Niemand die op kwam dagen

De lezing over eenzaamheid werd welgeteld door één persoon bezocht. In het achterafzaaltje van het café waren achtenzestig stoelen klaar gezet, de negenenzestigste stoel was op verzoek van de spreker verwijderd omdat deze mogelijk aanstoot zou kunnen geven. Tijdens zijn voorbereidingen had hij de stoelen geteld en welgeteld besloten dat die ene maar beter verwijderd zou kunnen worden. Zijn lezing verliep naar omstandigheden goed. Hij kende de woorden die hij zou gaan spreken maar om die daadwerkelijk tot anderen te richten was een tweede dat moeilijk voor hem bleef. Het was ook een eenzaam proces natuurlijk; spreken, een lezing geven, lezen. Hij had wel eens theorie bestudeerd over zaken als interactie met het gehoor maar zelfs wanneer hij die stof voor zichzelf hardop las, betekenden die woorden niets bijzonders voor hem. Interactie was naar zijn idee meer iets voor cabaretiers of muzikanten. Niet iets voor een spreker zoals hij. Hij had immers iets te vertellen. En hij deed dat naar omstandigheden goed.

Hij vertelde over de relatie tussen het gevoel en de realiteit van het eenzaam zijn. “Eenzaamheid is een unieke emotie”, zo sprak hij. “Eenzaamheid kan voor degene die het voelt, uiteindelijk pure realiteit worden. Daarmee is eenzaamheid van alle emoties de enige die geheel onafhankelijk van andere mensen of omstandigheden in werkelijkheid omgezet kan worden. Een verliefdheid bijvoorbeeld bestaat alleen bij de gunst van iemand anders. Blijdschap, verdriet, woede en teleurstelling zijn altijd het gevolg van iets of van anderen. Ook vervagen zij met de tijd, ook als vergeten niet per se vergeven betekende. Of zij worden hernieuwd. De liefde is altijd op andere mensen gericht, of voor de materialisten onder u: op zaken. En zelfs wanneer men de liefde voelt, dan nog is dit geenszins een garantie voor of men dit weet te realiseren door het met de ander te delen. En dat brengt ons op een andere eigenschap van de liefde; het feit dat deze beantwoord moet worden. Eenzaamheid daarentegen is geen vraag op zich. Eenzaamheid is voor velen juist het antwoord op alle vragen die men nooit aan anderen heeft hoeven, willen of durven stellen. Wanneer het gevoel van alleenzijn eenmaal postgevat heeft, staat de weg naar de realiteit van de eenzaamheid open. En daarmee is eenzaamheid van alle emoties de meest eerlijke.”

Aan het einde van zijn lezing gaf de spreker geen gelegenheid tot het stellen van vragen omdat hij dacht dat er dan meer van hetgeen hij gesproken had zou beklijven. Hij gaf een kort knikje naar de zaal zonder deze in te kijken waarop hij achter het spreekgestoelte vandaan stapte en de zaal zijn rug toedraaide om zijn spullen bij elkaar te zoeken.

Het éénkoppig publiek zette het kop en schoteltje waaruit hij eerder de koffie met melk gedronken had zachtjes terug op de bar waaraan de cafébaas in slaap gevallen was. Hij vroeg zich af of het wel eerlijk was tegenover de cafébaas om zomaar zonder iets te zeggen te vertrekken. Het antwoord wachtte hij niet af en hij verdween even geruisloos als hij op was komen dagen.