Perspectief

Ons gezin woont voor drievierde in Sarajevo, en voor een kwart in Amsterdam. We hebben leren leven met die breuk. Maar een keer per jaar keren we terug naar Nederland om de stukken aaneen te leggen. Onze tijd in Amsterdam gedurende die paar weken lenen we van ons eigenlijke leven elders. Als we na een maand naar huis gaan is dat omdat het leven daar ons steeds dwingender terugroept. Mijn vriend woont op drie hoog. Via het trappenhuis klimmen we naar zijn voordeur.
Een trap is altijd een overgang. Door je te verwijderen van de grond kruipt de afstand ook in je hoofd. In de woning zelf herstelt de vloer een belangrijke illusie. Maar het is alleen de vlakheid die herinnert aan de echte aarde. Verder is alles anders. Vooral in oude Amsterdamse huizen met hun houten armaturen. Elke stap die je zet resoneert. Hele lichte trillingen rennen voortdurend door je lichaam. In mij huist onrust, als ik ergens ben waar ik de aarde door de vloer heen niet meer kan voelen.

In Bosnië zijn woningen negen van de tien keer tegen hellingen aangebouwd, ook het onze. Zo onverzettelijk de bergen, zo stevig de huizen, hard tegen hard.
Een huis tegen de heuvel verbindt strijdige perspectieven. Wat aan de ene kant begane grond is verandert aan de andere kant in één hoog. Om binnenshuis van de ene naar de andere kant te lopen is een trap overbodig; alles is gelijkvloers. Het hoogteverschil zit buitenom, in de berg, en die loop je op of af, langszij.

We openen de voordeur, stappen binnen in het krappe gangetje en sluiten het trappenhuis buiten. We werken ons uit jassen en dassen en gaan de woonkamer binnen. Potloden en papier worden meteen uit de kast getrokken.
Midden in de kamer houdt mijn zoon de tekening omhoog, het a-viertje in de breedte tussen zijn handen geklemd. Gele huizen, onderling verbonden door de kleur, duwen hun dakpunten tegen de bovenrand van het blad aan. Ze staan op ladders, lange vertikalen met streepjes ertussen, helemaal tot aan de onderrand. Ook ergens op de bodem staat een auto, wasco-kras-groen, met rood-vette wielen. Dat wagentje verschaft de torens hun maat.
In Bosnië hebben Duka’s huizen oren en ogen. Hij geeft ons leven daar handen en voeten, die stevig op de grond staan. Hier, in Amsterdam, zit het leven in het autootje, buiten de deur. Op ladders is het wankel wonen.

Wanneer pappa weer komt, vragen mijn kinderen. Straks, antwoord ik zoals elke dag, als hij klaar is met werken. En hoewel de dagelijkse vereniging aan het eind van de dag nog niet zo goed past, breekt ons de scheuring elke ochtend steeds weer op. We leven hier op de grens tussen samen en gescheiden. Voor de eerste keer is dat een zoete pijn.

Ik kijk op de klok. Half vier pas. We gaan maar weer naar buiten.