Ietsisme

De Nederlandse taal is binnenkort 9.000 woorden rijker. Naast de woorden ‘Sorry-democratie’ en ‘Harrypotterbril’ is het woord ‘Ietsisme’ inmiddels ook Algemeen Beschaafd Nederlands. Het is te hopen dat mijn computer deze woorden ook snel herkent want de spellingcontrole licht nu nog rood op terwijl ik deze nieuwe woorden aan het schrijven ben. Taal is altijd in beweging, moet met zijn tijd meegaan en dat is maar goed ook. Ik lees wel eens teksten uit de 17e en de 18e eeuw en denk dan wat wordt daar nu precies bedoeld? Wat schrijven deze mensen een andere taal dan wij vandaag de dag gewend zijn. Zelfs bij het horen van het Polygoon journaal van nog geen vijftig jaar geleden, denk ik dit is een andere tijd. De vraag kan overigens ook worden gesteld of we met het woord ‘Iron-Lady’ niet te ver doorschieten. Volgens de samenstellers van de nieuwe Dikke Van Dale wordt het woord in de dagelijkse omgang gebruikt en is het dus goed Nederlands. Persoonlijk vind ik dit wel iets te kort door de bocht. Het woord …-Marokkaan wordt ook door veel Nederlanders gebruikt maar dit maakt het in mij visie nog niet tot goed Nederlands.

Ietsisme is een woord dat voor het eerst een paar jaar geleden in een column werd gebruikt door de natuurkundige Ronald Plasterk. Ondanks dat dit woord van een natuurkundige komt, vind ik het eigenlijk meer een levensbeschouwelijk woord, zeg maar een GV-woord. In de politiek kennen we al het H-woord (Hypotheekrenteaftrek) dus wellicht kennen we ook binnenkort het GV-woord als uitdrukking. In tegenstelling tot Minister Pechtold durf ik het GV-woord wel in de mond te nemen. Volgens Plasterk verwijst Ietsisme naar de uitdrukking of zegswijze van mensen die niet zozeer meer in een hogere macht als God geloven, maar menen dat er toch wel iets moet zijn. Dit iets laat zich moeilijk omschrijven en wordt door Plasterk, Ietsisme genoemd. We kennen dus binnenkort naast het Protestantisme, Katholicisme en Humanisme ook het Ietsisme.

Met de opneming van het Ietsisme in het Van Dale Groot Woordenboek van de Nederlandse taal is de weg geëffend voor de erkenning van een nieuwe levensbeschouwelijke stroming in Nederland; het Ietsisme. Het zal niet lang duren of de woorden Ietsist (aanhanger van het Ietsisme) en Ietsistoloog (iemand die het Ietsisme wetenschappelijk bestudeerd) vinden ook hun plaats in de Dikke Van Dale. Geestelijke verzorgers bij de krijgsmacht dienen er rekening mee te houden dat zij binnen afzienbare tijd er een nieuwe collega bij krijgen: de Ietsistiaan. Het zal de geestelijk verzorger zijn voor al die mensen binnen de krijgsmacht die menen in iets te geloven, behalve in zichzelf of in God.

U zult begrijpen dat ik hier aan het overdrijven ben en wellicht denkt u dat ik zelfs te ver doorschiet. Maar in tijden waarin veel mogelijk lijkt te zijn en er weinig meer zeker is, is het geen vreemde gedachte dat het Ietsisme een nieuwe levensbeschouwelijke stroming gaat worden. Ronald Plasterk was de redactie van het Van Dale Groot Woordenboek dan ook zeer erkentelijk dat het door hem nieuw gevormde woord opgenomen zou worden in het standaardwerk van de Nederlandse Taal. Hij noemde zelfs dat hij nu onsterfelijk zou zijn geworden en dit terwijl de beste man baanbrekend onderzoek doet naar het bestuderen van DNA-structuren. Iets wat mij veel ingewikkelder lijkt dan het bedenken van nieuwe woorden. Hoe ijdel kan een mens zijn?

Auteurs die in de Parera Society schrijven, moeten iets van deze ijdelheid herkennen. Mensen met een mening die ongevraagd hun visie op onderwerpen geven en het Caribisch gebied in schieten. Neem nu Bart, met veel plezier lees ik zijn bijdragen, maar drie columns per uitgave vind ik wel wat veel. Heeft hij in Nederland wel genoeg te doen, vraag ik me dan af? Kan die man niet fulltime schrijver worden of de politiek in gaan? Er zijn toch hier wel voldoende andere mensen die hun gedachten op papier willen zetten? Zelf ben ik overigens ook niet vies van enige vorm van ijdelheid. In reactie op het Ietsisme van Ronald Plasterk heb ik ook een nieuw woord bedacht. In tegenstelling tot wat hij vaak als antwoord op de vraag krijg of mensen nog ergens in geloven, krijg ik vaak als antwoord: “Ik geloof helemaal in niks.” Het zijn de mensen die niet geloven in een God of welke hogere macht dan ook. Wat ik als humanist overigens wel teleurstellend vind, is dat ik bemerk dat ze ook niet meer in zichzelf of in hun medemensen geloven. Ze zijn van hun geloof gevallen en weten niet meer goed raad met levensbeschouwelijke en spirituele zaken. Het is om deze reden dat ik als tegenstelling voor het woord Ietsisme het woord Niksisme wil introduceren. Het Niksisme staat voor niks en dat is op tweeërlei wijzen uit te leggen: niets is de mens gek genoeg en de visie van de mens op het leven bestaat uit helemaal niks, heeft geen inhoud. Dus bereid u maar voor, binnenkort is er binnen de krijgsmacht naast de Ietsitiaan nog een nieuwe geestelijk verzorger werkzaam: de Niksist. Iedere keer opnieuw ben ik weer verbaasd over wat woorden voor invloed op onze gedachten kunnen hebben. Het bevestigt maar weer eens mijn denkbeeld dat mensen met taal hun eigen werkelijkheid creëren.

Erwin Kamp
Humanistisch raadsman