Ouderavond

Zo’n twee keer per jaar plegen we rücksichtslos ingedeeld te worden voor de zogenaamde ’tafeltjesavonden’. De rituele zelfkastijding voor de ervaren lesboer op leeftijd waar het jongere, argeloze deel van mijn gedrogeerde collega’s, iedere keer weer lekkend van enthousiasme en behoorlijk reikhalzend naar uitkijkt. De ultieme mogelijkheid voor ouders en lesgevers om na een trimester in tien bloedstollende minuten gezamenlijk de trieste balans op te maken van de geleverde inspanningen. Een eigentijds en dus volledig dóórgedemocratiseerd gebeuren dat z’n penetrante schaduwen al weken vooruitwerpt. Er dienen strookjes ingeleverd te worden waarop de pappa’s en de mamma’s de topdrie van hun dromen uit het docentenbestand kenbaar maken. Een geavanceerd computerprogramma hoest vervolgens rimpelloos de speellijst voor zo’n avond op, waarna de happening kan beginnen.
En die gesprekjes ademen langzamerhand toch een tikkie andere geest dan in de mooie tijden van weleer, toen er waarachtig nog wel eens sprake wilde zijn van een empathische gedachtewisseling waarbij het belang van het kind centraal mocht staan. Vroeger zat een kind dat op de mavo hoorde gewoon op de mavo. Als er wat meer in zat was de havo z’n voorland en steeg de cito-score tot ongekende hoogte dan mocht ie z’n geluk op het vwo en zelfs gymnasium beproeven.
Maar vanaf het ongelukkige moment dat de mavo getransformeerd werd tot vmbo, in allerlei stuitende publicaties al gauw bestempeld tot ‘afvalputje’ van het onderwijs, haastten de bezorgde ouders zich massaal naar de basisschool om daar voor hun nazaten toch vooral maar een advies los te peuteren waar op z’n minst iets als een havo-luchtje aan zat. En dat maakt zo’n tienminutengesprek er bepaald niet vrolijker op. Het klapwiekt alle kanten uit, mag met de beste wil van de wereld vooral niet meer over je vak mag gaan, maar staat geheel en al in het teken van jouw grenzenloze onderschatting van hun fenomeen. En als je het ongekende genoegen smaakt ook nog eens mentor van dat fenomeen te zijn, ben je écht aan de beurt. Geen wonder dat menig docent zich in de aanloop naar die sessie dikwijls nog even in collegiaal verband uitgebreid laat vollopen.

Vroeger nam de vader van de brugpieper, die tevoren uiteraard nog even een verfrissende douche genomen had, gekleed in z’n zondagse pak, plaats aan je tafeltje en informeerde in alle bescheidenheid bij jou als expert naar de meest geëigende aanpak voor zoonlief.
Nu moet je het maar al te vaak doen met een kauwgum kauwende proleet in camping-smoking, compleet met honkbalpet (vijf minuten later aanwezig dan z’n computeruitdraai aangeeft) die zelf hoegenaamd geen enkele opleiding heeft genoten. Niet dat hij daar wat aan kan doen. Maar die je in zijn oneindige wijsheid intussen brutaalweg wél even aan je verstand probeert te peuteren hoe briljant en absoluut vwo die kleine van ‘m wel niet is.
In werkelijkheid blijkt het betreffende knaapje na een half jaar degelijk wiskunde-onderwijs van een dappere, nooit versagende collega, amper in staat een cirkel van een vierkant te onderscheiden. Maar als jij voorzichtig oppert dat de kleine Dennis wellicht gebaat zou zijn bij een lichte beknotting van zijn nevenactiviteiten: drie energieverslindende sportclubjes en twee middagen, zowel lichamelijk als geestelijk, ongemeen zwaar rekken vullen bij de plaatselijke grootgrutter, breekt de pleuris aan alle kanten uit. Wat jij wel niet denkt!
Alle pogingen om met hem nog enkele saillante bijzonderheden te delen over jouw prachtige vak Nederlands en in het bijzonder het functioneren daarbij van z’n qua mogelijkheden schier onovertrefbare zoonlief, zijn bij voorbaat ten dode opgeschreven. Verspilde moeite. Pa heeft immers geen enkel benul van het bestaan van zoiets prachtigs als een ‘persoonsvorm’. En over het oeroude fenomeen ’t kofschip’ hebben we het al helemaal niet.
Het meer dan verheffende gesprek wordt wreed verstoord door de genadeloze bel, ten teken dat er afgerond moet worden. En leg dan maar ’s op een fatsoenlijke manier uit dat ie toch echt in de hem toegemeten tijd aan de bar vijf minuten te lang koffie met koek heeft staan slempen met die iets te jolige jonge gymjuf en daardoor geen enkel recht heeft op de hem beloofde tien minuten.
Waarna we ons opmaken voor het absolute hoogtepunt van dit onderhoud wanneer ie bij het weggaan, terwijl de stoom zo ongeveer uit z’n oren spuit, nog even langs z’n neus weg informeert:
Welk vak gaf u ook al weer? Frans toch?
Het zijn mooie tijden.

© Frans Muthert, 2008