Oktober 1944
Bovenop de dijk, aan de overzijde van het water, staat een donkere koets met twee zwarte paarden. Op hun hoofd dragen ze een pluim. Achter de koets, voor de wijd geopende deuren zie ik mijn vader staan. Zijn handen tillen een kleine kist. Het is mijn allervroegste herinnering; een stilstaand beeld. Alsof ik kijk naar een zwart-wit foto die in mijn geheugen is afgedrukt. In mijn gedachten zoek ik naar de plek waar ik heb gestaan. Ik loop over een smalle draaibrug, daal het pad af tot onder aan de dijk en kom uit bij ons ouderlijk huis. De deur aan de achterkant is open. In de woonkamer, voor het raam, sta ik op het puntje van mijn tenen en klem me vast aan de houten vensterbank. Hoe groot is een kind van amper drie jaar oud. Het is een grijze dag, eind oktober. In het kistje ligt mijn zusje Tonia.
‘Het wordt een bevrijdingskindje,’ heeft de dokter bij iedere controle gezegd. De bevrijding laat op zich wachten. Het westen van Nederland, mijn vader, moeder en hun zes kinderen moeten de hongerwinter nog door. De datum waarop mijn moeder is uitgerekend is al lang verstreken als mijn zusje eindelijk wordt geboren. Haar brede schouders en gewicht van twaalf pond laten zich moeizaam uit het geboortekanaal verlossen. De dokter zweet bij het spaarzame licht van een knijpkat in de verduisterde kamer. Tevergeefs. Aan het einde van de bevalling huilt alleen mijn moeder.
Het is mijn eerste ontmoeting met de dood. Onze paden zullen zich vaker kruisen. Soms zoek ik hem, lijkt het wel. Ik trek een ketel kokend water over me heen, val in het water onder de brug waar ik nog net op tijd word uitgevist en loop onverwacht de weg over pats boem onder een motorfiets. Soms komt hij bij ons thuis en kijk ik toe.
[b][url=http://kalakala-devogeldievliegt.blogspot.nl/]Uit: Kala Kala[/url][/b]
Tonia zou vandaag 68 jaar geworden zijn als het lot haar gunstiger geweest was. Soms vraag ik me af wat het voor mijn ontwikkeling betekend zou hebben als Tonia was blijven leven? Als ik niet tussen allemaal jongens was opgegroeid, maar een drie jaar jonger zusje aan mijn zijde had gehad?
Meer meidenkracht in het voetbalelftal, zodat mijn broertjes niet zomaar wegkwamen met: ‘Zij is een meisje, zij doet voor spek-en-bonen mee.’
Mijn doelpunten gewoon geteld waren en ik niet afgerekend was op mijn geslacht, maar loon naar werk had gekregen?
Als?
‘As is verbrandde turf,’ haalde een vriendin onlangs nog een uitspraak van haar moeder aan. Dus gedenk ik Tonia op haar geboortedag en neem ik mijn leven voor lief.
20 reacties
WritersBlocq · 24 oktober 2012 op 14:55
Wat een mooi beeld, vooral dat je je allervroegste herinnering een stilstaand beeld noemt, dat treft op de een of andere manier.
En Tonia heeft een onuitwisbare indruk op je gemaakt, en doet dat nog. Fijn dat je haar elk jaar herinnert/herdenkt. En wegdromen over leuke zussen hebben, is dat niet beter dan bijv. een verschrikkelijke zus hebben?
trawant · 24 oktober 2012 op 15:26
Wat een prachtig beeldend en afgewogen verhaal.. alles op z’n plek geen ‘cent teveel’.
Tot aan Kala.. daarna vind ik het naschrift afbreuk doen,je kijkt daar vanuit NU, voor jezelf natuurlijk belangrijk, maar voor het verhaal niet nodig, de lezer denkt de rest er zelf wel bij..
Pierken · 24 oktober 2012 op 17:15
Heimwee hebben naar iemand die altijd is meegereisd, maar nooit hebt gekend. Mooi thema! Zo scheen ik er één van een tweeling te zijn. Mijn latente broer. Wat hadden we elkaar hier kunnen opkloten.
‘Aan het einde van de bevalling huilt alleen mijn moeder’. In deze context wat mij betreft één vd mooiste manieren om te zeggen dat haar dochter overleden was.
Of: ‘Soms komt hij bij ons thuis en kijk ik toe’. Hele mooie beeldspraak. Hoe ziet ie er eigenlijk uit? Geef de Dood iig nooit koffie en verzwijg hem jouw verjaardag!
Welk gedeelte citeer je overigens uit ‘Kala Kala’?
Libelle · 24 oktober 2012 op 17:16
‘Aan het einde van de bevalling huilt alleen mijn moeder’. Wat een drama, verpakt in een zinnetje van tien woorden. Magnifieke slotzin van de leidende alinea.
Sagita · 24 oktober 2012 op 18:46
Tweede helft hoofdstuk één. 1944
Het enige wat de Dood mag doen is gras maaien! Ik ken nog wel een stukkie dat er nodig aan toe is! X
Groet Sa!
Ferrara · 24 oktober 2012 op 19:12
Sag, wat een mooie reacties krijg je bij CX
Yfs · 24 oktober 2012 op 21:19
‘Aan het einde van de bevalling huilt alleen mijn moeder’ Inderdaad een ongelooflijk mooi geschreven zin. Zo eentje die je nooit meer vergeet eenmaal gelezen. Mooie column maar ben het met Trawant eens dat het naschrift zoals hij dat zo mooi zegt afbreuk doet. De vraag ‘Als?’ of in het engels zo mooi ‘what if?’zou een mooi onderwerp zijn voor een column op zich. Heel mooi geschreven Sagita!
Sagita · 25 oktober 2012 op 00:13
Ja echt! Heel wat beter dan van de lui die mijn manuscript Kala Kala voor uitgever Letterrijn hebben gelezen. Dat is echt schokkend.
Sagita · 25 oktober 2012 op 00:55
Dank voor het lezen en jullie reacties. De bedoeling was dat het de 22ste geplaatst zou worden, maar dat is niet gelukt. Het lag vooral aan mij, omdat ik het pas op die dag onder de noemer actueel heb ingezonden, maar het verhaal komt toch nog goed over.
Zoals jullie kunnen zien is het grootste deel een citaat uit Kala Kala : een kleine roman die hier al zo’n tien jaar op de plank ligt en ook ergens als blog online rondzwerft.
Begin deze eeuw is het bij verschillende uitgevers geweest. De Geus bijvoorbeeld beoordeelde het bijzonder zowel naar vorm als inhoud. Sluit aan bij universele thema’s, de stijl helder en compact. De stijl in het cursieve gedeelte over de bevalling vinden ze doelmatig maar niet sterk. In het grote verhaal weet ik met eenvoudige stilistische middelen een sterk gevoel over te brengen. In de redactie is uitvoerig over het manuscript gesproken, maar ze gaan niet tot uitgeven over omdat het boek op niveau van taal en beeld niet genoeg verrast.
Nelleke Geel heeft het helemaal gelezen en mij geadviseerd om het naar Querido te sturen omdat zij vond dat Kala Kala wel degelijk kwaliteit had. Eindelijk na twee jaar kreeg ik het van Querido terug met de mededeling, dat ze niet tot uitgave overgingen. Daarna was ik het een beetje zat.
Ik stuurde het onlangs naar een beginnende Uitgever Letterrijn om het toch nog eens een kans te geven. Deze werken met een lezersgroep. Verleden week kreeg ik het terug met een afwijzing. De kritiek die ze gaven was echt afgrijslijk. Strookte totaal niet met wat ik eerder aan kritiek op Kala Kala heb gehad.
Het punt dat ze het verhaal niet af vinden, vind ik persoonlijk wel wat hebben, en dat is ook de reden waarom ik mijn visie vanuit het nu loslaat op Kala Kala. Misschien dat ik delen ervan toch kan gebruiken voor het verdiepen van andere verhalen.
Groet Sa!
Wayan · 25 oktober 2012 op 03:26
Ik vind dat je boek moet worden uitgegeven.
Je schrijft met een feilloos gevoel voor het juiste woord op de juiste plaats, je natuurbeschrijvingen zijn zo fris dat het lijkt of ik zelf in het weiland sta, en je sfeerbeschrijving van de vijftiger jaren van de vorige eeuw is goddelijk.
Meralixe · 25 oktober 2012 op 07:09
Ik heb hier op column x al vaker ergernis gelezen over het uitgeven van een boek.
Nu toch eventjes terug naar de column:
Als er in een column nu en dan een diamantje van een zin te vinden is, dan is het dit mooi geschreven en daarmee basta!!!
‘ Aan het einde van de bevalling huilt alleen mijn moeder.’ is er zo één om te omkaderen. :hammer:
Trouwens, wie kan de eerste twee alinea’s verbeteren?
arta · 25 oktober 2012 op 11:29
Ik zou jouw verhaal absoluut kopen!
Je schrijft mooi, Sagita, heel mooi.
Sagita · 25 oktober 2012 op 11:50
:kus:
groet Sa!
Sagita · 25 oktober 2012 op 11:51
Dank! Doet me goed!
groet Sa!
Dees · 26 oktober 2012 op 13:01
Wat ik erg mooi vind is de laatste zin en hoewel dat naschrift misschien niet had gehoeven, vind ik de laatste zin zo mooi, dat ik bijna denk dat het verhaal daar moet starten; het is een pracht van een openingszin.
Het eerste stuk is ook mooi. Maar te echt misschien, te schel licht op een scene die ook echt was. Verder vind ik het teveel informatie in een te klein stukje, want ik wil het verhaal van de bevalling lezen. 12 pond, dat verdient een verhaal, dat is een verhaal!
Ik vind dit stukje een typisch voorbeeld van wat velen hier doen, wat ik zelf ook al meermalen heb gedaan, zonder het overigens op dat moment in de gaten te hebben, een verhaal schrijven dat over een ander gaat, maar dan ineens weer naar de zelf wordt toegetrokken.
Ik wil lezen over Tonia, haar verhaal is hoe kort dan ook, de moeite van het vertellen waard. Of ik wil lezen over jou. Maar dan niet achter de sluier van een ander. Ik wil fictie lezen en dat is meer dan het opschrijven van zaken binnen de kaders van je eigen geheugen, dat is ook het voortborduren op wat je verder niet weet, om het mooi, of gruwelijk, of in ieder geval voorstelbaar te maken. Of ik wil factie lezen, maar dat is dan weer meer dan op een mooie wijze opschrijven van je persoonlijke herinneringen, dan verwacht ik van je dat je als een detective alles uitpluist dat er omheen gebeurd is.
En voor je denkt wat een epistel om mijn schrijfsel naar beneden te halen, ik zeg dit allemaal omdat ik je zou willen lezen (en daar zijn er maar weinig van) in een echt boek, met papier als bladzijden, omdat je de taal en de gevoeligheid hebt. Maar de inhoud voor mijn gevoel nog niet op orde.
Dees · 26 oktober 2012 op 13:21
Hmm, ik reageer vaak voor ik de reacties lees, maar in het licht van jouw eigen uitleg is mijn reactie wat misplaatst misschien.
As is verbrande turf, dus ik laat hem toch staan. Veel succes met je verhalen!
Sagita · 26 oktober 2012 op 14:31
Heel goed! Want ik vind dat je een fantastische reactie hebt gegeven!
groet Sa!
Sagita · 26 oktober 2012 op 15:04
Dees wat een mooie en sterke reactie. Je zet hier een mening neer waar ik wat mee kan. Denk nu ja natuurlijk er is veel meer over Tonia te vertellen en ook te onderzoeken. Kinderen geboren in de hongerwinter (1944) daar is onderzoek naar gedaan. Ik heb wel eens een verhaal gehoord dat (terwijl de vrouwen ondervoed waren) er meer zware kinderen geboren werden. En dan waarom droeg mijn moeder haar dochters overtijd terwijl ze de jongens wel op tijd los kon laten.
In die zin is Kala Kala echt niet af. Alleen ik heb Kala Kala echt vanuit een onderstroom geschreven als een soort toeschouwer. De ene visuele herinnering trok de volgende te voorschijn en de woorden vormden zich vanzelf. Het is nooit mijn bedoeling geweest om mooi te schrijven als je begrijpt wat ik bedoel.
Verder schrijf ik onder synoniem omdat ik kinderen heb voortgebracht als bewust ongehuwd moeder. Iets waarover ik heel graag wil schrijven, maar dan verstrikt raakt in de belangen van de kinderen,hun positie in de samenleving niet wil schaden. Het is echt soms zo ingewikkeld. Kinderen zijn met recht je achillespees!
Ik lees momenteel Tonio van A.F.Th. van der Heijden en ben jaloers op wat hij allemaal durft te schrijven. Tot in de finesses uitwijdt over de kleinste dingen zonder dat het verveelt. Das knap!
Nogmaals dank voor je reactie!
groet Sa!
Meralixe · 27 oktober 2012 op 08:02
Dees en Sagita, ik heb deze discutie met argusogen gevolgd. Ik herkende zeer duidelijk mezelf in mijn manier van schrijven. Dank voor de tips, verborgen in uw over en weer geschrijf. :pint:
xiuli2 · 29 oktober 2012 op 04:15
Genuinely feel cold within the winter, even for the male? That is certainly certainly basically since you do not have a [url=http://www.northfacejacketsforsale.net]north face promo code[/url] to preserve you warm. This higher top good quality brand now is possessing [url=http://www.northfacejacketsforsale.net]north face pro deal[/url], so do not miss this opportunity in this winter.