Het Paerse boeck

Voor zijn raam leest Wibrant bij kaarslicht hardop teksten uit een vuistdik werk. Door zijn hebzucht is hij houder geworden van het Paerse Boeck. Hij had zijn dochter, Isolde, aan de schout verkocht voor honderd florijnen, waarna zij tewerk werd gesteld in de stadskern aan het wed. Echter nadat hij zijn dochter had laten afvoeren kreeg hij spijt. Zoveel spijt dat de duivel er lucht van kreeg.
Toen Wibrant later bij het wed zijn arme dochter de wallenkant zag schrapen, werd hem vanuit het niets door één van de vele koopmannen een boek in zijn handen gedrukt. ‘Lees dit hardop uit voordat het voltooid is en als daarna de Sint Jan dertien keer heeft geslagen, dan keert ze weer.’ Sprak hij. Wibrant wilde de koopman nog vragen of hij daarmee zijn dochter bedoelde, maar hij verdween in de mensenmassa zoals hij kwam. Met het boek onder zijn arm geklemd, op weg terug naar huis, herhaalde Wibrant de woorden van de koopman. Hij was tot alles toe bereid om zijn dochter terug te krijgen.

Sinds die dag leest hij het boek dat gevuld staat met onleesbare zinnen. Ook vandaag weer. Het was Satan die hem had opgelegd om het uit te lezen voordat het voltooid was. Een onmogelijke opgave, want het boek vulde zich aan tijdens het lezen van de laatste zin. Bijna alles had hij geprobeerd om het boek te misleiden, maar het duivelse werk liet zich niet beduvelen. Zelfs niet wanneer hij in stilte de laatste zin uit zijn hoofd leerde en die snel, uit het zicht van het boek, opdreunde. Als hij daarna het boek op de laatste pagina opensloeg, stond er toch weer een nieuwe laatste zin. De volgende ochtend is Wibrant naar het wed gegaan om de koopman te zoeken. Hij wil hem zeggen dat het boek niet uit te lezen valt. Maar de koopman toonde zich niet. Na een dag wachten keert hij teleurgesteld huiswaarts. Onderweg passeert hij een bedelaar en in het voorbijgaan legt hij een florijn in zijn lompen hoed. Niet veel verder gelopen roept de bedelaar hem na; ‘Je leest het verkeerd!’ Wibrant draait zich om en ziet dat de bedelaar verdwenen is.
Thuis slaat hij het vervloekte boek open en vraagt zich af hoe hij het anders kan lezen. Hij piekert en piekert. Na vele manieren te hebben geprobeerd begint hij de laatste zin bij de laatste letter van het laatste woord en leest dat van rechts naar links. ‘De Wet-houdende maatregelen tot het tegengaan van overmatigen arbeid en verwaarloozing van kinderen’, leest hij.

Zo blij als een kind vangt hij aan met omgekeerd lezen. Maanden achtereen leest hij zo het boek terug naar het begin. Alle voorheen onmogelijke zinnen openbaren zich samen als één grote bestuurlijke tekst. Op een vroege ochtend na het eerste woord te hebben uitgesproken, spoedt hij zich naar de Sint Jan en geeft de beiaardier al zijn resterende florijnen in ruil voor één keer de kerkklok om twaalf uur dertien maal te laten slaan. Aan het einde van diezelfde ochtend wacht Wibrant met het dichtgeslagen boek voor zich op het moment dat de klok dertien zou heiten. Bij aanvang telt hij vanaf de eerste beier hardop mee. Na de twaalfde keer duurt het even voordat de dertiende volgt, maar vlak nadat ook die klokslag heeft geklonken wordt er hard op de deur gebonkt.

Voor de deur staat de schout met Isolde aan zijn hand. ‘Ik kom je jouw dochter terugbrengen. Kinderarbeid is vanaf vandaag bij wet verboden en alle kinderen worden weer terug gebracht naar hun ouderlijk huis’, zegt de schout. Wibrant valt op zijn knieën en sluit zijn dochter in zijn armen. Hij geeft het Paerse Boeck aan de schout die dat meeneemt naar het gemeentehuis. Daar wordt het voorzien van een roodleren band en naast de ‘witte’ aangenomen als aanvullend wetboek van de stad.