Kleuren van liefde

Alsof je verdwaald bent…je kent de weg wel, maar kunt hem niet vinden. Je hoort zijn stem maar hij zegt niets meer. Je voelt zijn armen haast om je heen, maar je kunt hem niet aanraken. Je bent je bewust van zijn aanwezigheid, maar je bent de enige. De liefde is niet voorbij, maar het leven wel. Het is niet te begrijpen en niet uit te leggen. Je wilt dat hij weer tastbaar is, dat hij terugkomt. Maar wat je ook doet, zegt, roept of schildert, hij blijft weg. Hij is achter een muur verdwenen die dood heet, jij staat er voor en kunt niet meer bij hem komen.

Dit wanhopige gemis, gedreven door liefde en gezegend met een enorm talent, stelde Marte Röling in staat om bijna zestig gigantische portretten van haar grote liefde Henk Jurriaans te schilderen. ‘Ik wilde hem pakken, ik wilde hem grijpen’, zo verklaart ze de buitenzinnige schilderdrang die haar negen dagen na de dood van Henk beving en nog steeds niet voorbij is. Een pijnlijk proces, want elke keer als een portret af is, volgt de desillusie. Hij is en blijft immers dood.

Ergens vertelt Marte over het spanningsveld dat zij zelf oproept. Ze schildert Henk Jurriaans zoals zij hem ziet. De ene keer lachend, soms droevig, nadenkend, arrogant of geconcentreerd. Alle schakeringen van zijn gevoel vereeuwigt zij in felle kleuren op doeken van twee meter bij twee meter. Maar Jurriaans zelf heeft daar niets over te zeggen. Voelde hij zich echt zo? Vindt hij het leuk om zo geportretteerd te worden? Hij is geen baas meer, noch over zijn eigen gevoelens noch over zijn beeld.

Het is zo herkenbaar. Hoe vaak hoor ik mezelf niet praten over de vader van mijn dochter. ‘Ja, dat zou Papa leuk hebben gevonden’, ‘Hier zou hij van hebben genoten’, ‘Dat zou hij niet waarderen’. De achterblijvers worden de baas over degene die er niet meer is. Wij bepalen, zij niet meer. Wij gebruiken ze, om ons eigen verlies te lenigen. En dat is soms héél mooi. Zoals de expositie ‘Portretten van een Liefde’ van Marte Röling.

Ik ben gaan kijken met een vriendin en haar dochters. Museum ‘De Fundatie’ in Zwolle leent zich uitstekend voor deze schilderijententoonstelling. Van verre is de duif van Marte te zien, die overal neerstrijkt waar haar schilderijen heen gaan. Het is een klein, overzichtelijk museum waar je nog gewoon dicht voor een schilderij kunt staan. De penseelstreken kunt zien en zelfs zou kunnen voelen. Maar dat doe je natuurlijk niet. Zelfs de twee jongedames waren onder de indruk.

Anna is negen en schildert zelf ook. Ze was overdonderd door het felle kleurgebruik van Marte. Ze kon het zelf niet anders omschrijven dan ‘een beetje eng’. De intensiteit van de liefde spatte inderdaad van de schilderijen af. Oorlogskleuren zou je het kunnen noemen. Jurriaans in het roze, geel en groen. Voor een klein meisje dat alle ‘grote mensen emoties’ nog moet leren kennen, ook wel een beetje teveel van het goede.

Emma, de jongste van zeven, zag er de humor wel van in. ‘Was die man boos?’ vroeg ze zich af. Goed gezien, die boosheid was er. Marte schilderde een heftige liefde in oorlogskleuren. Oorlog tegen de dood. Het resultaat? Enorme portretten die samen de schitterende kleuren van de liefde laten zien. Want één beeld zegt meer dan duizend woorden. Ook als het om liefde gaat. Daar zouden schrijvers jaloers op kunnen worden. Maar dat woord past niet in een tekst over Marte en Henk.