oude waarden van vier jaar geleden’. Een geschiedenis die zich niet herhaalt, maar stil blijft staan bij mij? Als je nu gezegd had dat ik in mijn stuk stil ben blijven staan bij verifieerbare gebeurtenissen in de jaren zeventig dan zou dat zinvol zijn geweest. Nu zijn het allemaal holle frasen die niets zeggen over het stuk dat ik geschreven heb.
Ik hoop niet dat je met die ‘ ontwikkeling van mensen’ bedoelt dat ik meer aan geschiedvervalsing moet doen? Zo’n type die de Holocaust ontkent. Maar goed misschien bedoel je heel iets anders. Mij blijft het onduidelijk.
Ik heb onlangs een prachtige roman gelezen. Het was genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2013. Pier en oceaan van Oek de Jong beschrijft bijzonder mooi de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ik zou je bijna aanraden om dat eens te lezen, maar helaas heeft hij er wel acht jaar over gedaan, dus zal jij het wel oude muk of een afgelikte boterham vinden. Tja ieder zijn meug.
En dat vind ik nu het fijne van ColumnX dat iedereen hier welkom is met zijn/haar verhalen. Dat een geplaatst stuk betekent dat de redactie het goed heeft gekeurd. Goed genoeg om aan andere mensen te laten lezen , die op hen beurt de vrije keus hebben om het wel of niet te lezen en eventueel van een opbouwende kritische reactie te voorzien.
Zo heerlijk vrij! Ik hoop dan ook uit de grond van mijn hart, dat je dit heerlijke goed niet wil verpesten door andere mensen voor te schrijven wat, hoe en wanneer ze moeten schrijven!
Groet Sa![/quote]
[img]http://wilbertwillems.breda.nl/data/files/imagecache/eigen_keuze/wysiwyg_imageupload/96/lange_tenen3.jpg[/img]
Libelle · 15 oktober 2013 op 08:51
Onmiskenbaar geschoren mannentenen.
Mien · 15 oktober 2013 op 09:04
🙂
Sagita · 15 oktober 2013 op 11:18
Sorry Mien dat was niet mijn bedoeling! Kusje erop?
Mien · 15 oktober 2013 op 12:23
[img]http://www.dokterdate.com/cms/wp-content/uploads/pleisterHart-e1350200355336.jpg[/img]
Nachtzuster · 18 oktober 2013 op 01:09
Oké, Sagita. Mijn excuses dat ik mij gemengd heb ik in jouw discussie met Mien.
Sagita · 21 oktober 2013 op 18:26
Nachtzuster bedankt. Ik accepteer je excuses voor meer lees je mailbox.
groet Sa