Huizencrisis? – deel 3 – Opeet-hypotheek

Kent u hem nog, de opeet-hypotheek? In de vorige eeuw bedacht om oudere mensen, die hun huis al (bijna) volledig hadden afbetaald de kans te geven op een extra goed pensioen, of zomaar wat extra “bestedingsruimte”. Althans, zo vertellen de marketingbrochures en websites van de verstrekkers van deze hypothecaire vondst. Je zou ook kunnen betogen dat de marketingmaffia van de banksters hun pijlen hebben gericht op een bijzondere doelgroep: de financieel onafhankelijken. Degenen waar niets meer aan valt te verdienen. Dus is een product geconstrueerd die ook deze doelgroep kan binden. Tot de dood. Met gevolgen die je als menselijke tragedies zou kunnen omschrijven.

De opeet-hypotheek. Ook wel omkeerhypotheek, of – heel slim – seniorenhypotheek genoemd. Hoe werkt die ook al weer? Wel, het gaat ongeveer alsvolgt. Als iemand zijn huis (bijna) heeft afbetaald, kan hij een extra hypotheek afsluiten. Een lening met het huis als onderpand. Deze lening wordt niet in een keer opgenomen (zoals het geval is als je een hypotheek neemt om een huis te kopen, in dat geval heb je ineens een bedrag nodig ter hoogte van de koopsom) maar in delen. Bijvoorbeeld iedere maand een bedrag. En wellicht eenmalig, of, incidenteel, een groter bedrag, bijvoorbeeld als je een grote aanschaf wil doen of je kinderen een schenking zou willen doen.

Het wezenlijke verschil met een “normale” hypotheek, is dat je geen maandelijkse aflossing hoeft te doen. Althans, niet zichtbaar. Iedere maand wordt een bedrag met rente bij het geleende bedrag bijgeteld. Met andere woorden, de hypotheekschuld neemt maandelijks toe. In feite beleen je steeds een groter stukje van je huis (dat je al (bijna) had afbetaald).

Het is een briljante marketingtruc. Mensen die hun hele leven zuinig – of laat ik zeggen – verstandig met hun geld zijn omgegaan en geen schulden hebben gemaakt, wordt een worst voorgehouden dat ze meer geld kunnen uitgeven dan er maandelijks binnenkomt. Geld dat ze helemaal niet zouden hoeven uit te geven. Immers, ze zijn al jaren een bepaalde levensstandaard gewend. Maar het blijkt voor de zojuist gepensioneerde financiële leek niet altijd even gemakkelijk om weerstand te bieden aan de fraaie voorgespiegelde voorstellingen van cruises, flat screens of gelukkige kinderen die zichtbaar genieten van hun erfporties.

Dit alles, omdat hun huis een “overwaarde” zou hebben. Overwaarde. Volgens mij heeft alles wat je hebt gekocht en hebt betaald “overwaarde”. Mijn auto heeft overwaarde. Mijn meubels hebben overwaarde. Mijn kleding, computer, zelfs de inhoud van mijn ijskast heeft “overwaarde”. Omdat ik het heb betaald. Omdat het niet op afbetaling is gekocht. Beste mensen: Overwaarde is een lege huls! Een concept. En concept dat slechts bestaat in een virtuele wereld van subjectieve waarderingscriteria en ongedekt fiatgeld – een netter woord voor “schulden”.

Het is merkwaardig dat mensen die hun halve leven de lening op hun huis hebben afbetaald – inclusief de daarbij behorende kosten (rente, etc), waardoor waarschijnlijk meer dan het dubbele van het oorspronkelijke geleende bedrag wordt betaald – bereid zijn om wederom een lening met hun huis als onderpand aan te gaan, en daar wederom kosten over te gaan betalen. Terwijl ze financieel onafhankelijk zijn!

En inmiddels met een schrikbarend aantal tragische consequenties. Vele senioren, die nog niet eens zo lang geleden trotse financieel onafhankelijke bezitters waren van een eigen huisje, waar ze jarenlang voor hadden gewerkt en gespaard, dreigen uit hun huis te worden gezet. Omdat het geleende bedrag (de hoofdsom) de – afgelopen jaren flink gedaalde – waarde van hun huis overtreft. Van “overwaarde” is nu geen sprake meer. En de bank blijkt onverbiddelijk.

Tweemaal geplukt en vervolgens op straat gezet. Hoe zou u zich voelen als u als 75-jarige met kwakkelende gezondheid voor het eerst in uw leven geconfronteerd wordt met dwangbevelen, incassobureaus, mogelijk faillissement en de stress van uitzetting?